Urie Bronfenbrenner
Urie Bronfenbrenner | |
|---|---|
| Doğum | 29 Nisan 1917 Moskova, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 25 Eylül 2005 (88 yaşında) Ithaca, New York, ABD |
| Milliyet | Rus (eski), Amerikalı |
| Vatandaşlık | Amerika Birleşik Devletleri |
| Eğitim | Cornell Üniversitesi Harvard Üniversitesi Michigan Üniversitesi |
| Meslek | Gelişim psikoloğu |
| Tanınma nedeni | Ekolojik sistemler teorisi, Head Start programı |
| Evlilik | Liese Price |
| Çocuk(lar) | 6 |
.jpg)
Urie Bronfenbrenner (29 Nisan 1917 – 25 Eylül 2005), Rus İmparatorluğu doğumlu Amerikalı gelişim psikoloğudur. İnsan gelişimini çevresel faktörler üzerinden açıklayan Ekolojik sistemler kuramı ile tanınır.[1] Kuramı, bireyin gelişiminde yalnızca biyolojik değil, ailesi, sosyal çevresi, kültürel yapılar ve tarihsel süreçlerin de belirleyici olduğunu savunur. Bronfenbrenner'ın bu yaklaşımı, gelişim psikolojisi alanında deneysel laboratuvar çalışmalarına yönelik eleştirileriyle birlikte geleneksel bakış açılarını dönüştürmüştür.
Bronfenbrenner, Amerika Birleşik Devletleri'nde yoksul çocukların gelişimini desteklemek amacıyla oluşturulan Head Start adlı erken müdahale programının kurucularındandır.[2] Hayatı boyunca çocuk gelişimi, eğitim, sosyal politika ve psikoloji alanlarının kesiştiği konularda çok sayıda yayın yapmıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Urie Bronfenbrenner, 29 Nisan 1917'de Moskova'da doğdu.[3] Altı yaşındayken ailesiyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti. Babası Alexander Bronfenbrenner, zihinsel engelli bireylerle çalışan bir nöropatologdu.[2]
Bronfenbrenner, 1938 yılında Cornell Üniversitesi'nden psikoloji ve müzik alanlarında çift anadal derecesiyle mezun oldu. 1940 yılında Harvard Üniversitesi'nde yüksek lisans yaptı. 1942 yılında ise Michigan Üniversitesi'nden gelişim psikolojisi alanında doktora derecesi aldı.[3]
Akademik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan ordusunda askeri psikolog olarak görev yaptı.[4] Savaş sonrası kısa bir süre Veterans Administration'da klinik psikolog olarak çalıştı. Ardından Michigan Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaptıktan sonra, 1948 yılında Cornell Üniversitesi'ne katıldı ve kariyerinin geri kalanını burada sürdürdü.[5]
Cornell'deki araştırmaları, bireyin gelişimini yalnızca içsel etmenlerle değil; aynı zamanda çevresi, toplumu ve kültürel yapılarla birlikte değerlendiren bir model geliştirmesine öncülük etti. Bu model daha sonra ekolojik sistemler kuramı olarak adlandırıldı.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bronfenbrenner, U. (1979). The Ecology of Human Development. Harvard University Press.
- ^ a b "Urie Bronfenbrenner, 88; Co-founder of Head Start Urged Closer Family Ties". 29 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024.
- ^ a b "Urie Bronfenbrenner, 88, an Authority on Child Development". The New York Times. 27 Eylül 2005. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.
- ^ "Urie Bronfenbrenner (1917–2005)". American Psychological Association. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.
- ^ "Urie Bronfenbrenner – Bronfenbrenner Center for Translational Research". Cornell University. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.
- ^ Bronfenbrenner, Urie (1977). "Toward an Experimental Ecology of Human Development". American Psychologist. 32 (7). ss. 513-531. doi:10.1037/0003-066X.32.7.513.
- Amerikalı psikologlar
- 1917 doğumlular
- 2005'te ölenler
- 20. yüzyılda Amerikalı Yahudiler
- 21. yüzyılda Amerikalı Yahudiler
- Rus asıllı Amerikalılar
- Cornell Üniversitesinde öğrenim görenler
- Cornell Üniversitesi öğretim üyeleri
- Michigan Üniversitesinde öğrenim görenler
- Sistem psikologları
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Sovyet göçmenler
- Diyabetten ölenler