Vaveyla (şiir)
| Namık Kemal | |
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
|---|---|
| Özgün dili | Türkçe |
Vaveyla, Tanzimat dönemi yazarlarından Namık Kemal'in vatan sevgisini ve vatan uğruna yapılan fedakârlıkları işleyen, aruz vezni ile yazılmış bir şiiridir.
Namık Kemal'in en tanınmış şiirlerindendir. O sırada Midilli adasında sürgün edilmiş olan şair, bu şiiri Osmanlı Devleti'nin 93 Harbi'nde yenilmesini öğrenmenin üzüntüsü ile yazmıştır.[1][2] Klasik Türk edebiyatındaki gazel ve kaside türlerinden etkilenmiş olsa da kafiye yapısı ve içeriği ile klasik Türk şiirinden ayrılan bir eserdir.[3]
Şair, bu şiirde vatana karşı duyduğu derin aşkı bir sevgiliye duyulan aşkla özdeşleştirerek işlemiş ancak düşman işgaline uğrayan ve sıkıntılar içinde olan vatanı "kanlı kefen" giymiş bir sevgiliye benzetmiştir.[3] Böylece vatan kavramı, acı çeken yaralı bir kadın olarak somutlaştırılmıştır.[4] Şiirin ilk mısraı "Feminin rengi aksedip tenine" ifadesiyle başlar, bu dize ile milletin varlığının vatanın varlığına bağlı olduğu ifade edilir. Söz konusu kadın, ikinci bentte bedeni yara içindeyken evlatlarını sımsıkı tutan bir anneye benzetilir ve kutsallığı vurgulanır.[4]
| “ | Vaveyla, -Abdülhak Hamit de dahil olduğu halde- hiçbir şairimizin yazamadığı derecelerde yüksek vatan şiiridir. | ” |
| — Ali Ekrem Bolayır | ||
Vatan tasavvurunu İslam’dan ayrı düşünmeyen şair, üçüncü bentteki "Git vatan! Ka’be’de siyâha bürün." ifadesi ile vatan ve Müslümanlar için büyük bir kutsiyet ifade eden Kâbe arasında ilişki kurmuştur. Bu bentte şair, acılar içinde bir anne olarak somutlaştırdığı vatana seslenmektedir. Onu, acısının İslam dünyasının en kutsal mekanlarında gözler önüne sermeye davet eder. Kâbeye gidip karalar bürünmesini, bir kolunu peygamberin Medine'deki mezarına; bir kolunu da haksızlığa direnişin, fedakârlığın sembolü Kerbela'ya uzatmasını söyler. Şair, son dizede doğrudan Allah'a yakarır. Bu yakarışla vatanın kaybolmasının inancın kaybolması tehlikesi getirdiğine dikkat çeker. Bedir ve Huneyn savaşlarına gönderme yapar.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ KöKer, Saniye (26 Mayıs 2022). "NAMIK KEMAL'İN VAVEYLA ŞİİRİNDE RETORİK SÖYLEM". Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi. 5 (9): 179-194. doi:10.32953/abad.1062125. ISSN 2618-6004.
- ^ Akün, Ömer Faruk (2006). "Nâmık Kemal". TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2025.
- ^ a b "Vâveylâ (Namık Kemal)". Şiir Kalesi. 19 Aralık 2010. Erişim tarihi: 24 Aralık 2025.
- ^ a b "Namık Kemal Vaveyla Şiiri İncelemesi Yorumu Analizi", Metin Tahlilleri Youtube Kanalı, 29 Kasım 202524 Aralık 2025