Varşova Pogromu (1881)
Varşova Pogromu Rusya kontrolündeki Varşova'da 25-27 Aralık 1881'de Yahudi karşıtı eylemler olarak gerçekleşti. Gerçekleşen pogromun ardından 2 kişi hayatını kaybederken ve 24 kişi yaralandı.[1]
Varşova Pogromu
[değiştir | kaynağı değiştir]Çağdaş bir Yahudi-Rus tarihçi Simon Dubnow bu olayın ayrıntılarını verirken "1881 Noel Günü'nde kalabalık Kutsal Haç Kilisesi'nde yanlış bir yangın uyarısından sonra paniğin patlak vermesi, izdihamda 29 kişinin ölümüyle sonuçlandı" ifadelerini kullanıyor. Yanlış alarmın panik sırasında insanları soymak için yankesiciler tarafından uydurulduğuna inanılıyordu. Olay mahallinde bir kalabalık toplandı ve bazı bilinmeyen kişiler daha sonra asılsız olduğu kanıtlanan bir söylenti yaymaya başladılar ve kilisede 2 Yahudi yankesici yakaladılar.
Toplanan kalabalık, Kutsal Haç Kilisesi'ne bitişik sokaklarda Yahudilere, Yahudi mağazalarına, işletmelere ve konutlara saldırmaya başladı.[2] Varşova'daki ayaklanmalar 3 gün boyunca devam etti. Varşova pogromu sırasında 2 kişi öldü ve 24 kişi yaralandı. Pogrom ayrıca yaklaşık 1000 Yahudi aileyi etkileyen maddi hasara yol açtı. Sonraki aylarda yaklaşık 1000 Varşova Yahudisi Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti.[3] Pogrom Polonya-Yahudi ilişkilerini kötüleştirdi ve Polonyalı seçkinlerden yazarlar Eliza Orzeszkowa, Boleslaw Prus ve diğer önemli kişiler tarafından eleştirildi.[3][4]
Tarihçiler Simon Dubnow, Yitzhak Gruenbaum, Frank Golczewski ve Magdalena Micinska, pogromun Rus yetkililer tarafından Yahudiler ve Polonyalılar arasında bir kargaşa çıkarmak ya da 1881'de Çar II. Aleksandr'a yapılan suikasttan sonra Rusya İmparatorluğu'nda giderek yaygınlaşan pogromların (o dönemde Rusya İmparatorluğu'nda, özellikle de Kiev ve Odesa pogromlarında 200'den fazla Yahudi karşıtı olay meydana geldi),[5] sadece Rusya'ya özgü olmadığını göstermek için kışkırtıldığını savunmaktadırlar.[6][7] Bununla birlikte tarihçi Michael Ochs, yetersiz kanıtlar nedeniyle bu açıklamaya katılmamaktadır.[4] Ochs bu açıklamalara komplo teorileri diyerek Rus yetkililerin pogromlardan ne fayda sağlayacaklarının gösterilmediğini savunur. 1863'ten 1881'e kadar olan dönemde Polonya'da Yahudi karşıtlığının artmasına tanık olunduğunu, Yahudilerin asimile edilmesi konusunda Polonyalılar arasında hayal kırıklığının arttığını ve bu nedenle Rus yetkililerin bir pogrom düzenlemesine daha az ihtiyaç duyulup bunların kendiliğinden ortaya çıkmış olabileceğini belirtir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Wstęp. W: Bolesław Prus: Lalka T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 1998. ss. cvi-cvii. ISBN 83-04-04381-5. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2015.
- ^ Simon Dubnow History of the Jews in Russia and Poland, Avotaynu, 2000, 1-886223-11-4, p. 342
- ^ a b Brian Porter When Nationalism Began to Hate, Oxford University Press, 2002, ISBN:0-19-513146-0 S.162
- ^ a b John Doyle Klier, Shlomo Lambroza, Pogroms: Anti-Jewish Violence in Modern Russian History, Cambridge University Press, 2004, ISBN 0-521-52851-8 s.182
- ^ (Lehçe) Pogrom 6 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., based on Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, "Historia i kultura Żydów polskich. Słownik", WSiP
- ^ (Lehçe) Magdalena Micinska, INTELIGENCJA ŻYDOWSKA W POLSCE 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2002
- ^ Dubnow wrote: "Evidently, someone had an interest in having the capital of Poland repeat the experiments of Kiev and Odessa, and in seeing that the "cultured Pole" should not fall behind the Russian in order to convince Europe that pogroms were not exclusively a Russian manufacture." See Klier and Lambroza for more details.