Walter Raleigh

Sir Walter Raleigh
Sir Walter Raleigh
Doğum	c. 1552; East Budleigh, Devon, Devon, İngiltere
Ölüm	29 Ekim 1618; Londra
Meslek	Asker, kâşif, yazar ve şair
İmza

Sir Walter Raleigh (d. c.1552, East Budleigh, Devon, Devon - ö. 29 Ekim 1618, Londra), İngiliz aristokrat, asker, denizci, kâşif, yazar ve şair. I. Elizabeth dönemindeki başarıları ile Sir unvanını almıştır.

Hayatı

Raleigh'in küçüklüğü hakkında yeterli ve kesin bilgi bulunmamaktadır. Bazı tarihçiler 1552'de doğduğunu söylerken, bazıları ise 1554 yılında doğduğunu söylemektedir. İngiltere'ye çok uzak olmayan bir kasabada, çiftçi çocuğu olarak doğmuştur. Ailesinde tam 5 çocuk vardı. Hepsinin de yaşları neredeyse aynıydı, çünkü bu çocuklar art arda gelen iki evlilikten doğmuşlardı. Üvey kardeşlerinin isimleri: John Gilbert, Humphrey Gilbert ve Adrian Gilbert idi. Öz kardeşinin ismi ise Carew Raleigh idi. Raleigh, I. Elizabeth ve I. James döneminde yaşamıştır. Henüz genç yaşlardayken becerileri dolayısıyla sevildi. Yeni Dünya dedikleri Kuzey Amerika'ya başarılı seferler yaptı. İngiltere'ye ilk domates, patates ve tütün ürünlerini ulaştırdı. Kızılderililer ile çatıştığı zamanlar oldu. İngiltere'ye dönerken bazı İspanyol ticaret gemilerini yağmaladı. Bu da onu İspanyol düşmanı haline getirdi.

İrlanda'da

Raleigh, bu başarılı seferleri ile I. Elizabeth tarafından Sir unvanını aldı. İrlanda'da 1579 ile 1583 yılları arasında patlak veren bir isyanı bastırmakla görevlendirildi. Bu görevini başarıyla yerine getirdi ve kendisine bazı bölgeler verildi. Bu bölgelerde patates tarlaları açtı. Bu sayede İrlanda'da, dolayısıyla İngiltere'de ilk patates üretimi başladı. Bu süreç içerisinde şiir yazmaya başlamıştı. I. Elizabeth'e de bir şiir yazmıştı ve bu da bazı dedikodulara neden olmuştur. Religh'in resmî ikametgâhı sürekli İrlanda'da idi. Orada kendisi için bir kule de kurdurmuştu. I. James döneminde idam edilince ailesi zor durumda kalmıştır.

Yeni Dünya ve İspanyol Armada

Raleigh'in en büyük hayali de kendisine ait geniş bir koloni kurmaktı. Virginia eyaletini kurdu. Virjinya (İngilizce:Virginia, Anlamı:Bakire), I. Elizabeth'e ithafen verilmiş bir isimdi. Günümüzde kurduğu koloninin bir kısmı da Kuzey Karolina eyaletindedir. Raleigh bu koloniyi kurmak için İngiliz hükûmetinden finansal yardım istedi. Arkadaşlarının da desteği ile koloniyi kurmayı başardı. Ancak sonra art arda gelen olaylar, Kızılderililerle gerçekleşen çatışmalar, İspanyol - İngiliz savaşları sebebiyle bu kolonizasyon çalışmaları başarısız oldu. Virjinya eyaleti uzun zaman ilgisiz kaldı. Ancak İngiltere'nin ekonomik alanda gelişmesi ile Virjinya'ya tekrar ilgi başladı ve çevresinde yeni koloniler kurulmaya başladı. Bu sayede Virjinya, diğer sömürgeler için bir umut olmuştu.

Raleigh yeni bir kolonizasyon için sefere başlamıştı ama büyük bir problem ortaya çıktı. Katolik - Protestan çekişmesi, Mary Stuart'ın idam edilmesi ve İspanyolların İngiltere'yi safdışı bırakmak istemesi nedeniyle İspanyol Armada oluşturulmuştu. Bu büyük armada, o dönemde çok güçlü olmayan İngiltere için büyük bir tehlikeydi. Bu sebeple I. Elizabeth, sadece askerleri ve devlet adamlarını değil, güvenilir denizcileri ve halkı da savaşa çağırmıştı. Bu nedenle Raleigh, İngiltere'ye geri döndü. Raleigh'in de kendince İspanyollara karşı sorunları vardı. Yeni Dünyadaki İspanyol kolonilerini ele geçirmek, İspanyol deniz seferlerini safdışı bırakmak istiyordu. Raleigh, İspanyol Armadanın düzeni bozulması halinde savaşın kazanılacağını düşünüyordu. I. Elizabeth ona oldukça güveniyordu. Diğer komutanların da görüş birliği ile İngilizler kendi gemilerini yaktı ve İspanyol Armada üzerine gittiler. Böylece İspanyol Armada ateş içinde kaldı, düzeni bozuldu. Düzensiz İspanyol gemileri, İngilizler tarafından birer birer imhâ edildi ve savaş İngiliz zaferiyle sonuçlandı. Bu zafer nedeniyle Raleigh, oldukça güvenilir bir devlet adamı hâli aldı. Yeni Dünya'ya yaptığı seferlerde çok daha başarılı oldu, İspanyollarla çatışmak zorunda kalmıyordu.

I. James dönemi ve idamı

Kraliçe I. Elizabeth, 1603 yılında ölünce Raleigh'in saraydaki durumu sarsıldı. Çünkü yerine başka hanedanlıktan gelen I. James, Raleigh'i çok sevmiyordu. I. James, İspanyollarla iyi ilişkiler kurmak istiyordu ve bu nedenle Raleigh'i yönetimden düşürdü. Daha sonra ise Raleigh, ailesiyle beraber Londra Kulesine hapsedildi. Bu süreç içinde birçok hikâye, şiir ve deneme yazdı. Günümüzde bu yazılardan, şiirlerden çok azı kalmıştır. 1616 yılında Raleigh, Yeni Dünya'da altın aramak üzere sefere çıkmak için I. James'i ikna etti. 2 yıl sonra fazla miktarda altın ile dönerken İspanyol ticaret gemileri ile karşılaştı. Aralarında çatışma oldu ve çatışmayı Raleigh kazandı. Ancak yurda döndüğünde umduğunu bulamadı. Çatışma sebebiyle İspanyollar, İngiltere'ye ültimatom vermişti ve I. James, Raleigh'e kızgındı. İspanyolların isteği üzerine I. James, Raleigh'in idam edilmesini emretti. Raleigh, 1618 yılında halka açık bir yerde infaz edildi.

Galeri

Raleigh'in başka bir portresi
Raleigh ve oğlu (1602)
Raleigh'in hücresi

Kaynakça

1000 Büyük Adam kitabı, s. 82-84
İngilizce maddesi2 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.