Vasal
Vasal, Avrupa feodal sisteminde, derebeyine (feodal lord) hizmet karşılığında, kendisine toprak ve köylü (yurtluk) tahsis edilen kişi.[1] Bununla birlikte bazı vasallara yurtluk tahsis edilmezdi ve bunlar efendilerinin şatosunda ikâmet ederdi. Bunlara örnek olarak sarayda yaşayan şövalyeler gösterilebilir.[1]
Kelt kökenli Latince bir sözcük olan vasal "elde tutan" anlamına gelir.[2]
Yurtluklarını doğrudan hükümdardan kiralayan baronlar en önemli feodal sınıfı oluşturuyorlardı. Kadınlar da yurtluk kiralayarak vasal olabiliyorlardı; ancak hizmetleri kocaları tarafından yerine getiriliyordu.[1]
Feodal sözleşmeler gereği bir soylu, vasallarına toprak ve köylü tahsis etmekle, onları korumakla ve kanun önünde adil davranmakla yükümlüydü. Bunun karşılığında askerî, adlî ve idarî hizmetler ile bazı vergileri talep edebilirdi. Bu vergilere, topraklar miras yoluyla ve devir yoluyla el değiştirdiğinde toprak sahibine verilen vergiler ve şövalyelerin savaşa gitmek yerine verebildiği "scutage" vergisi örnek verilebilir. Zamanla bunların yerini düzenli ödenen vergiler aldı. Bir vasalın görevlerini yerine getirmemesi ve efendisine sadık kalmaması kanun önünde en ciddî suçlardan biriydi.[1]
Zamanla vasalların yetkileri çok genişledi ve yurtlukların mirasçılara geçmesini engellemek neredeyse imkânsız hâle geldi. Miras sözleşmeleri toprakların bölünmemesini garanti altına alıyordu ve genellikle topraklar en büyük oğula geçiyordu. Vasallar ilk önce bir vergi karşılığında yurtluklarını başkasına devretme hakkını elde ettiler. Zamanla topraklarını bölüp başka vasallara kiraya verme hakkını elde ettiler ve kendileri de lorda benzer bir statüye sahip oldular. Mirasçısı olmayan vasalların ve efendisine karşı suç işleyen vasalların toprakları toprak sahibine geri dönüyordu.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "vassal." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
- ^ "vassal." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
