Ulug-Hem (il)
Ulug-Hem ili
Улуг-Хемский кожуун (Rusça) Улуг-Хем кожуун (Tuva Türkçesi) | |
| Konum | |
 | |
| Yönetim | |
| Ülke: |  Rusya
|
| Federâl Bölge: |  Tuva Cumhuriyeti
|
| Başkent: | Şagaan-Arıg |
| Genel bilgiler | |
| Nüfus: | 19.507 |
| Diğer bilgiler | |
| Dili: | Tuva Türkçesi, Rusça |
| Kuruluş tarihi: | 20 Ekim 1923 |
Uluğ-Hem İli (Tuva Türkçesi: Улуг-Хем кожуун / Ulug-Hem kojuun) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir.
İdari bölgenin yönetim merkezi — Şagaan-Arıg. Bir öteki büyük yerleşim yeri de Arıg-Bajı'dır
Sözkökü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulug-Hem sözü büyük akarsu anlamına gelir. Ulug (Uluğ) Türkçe bir söz olup büyük, yüce demektir.[1] Hem kelimesi "kem" şekliyle Eski Türkçede akarsu anlamına gelir.[2]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yenisey akarsuyu, Kara-Sug (Karasu) dağ akarsuyu. Sayan-Şuşen havzası su kaynaklarıdır. Şagaan Arıg yakınında ise yüksek ve tek bir dağ görünümünde dikkat çekici, hayret verici Hayırakan dağı görülür.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski adı Tandı Uranhay diye adlanan dönemde Beezi olarak geçmektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Nüfus sayısı — 8 bin kişidir (2002).
İdari Bölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge 1 şehir idaresi, 9 kırsal idare ve toplam 20 irili ufaklı yerleşimlerden oluşmaktadır. Başlıca idari merkezler ve yerleşim yerleri:
- Şagaan Arıg şehri;
- Kök-Çıraa beldesi, merkez köyü Arıg-Bajı;
- Arıskan beldesi, merkez köyü Arıskan;
- Arıg-Üzüü beldesi, merkez köyü Arıg-Üzüü;
- İştii-Hem beldesi, belde merkezi İştii-Hem köyü;
- İyi-Tal beldesi, merkezi İyi-Tal;
- Torgalıg beldesi, merkez köy Torgalıg;
- Hayırakan beldesi, merkez köyü Hayırakan;
- Çaatı beldesi, merkez köyü Çoduraa;
- Eylig-Hem beldesi, merkez köyü Eylig-Hem
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dorug-ool Monguş, Tuvaca-Türkçe Sözlük, U maddesine bakınız
- ^ "Kem maddesi". 6 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tuva Cumhuriyeti Devlet Sitesinde Ulu-Hem bölgesi ile ilgili bilgiler[ölü/kırık bağlantı]
- Uluhem bölgesi merkezi Şagaan-Arıg şehrinde 2 no'lu okul sitesinde fotoğraflar
- Ülke ve bölgeden haberler
| İdari bölge merkezi | |
|---|---|
| Bağlı sumular (Kırsal yerleşimler) |
|
Başkent: Kızıl | ||
| Şehirler | .svg) | |
| İdari bölgeler (Kojuunlar) | ||
| Akarsular | Aksu · Alaş · Biğ kem · Busın · Delgermörön · Eerbek · Eleges · Erzin · Kam Sarı · Han Tengri · Kemçik · Kaa kem · Mögenbüren · Narın · Sıstıg · Tes kem · Ulu kem · Yenigöl kem · Yinge · Oyuk (Egük) · Şagonar | |
| Göller | Çagıtay · Çeder · Tuz gölü · Erzin Tuz gölü · Samagaltay Tuz gölü · Kayın göl · Kindikli göl · Bataklıgöl · Noyan · Tere · Tojugöl · Töre · Uspa göl · Şaranur | |
| Dağlar | Obruçev · Alaş · Baytayga · Kızıltayga · Biçe Möngüntayga · Kemçik dağ · Karlığan · Hayırakan · Kurtlu Şibi · Möngüntayga · Kögmen · Tandı dağ · Çavaş · Öğök · Üde · Şiveelig | |
| Turizm | ||
| Konular | ||
