Wallenrodizm
.jpg)
Wallenrodizm, Adam Mickiewicz'in 1828'de yazdığı şiirsel romanında Konrad Wallenrod adlı kahramandan türetilen kavramdır. Mickiewicz'in oluşturduğu Konrad Wallenrod, doğası gereği onurlu olmasına rağmen, yüce ve asil bir hedefe ulaşmak için düşmanına yaklaşmak ve ondan intikam almak için hileye başvurdu. Eserin yazıldığı dönemde savaşlarda centilmenliğe önem verilmesinden dolayı Mickiewicz'in yaklaşımı oldukça farklıydı. Bu etik olmayan davranışlar, ulusun kurtuluşuna duyulan yüksek ilgiden kaynaklanıyordu. Konrad Wallenrod'un asil idealleri ile kullandığı yöntemler arasında bir tutarsızlık bulunuyordu. Aslında Konrad Wallenrod, düşmanın kuvvetli olmasından dolayı kendi ahlaki kurallarına aykırı araçlar kullanmak zorunda olduğu trajik bir durumdaydı. Wallenrodizm kavramı eserin yazıldığı dönemde kullanılmaya başlandı. Bu dönemde Nikolai Novosiltsov, Konrad Wallenrod'un toplum üzerindeki potansiyel tehlikesi konusunda uyarmıştı.[1]
Wallenrodik tutum 19. yüzyılda Polonyalılar tarafından iki farklı şekilde değerlendirildi. Bir yandan, Kasım Ayaklanması için yeraltında devrimci faaliyetlerde bulunan isyancılar için Konrad Wallenrod, etik problemin aşılması olarak görüldü. Yani isyancılar için Konrad Wallenrod bir ilham kaynağıydı. Diğer yandan, bazı on dokuzuncu yüzyıl eleştirmenleri eseri ihanetin ahlaki bir övgüsü olduğu için Mickiewicz'i suçladı. Ancak Adam Bełcikowski, Józef Tretiak, Włodzimierz Spasowicz gibi yazarlar, kahramanın eylemlerinin bir intikam arzusundan değil, koşulsuz vatanseverlikten kaynaklandığına ve tam bir fedakarlık gerektirdiğine inanıyordu.[2]
Mickiewicz'in yazdığı roman, Polonya-Töton savaşları dönemini anlatmaktadır. Ancak eser, yazarın çağdaşları olan Polonyalılar'ın durumuna tekabül ediyordu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Richard Andrew Cardwell (2004). The Reception of Byron in Europe, volume 1. Continuum International Publishing Group. s. 310. ISBN 978-0-8264-6844-4. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.
- ^ Christopher John Murray (2004). Encyclopedia of the Romantic Era, 1760-1850, volume 2. Taylor & Francis. s. 740. ISBN 978-1-57958-422-1. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.