Tyndale Kutsal Kitabı
Tyndale Kutsal Kitabı veya Tyndale İncili (TYN) genellikle William Tyndale tarafından y. 1522–1535 yıllarında Erken Modern İngilizceye yapılan İncil çevirileridir. Tyndale'nin İncil'i büyük ölçüde Latince Vulgata dayanmasına rağmen, doğrudan İbranice ve Yunanca metinlerden çalışılan İngilizce dilindeki ilk İncil çevirisi olmakla tanınır. Ayrıca, baskı sanatındaki yeni gelişmelerin bir sonucu olarak seri üretilen ilk İngilizce İncil çevirisiydi.
Tyndale'in İncil'i terimi kesinlikle doğru değildir, çünkü Tyndale hiçbir zaman eksiksiz bir İngilizce İncil yayınlamamıştır. Tamamen çevrilmiş İncil, 1535'te İngilizce olarak ilk tam basılı İncil'i üretmek için Tyndale'in çevirilerini kendisininkiyle tamamlayan Myles Coverdale tarafından tamamlandı. Tyndale infazından önce Yeni Ahit'i, Pentateuch'u ve Eski Ahit'in tarih kitaplarını tercüme etmişti. [1] Eski Ahit kitaplarından Pentateuch, Book of Jonah ve Book of Genesis'in gözden geçirilmiş bir versiyonu Tyndale'in yaşamında yayınlandı. Diğer Eski Ahit eserleri ilk olarak Matta İncili'nin oluşturulmasında kullanıldı ve İncil'in sonraki İngilizce çevirilerini de büyük ölçüde etkiledi. [2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Tyndale'in Yeni Ahit'inin oluşumuna yol açan olaylar zinciri muhtemelen 1522'de Tyndale'in Alman Yeni Ahit'in bir kopyasını almasıyla başladı. Tyndale, Roma Katolik Kilisesi tarafından izin verilen tek çeviri olan Latin Vulgate of Jerome'dan daha eski birkaç el yazmasından Erasmus tarafından derlenen Yunanca metni kullanarak İngilizceye çeviri yapmaya başladı.[3] [2]
Tyndale amacını Londra Piskoposu Cuthbert Tunstall'a bildirdi, ancak bu "sapkın" olarak görülen metni yazma izni reddedildi. İngiltere'de engellenen Tyndale kıta Avrupasına taşındı. [4] Kısmi bir baskı 1525'te Köln'de basıldı. Bu baskıdan geriye British Library'de bulunan sadece bir parça kaldı.[5] Tyndale Yeni Ahit'in ilk tam baskısının 1526'da Genç Peter Schöffer tarafından yayınlandığı Worms'a kaçmak zorunda kaldı. Bunlardan sadece 3 tanesinin kopyası kalmıştır. Bunlar Londra'daki St Paul Katedrali,[6] British Library [7] ve Stuttgart'taki Württembergische Landesbibliothek [8] koleksiyonlarında bulunur. [9] 1536'daki ölümünden sonra Tyndale'in eserleri defalarca gözden geçirildi ve yeniden basıldı [2] ve King James Versiyonu gibi İncil'in daha modern versiyonlarına yansıdı.
Katolik Kilisesi'nin tepkisi ve infaz
[değiştir | kaynağı değiştir]Tyndale'in çevirileri İngiltere'de Katolik yetkililer tarafından kınandı, çalışmaları yasaklandı ve kopyaları yakıldı. Katolik yetkililer, özellikle Thomas More, [2] onu ruhbanlık karşıtlığını ve sapkın görüşleri desteklemek için eski metinleri kasten yanlış tercüme etmekle suçladı. [2]
1536'da kilise yetkilileri tarafından ihanete uğradı, bir törenle boğularak öldürülmesi ve kazıkta yakılması için sivil yetkililere teslim edildi. Son sözlerinin "Tanrım! İngiltere Kralı'nın gözlerini aç." olduğu söylenir. [10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kenyon 1936.
- ^ a b c d e Partridge 1973.
- ^ British Library online catalog of sacred books.
- ^ Pollard 1974.
- ^ "British Library collection item". 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- ^ "St Paul's Cathedral". 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- ^ "British Library Collection Item". 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- ^ "The Hide and Seek Bible" (PDF). 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- ^ Thompson 1963.
- ^ Foxe 1570.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Studylight version of Tyndale New Testament, actually from the 1534 edition". Studylight. 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- "Online version of Sir Frederic G. Kenyon's article". Hastings' Dictionary of the Bible. 1909. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.
- "Tyndale New Testament article, with zoomable image". British Library. 4 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023.