Tortum Gölü
| Tortum Gölü | |
|---|---|
 Gölden bir görünüm | |
 | |
| Havza | |
| Konum | Uzundere, Erzurum, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°37′29″K 41°38′8″D / 40.62472°K 41.63556°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Tortum Çayı |
| Akarsu (giden) | Tortum Çayı |
| Göl türü | Heyelan set gölü |
| En derin noktası | 100 m (330 ft) |
| Su hacmi | 57.6 hm³ |
| Yüzey rakımı | 1.000 m (3.300 ft) |
| Wikimedia Commons | |
  Tortum Gölü (Türkiye) | |
Tortum Gölü, Erzurum ilinin Uzundere ilçesi sınırlarında Tortum Çayı üzerinde, 1791 yılında oluşmuş bir heyelan set gölüdür.[1] Kemerlidağ yamacından kopan kalker blokları çayın önünü kapatmış, yaklaşık 50 m yükseklikte bir set meydana getirmiştir. Buradan düşen sular da Tortum Şelalesini oluşturmaktadır.[2] Göl 8 km²'ilk bir alanı kapsar; 100 m ile 1000 m arasında bir genişliğe sahiptir. Gölün denizden yüksekliği 1000 m, derinliği yaklaşık 100 m'dir.[3] Gölün hacmi 57.6 hm³'dür.
Gölün güney kısmında Türkiye'de görülen dört tür akbabanın da bulunduğu bir kuş cenneti oluşmuştur. Gölde kafes yöntemi ile kültür balıkçılığı yapılır. Göl çevre insanları tarafından mesire yeri olarak kullanılır.[3]
1960 yılında kurulan 26 MW gücündeki Tortum Barajı ile göl sularından elektrik üretilmektedir. 1971-72 yıllarında heyelan kütlesinin üzerine yapılan 1,5 m yüksek, 35 m uzunluğunda bentle göl baraja çevrilmiştir. Gölden hem baraja hem de şelaleye su bırakılmaktadır.[2]
Tortum çayı heyelanla birlikte yön değiştirmiştir. Heyelan seddini aşan sular Çağlayan dağından gelen Tev deresiyle birleşir. Yeni açtığı 600 m uzunluğundaki dar boğaz vadiyi geçtikten sonra eski yatağına kavuşur. Göl derinliği farklı iki çanaktan oluşur. Üst kısımdaki çanağın derinliği 75 m, alt taraftaki çanak 95 m derinliğindedir. Bu iki alanı birbirinden 39 m derinliğinde su altı eşiği ayırır. Çay tarafından göle her yıl 2,5 milyon m³ sedimantasyon malzemesi taşınarak, göl dipten doldurulmaktadır. 1947-2010 yılları arasında çayın taşıdığı malzemelerle oluşan delta göl içine doğru 941 m ilerlemiştir.[2]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Tortum Gölünde kış -
Gölden çıkan Tortum Şelalesi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 57". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.
- ^ a b c KOPAR, İbrahim; SEVİNDİ, Cemal. "TORTUM GÖLÜ HAVZASI'NIN DOĞAL ORTAM ÖZELLİKLERİ". Tortum Gölü’nün (Uzundere-Erzurum) Güneybatısında Aktüel Sedimantasyon ve Siltasyona Bağlı Alan-Kıyı Çizgisi Değişimleri. Türk Coğrafya Dergisi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b "Tortum Gölü - Erzurum". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014.