UDRP

UDRP (Uniform Domain-Name Dispute-Resolution Policy) (Türkçe: Genel Alan Adı Uyuşmazlık Çözümü Politikası), ICANN tarafından alan adlarının kaydıyla ilgili uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulmuş bir süreçtir. UDRP şu anda tüm genel üst düzey alan adlarına (.com, .net, .org, gibi) ve bazı ülke üst düzey alan adlarına (.tr, .us, .ru gibi) uygulanır.

Tarihçe

ICANN kurulduğunda kendisine verilen temel görevlerden biri Marka İkilemini çözmekti. Yani marka sahibinin rızası olmadan ticari markaların alan adları olarak kullanılmasıydı. 1990'ların sonlarına doğru bu tür kullanımın sorunlu olduğu ve tüketicilerin yanıltılmasına yol açabileceği belirlendi. Birleşik Krallık'ta Temyiz Mahkemesi, bu tür alan adlarını "bir dolandırıcılık aracı" olarak nitelendirdi.

İlk adımlardan biri olarak üye devletler, Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütünden (WIPO) ticari markalar ile alan adları arasındaki gerilim hakkında bir rapor hazırlamasını istedi. 30 Nisan 1999'da yayımlanan WIPO Raporu, "kötü niyetli kayıtlarla" ilgili "zorunlu bir idari prosedür" kurulmasını tavsiye etti. Bu prosedür, genellikle uluslararası nitelikte olan uyuşmazlıklar bağlamında "tarafsız bir forum" sağlamak amacını taşıyordu. Prosedür, hakların yarıştığı durumlarla ilgilenmeyecek ve mahkemelerin yetkisini de dışlamayacaktı. Ancak zorunlu olacak ve her alan adı başvurusu, bir üçüncü taraf tarafından başlatılan bir iddia durumunda prosedüre katılmayı kabul edecekti. WIPO'nun raporu ayrıca UDRP'nin üç aşamalı testini belirledi.

ICANN Yönetim Kurulu, 25-26 Ağustos 1999 tarihlerinde Santiago, Şili'deki toplantılarında WIPO İnternet Alan Adı Süreci Raporu'nda yer alan öneriler ile alan adı kayıt operatörleri ve diğer ilgili taraflarca sunulan yorumlar doğrultusunda UDRP'yi kabul etti.

24 Ekim 1999'da ICANN Yönetim Kurulu, UDRP için kurallar setini kabul ederek kayıt çözümü idari prosedürünün her aşamasında uygulanacak süreçleri ve diğer gereklilikleri belirledi. Prosedür, ICANN tarafından akredite edilen kayıt çözümü hizmet sağlayıcıları tarafından yürütülmektedir.

ICANN tarafından kabul edilmesinin ardından UDRP, 1 Aralık 1999'da başlatıldı ve WIPO tarafından karara bağlanan ilk dava World Wrestling Federation Entertainment, Inc v. Michael Bosman oldu. Bu dava, worldwrestlingfederation.com alan adının sahibini belirlemeyi amaçlıyordu. O zamandan beri WIPO, UDRP kapsamındaki yaygın ve önemli maddi ve usuli konular hakkında özetlenmiş içtihat sağlayan küresel olarak kullanılan bir Yargısal Genel Bakış sunmaktadır.

Kabul

Politika, ICANN tarafından akredite edilen tüm kayıt operatörleri tarafından benimsenmiştir. Ayrıca belirli ülke üst düzey alan adı (örneğin .nu, .tv, .ws) yöneticileri tarafından da kabul edilmiştir.

Politika, kayıt operatörü (Veya bir ülke üst düzey alan adı olması durumunda diğer kayıt otoritesi) ile müşterisi (alan adı sahibi) arasındaki sözleşme ile geçerli hâle gelir. Müşteri, seçiminin "başkalarının haklarını ihlal etmeyeceğini" taahhüt etmek ve herhangi bir üçüncü taraf böyle bir iddiada bulunursa bir tahkim sürecine katılmayı kabul etmek zorundadır.

Politika, kayıt sahibi ile kayıtlı alan adının kaydı ve kullanımı konusunda kayıt sahibi ile herhangi bir üçüncü taraf (kayıt operatörü hariç) arasındaki uyuşmazlıklarla ilgili hüküm ve koşulları belirler.

Bir uyuşmazlık durumunda şikayetçi, şikayetini ICANN tarafından onaylanmış idari uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcılarından birine sunarak sağlayıcıyı seçer. Seçilen sağlayıcı süreci yürütecektir. Bu politika kapsamındaki işlemler, UDRP kurallarına ve seçilen idari uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcısının ek kurallarına göre yürütülür.

UDRP'yi uygulamak ile yetkili kuruluşlar şunlardır:

• Arap Uyuşmazlık Çözüm Merkezi (ACDR)
• Asya Alan Adı Uyuşmazlık Çözüm Merkezi (ADNDRC)
• Kanada Uluslararası İnternet Uyuşmazlık Çözüm Merkezi (CIIDRC)
• Çek Tahkim Mahkemesi İnternet Uyuşmazlıkları İçin Tahkim Merkezi
• Ulusal Tahkim Forumu (NAF)
• Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO)