Udegeyce
| Udegeyce | |
|---|---|
| Bölge | Uzak Doğu Rusyası |
| Etnisite | 1,500 Udegeyler (2010 sayımı)[1] |
| Konuşan sayısı | 100 |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
| ELP | Udege |
Udegeyce (ayrıca Udihe dili, Udekhe dili, Udeghe dili) Udegey halkının dilidir. Tunguz dil ailesinin bir üyesidir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Daha önce sözlü bir dil iken 1931'de Sovyetler Birliği'nde latinleştirmenin bir parçası olarak Udegeyce için bir alfabe oluşturuldu.[2] 1938'de latinleştirme politikası tersine çevrildi ve yazılı Udege dili Sovyet yetkilileri tarafından yasaklandı. Udige'deki kitaplar toplandı ve yakıldı . Evgeny Schneider, bir Udige dili yazarı ve tercümanı halk düşmanı ilan edildi ve idam edildi.[3]
Kelime bilgisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Udegeyce, yakından ilişkili Nanay dilinden çeşitli alıntı sözcükler içerir
Genel olarak, Bikin bölgesinde iki dilin büyük ölçüde karşılıklı asimilasyonu gözlemlenmiştir. Udegeyce ayrıca Nanaice'nin Bikin lehçesi üzerinde, diptonların tek seslileştirilmesi, nazal ünlülerin denasalizasyonu, azaltılmış son sesli harflerin silinmesi, ünsüz son sözcükleri engelleyen epentetik ünlüler ve intervokallerin [w] silinmesi dahil olmak üzere fonolojik etki yapmıştır.[4]
İmla
[değiştir | kaynağı değiştir]
| А а | Ā ā | B в | Є є | D d | Ӡ ӡ | E e | Ē ē |
| Æ æ | F f | G g | H h | I i | Ī ī | jj | kk |
| LL | M m | N n | Ņ ņ | Ŋ ŋ | o o | Ō o | Ө ө |
| p p | R r | S s | t t | U u | Ū ū | w w | Xx |
| y y | Z z | ' |
Udege şu anda Kiril alfabesinin "Petersburg" ve "Habarovsk" versiyonları olarak bilinen iki versiyonunda yazılmaktadır. Habarovsk versiyonu daha sık kullanılır.[5]
| А а | ʻА ʻа | А̄ а̄ | А̂ а̂ | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Ä д | Ӡ ӡ | И и | Ӣ ӣ | И̂ и̂ |
| Й é | К к | Л л | М м | Н н | Њ њ | Ӈ ӈ | О о | ʻО ʻо | О̄ о̄ | О̂ о̂ | П п | Р р |
| С с | Т т | У уу | Ӯ ӯ | ̂ ŷ | Ф ф | Х х | Ч ч | ü | Э e | ʻЭ ʻэ | Э̄ ̄ | Э̂ |
Bu dilde kullanılan birkaç eski harf: Ж ж, З з, Љ љ, Ц ц, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, 'Ы 'ы, Ы̄ ы̄, Ы̂ ы̂, Ю ю, ' Ю 'ю, Ю̄ ю̄, Ю̂ ю̂, Я я, 'Я 'я, Я̄ я̄, Я̂ я̂
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;e18isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Алфавит Октября. Итоги введения нового алфавита среди народов РСФСР [October alphabet. The results of the introduction of a new alphabet among the peoples of the RSFSR]. 1934. s. 159.
- ^ Vladimir Belikov (February 1994). "Language Death in Siberia" (pdf). Unesco Courier. Unesco. s. 35. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Mayıs 2022.
- ^ Nikolaeva & Tolskaya 2001
- ^ М. Д. Симонов, В. Т. Кялундзюга (1998). Словарь удэгейского языка (хорский диалект). Препринт [Dictionary of the Udege language (Khor dialect). Preprint]. I. ss. 3-6, 59.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Отрицательные формы глаголов в удэгэйском языке (в сравнении с другими тунгусо-маньчжурскими языками)/The negative verbal forms in Udihe (in comparison with other Tungus-Manchu languages)", Лингвистические Исследования (1), 1985, ss. 11-19
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - A Grammar of Udihe, Walter de Gruyter, 2001, ISBN 978-3-11-016916-4
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - Перехвальская Елена. "Удэгейский язык: Когда будущее лежит за спиной". ПостНаука. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Udihe (Udehe) ve İngilizce Chukchi masalları
- Максим Руссо. Карта языков России: удэгейский 13 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Полит.ру, 10 марта 2019)
