Tsalenciha Katedrali

Çan kulesi, kubbe ve diğer mimari detaylar

Tsalenciha Başkalaşım Katedrali (Gürcüce: წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარი) Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Tsalenciha kentinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Katedral, Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Zugdidi ve Tsaişi Piskoposluğu tarafından yönetilmektedir. Katedral, en çok benzersiz duvar resimleriyle bilinmektedir. Duvar resimleri, Bizans Paleologan stilini ve Gürcistan'daki sanatçıların doğrudan yaptığı resimlerin örneklerini içermektedir.^[1]

Tarihi ve mimarisi

12 ve 14. yüzyıllar arasında inşa edilen Tsalenciha Katedrali, merkezi haçlı kubbe kilisesidir. Narteksli kilisenin, biri kuzeyde diğer güneyde olan üç kemerli galerisinden ikisi, Dadiani hanedanının aile şapeline dönüştürülmüştür. Kilise, kuzeybatı köşesinde iki katlı bir çan kulesi bulunan duvar ile çevrilidir. Duvarın dışında, Dadiani sarayının kalıntıları bulunmaktadır. Yapının içerisindeki ilgi çekici tünel, 40–45 metre uzunluğunda ve 3–4 metre yüksekliğindedir, kiliseden batıya doğru uzanır. 19. yüzyılda, yeni bir kat inşa edilmiştir. 1960 ve 1980'li yıllar arasında, kilise kısmen onarılmış ve fresklerin korunması için tedbirler alınmıştır.

Freskler

Katedraldeki freskler

Yapının güneybatısındaki sütunda bulunan, İki dilli Yunanca-Gürcüce yazıta göre kilisenin içi Konstantinopolisli Bizans sanatçısı Cyrus Emanuel Eugenicus tarafından fresklenmiştir. Eugenicus, Gürcistan kraliyet mahkemesindeki yüksek rütbeli bir memur olan I. Vamek (r. 1384-1396) tarafından görevlendirilmiştir. Kuzeybatıda yer alan sütundaki Gürcüce yazıt iki kişiden daha bahseder, Maharobeli Kvabalia ve Andronike Gabisulava, Vamek tarafından Gürcistan'a Yunan usta getirmeleri için gönderilmişlerdir. 17. yüzyılda, eski freskler Piskopos Eudemon Jaiani'nin emriyle onarılmıştır. O dönemde Megrelya Prensi II. Levan (r. 1611 -1657), kilisenin bitişiğindeki şapele Jaiani'yi yetkilendirmiş ve şapelin içini duvar resimleriyle kaplatmıştır. Şapelin güney duvarındaki Levan'ın aile portresi de dahil olmak üzere, bu eklemelerin yalnızca parçaları günümüze ulaşmıştır.

Eugenicus'un duvar resimleri, geç Paleolog sanatının en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilir.^[2] Kilisedeki ikonografik program karmaşıktır ve Orta Çağ Gürcü duvar resimlerinde pek görülmeyen birçok ayrıntı içermektedir. Duvar resimleri günümüzde tehlikededir ve en kısa zamanda korunmaları gerekmektedir.^[3]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Tsalenciha Katedrali ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

^ Eastmond, Antony (2004), Art and Identity in Thirteenth-Century Byzantium: Hagia Sophia and the Empire of Trebizond, p. 135. Ashgate Publishing, Ltd., 0-7546-3575-9.
^ Monuments of the Byzantine World. The Church of the Saviour at Tsalendjikha. 6 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Institute of Computer Science (ICS) of the Foundation for Research and Technology – Hellas (FORTH). Accessed on October 1, 2007.
^ Tsalenjikha 8 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Informational portal "Tourism and Rest in Georgia". Accessed on October 1, 2007.

[1] Eastmond, Antony (2004), Art and Identity in Thirteenth-Century Byzantium: Hagia Sophia and the Empire of Trebizond, p. 135. Ashgate Publishing, Ltd., 0-7546-3575-9.

[2] Monuments of the Byzantine World. The Church of the Saviour at Tsalendjikha. 6 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Institute of Computer Science (ICS) of the Foundation for Research and Technology – Hellas (FORTH). Accessed on October 1, 2007.

[3] Tsalenjikha 8 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Informational portal "Tourism and Rest in Georgia". Accessed on October 1, 2007.

[1]

[2]

[3]