Trajan Forumu
Trajan Forumu (Latince: Forum Traiani) kronolojik olarak Roma'nın son imparatorluk meydanıdır.[1] Emperyal pazarın en son ve en büyüğü olarak 185×300 m.'lik bir alanı kaplamaktadır ve neredeyse diğer Forum'ların toplamı kadar büyüktü. Quirinal ve Capitoline arasındaki vadide kalan, kuzey-batıdaki Atrium Libertatis ile güney-doğu ve güney batıdaki Caesar Forumu ve Augustus Forumu arasındaki alanı birleştirerek, Caesar ve Augustus’un bu bölge için planladığı anıtsal kareler dizisini tamamlar.[2][3] Traianus Forumu, Augustus Forumu'nun yenilikçi mimari özelliklerini daha ileriye taşır. Karyatid benzeri figürlerin kullanılması ve bazı yapısal detayların akıllıca bir uyarlaması ve geri dönüşüdür.[4] Ayrıca Forum kamu mimarisinde de radikal bir değişime yol açmıştır. Çünkü İtalya yarımadası ve imparatorluğun çoğu yerinde geleneksel dikdörtgen pazar-içi tapınak düzeni terkedilmiş yerine kare bir düzen kullanılmaya başlanmıştır. Başkentte ilk kez bir inşaatta üstü açık ticari ve finansal ticaretin yapıldığı bir Grek esintili agora ile yasal ve diğer işlerin ele alındığı Roma'nın bazilikaya benzer yapısı birleştirilmişti. Traianus'un bu mimari değişikliği oldukça ünlendi ve pratik bir düzen olduğunu kanıtladı. Bu mimari değişim kuzey eyaletlerinin çoğunda hızla kabul edilmiştir.[5][6] Forum'un kuzey-batı tarafında enine Bazilika Ulpia (Ulpia Bazilikası) yükseliyordu. Üç girişe sahip olan bu yapının her girişi imparatorun bronz heykellerini taşıyordu ve OPTIME DE REPUBLICA MERITO DOMI FORISQUE[not 1] yazısı gelenleri karşılıyordu. Üç giriş, 55 × 110 m. genişliğinde ikinci bir geniş koridorlu binaya açılıyordu.[7][8] Binanın üst katındaki oda, Traianus'un imparatorluk arşivlerinin tutulduğu Bibliotheca Ulpia'yı (Ulpia Kütüphanesi) oluşturuyordu ve yangına ve neme karşı korunması için tuğla ve betondan yapılmıştı.[9][10]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İmparator Trajan'ın emriyle 106 yılında sona eren Daçya'nın fethi sırasında elde edilen ganimetlerle inşa edilmiştir.[1] Forum 112 yılında tamamlanmış, Trajan Sütunu ise 113 yılında tamamlanmıştır. Augustus Forumunun 2 katı büyüklüğündedir.
Bu anıtsal yapıyı inşa etmek için kapsamlı bir hafriyat gerekiyordu. İşçiler Quirinal ve Capitoline tepelerinin kenarlarını yontmuşlardı.
Çalışmaların imparator Domitian döneminde başlamış olması mümkündür. Proje imparator Trajan'ın Daçya seferine de katılan Şamlı Apollodorus'a[1] atfedilmiştir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ‘“Cumhuriyete yurtiçinde ve yurtdışında yaptığı değerli hizmet için [imparatorların] en iyisine”
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning. Boulder, CO: Westview Press. ISBN 0-06-430158-3.
- ^ P.V.Hill, “Buildings and Monuments of Rome: PART I” s.42-44
- ^ J. Packer, “Review Article: Trajan's Forum in 1989”, American Journal of Archaeology, C:96 S:1 (1992), s.151-162
- ^ O. Akşit, Roma İmparatorluk Tarihi I, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1976 s.190
- ^ G. Rodenwaldt, “Reviewed Work: Das Römerlager Vetera bei Xanten. Ein Führer durch die Ausgrabungen des Bonner Provinzialmuseums by Hans Lehner”, Gnomon, C:2 S:6 (1926), s.338-339.
- ^ J. Bennett, Trajan Optimus Princeps: A Life and Times, Routledge, London 1997 s.155
- ^ Pausanias, De situ Graeciae, V.12.6.; X.5.1.
- ^ J. Bennett, 1997: s.155.
- ^ Historia Augusta, Aurelian, I.
- ^ J. Bennett, 1997: s.157
