Vileş
| Vileş Azerice: Viləş | |
|---|---|
| Konum | |
| Ülke(ler) | Yardımlı ve Masallı rayonları |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Talış Dağları, Kulutaş |
| Kaynak rakımı | 2203 m |
| Ağız | Hazar Denizi |
| Uzunluk | 115 km |
| Havza alanı | 935 km² |
| Debi | 5,47 m³/san |
Vileş (Azerice: Viləş) Vileşçay olarak da adlandırılan bir Azerbaycan nehridir. Güneydoğu Azerbaycan'dan Hazar Denizi'ne akar ve ülkenin en büyük nehirlerinden biridir.[1][2]
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Vileş, 1929 yılında göçmen kuşlar için ekolojik bir sığınak olarak ilan edilen Kızıl Ağaç Devlet Koruma Alanı'nın bir parçasıdır. Nehir 115 km uzunluğundadır ve havza alanı 935 km²'dir. Talış Dağları'nın 2.203 metre yüksekliğindeki Kulutaş Zirvesi'nden doğar.[3] Ortada sağda Şərətük Nehri'ne (29 km uzunluğunda), solda Mətəli Nehri'ne (21 km uzunluğunda) dallanır. Nehir, yağmur mevsimi boyunca yakınındaki köyleri sular altında bırakır ve ülkedeki en vahşi su kütlelerinden biri olarak kabul edilir. Kur-Araz Ovası bölgesinde Yardımlı Rayonu ve Masallu Rayonu içinden geçer.[4] Nehrin büyük kısmın yağış (%70) oluştururken, geri kalanı yeraltı sularından (%20) ve dağlarda eriyen kardan (% 10) kaynaklanmaktadır. Nehrin yoğun yağış nedeniyle Ekim-Mayıs ayları arasında yıllık taşma eğilimi vardır.
Nehrin yıllık ortalama siltasyonu 900 g / metreküp'tür. Su hidrokarbonat-kalsiyumdan oluşmaktadır ve 500–1000 mg/l mineralizasyona sahiptir.
Vileşçay havzasında cilt ve rüzgar hastalıklarının tedavisi için uygun bir kaynak bulunmaktadır. Nehir suyu sulama için kullanılır. Vileşçay, deniz seviyesinin altındaki Hazar Denizi'ne akar. Ortalama eğimi 16,60'tır. Dağlık alanda, geçit karmaşık bir morfolojik özelliklere sahiptir. Nehir ağırlıklı olarak yağmur ve kısmen yeraltı suyu ile beslenmektedir. Yıllık ortalama debisi (Şeyhlar köyü) 4.5 m³/sn'dir. Yıllık akışın % 16'sı kışın, %39'u ilkbaharda, %17'si yaz aylarında ve %28'i sonbaharda akmaktadır.
Su kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Vileşçay, doğal kaynaklarında cilt hastalıklarına bir çare olan şifalı minerallere sahiptir. Vileşçay'dan gelen sular sulama amacıyla yoğun olarak kullanılmaktadır.[3] Vileşçay doğal Vileşçay Rezervuarı'na akar. Rezervuarın hacmi 46 milyon m³ 'tür. Masallı'nın nehir kıyısındaki alanları turistler için önemli bir cazibe haline gelecek birçok otel ve tatil tesisinin bulunduğu bir yerdir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Natural geography of Azerbaijan". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ "Rivers". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ a b "Viləşçay river". 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.