Wi-Fi 6
 Wi-Fi Alliance tarafından Wi-Fi 6 için kullanılan simge | |
| Uluslararası standart | IEEE 802.11 |
|---|---|
| Geliştiren | Wi-Fi İttifakı / IEEE |
| Tanıtım tarihi | 1 Eylül 2020 |
| Endüstri | Bilgisayar ağı, Telekomünikasyon |
| Uyumlu donanım | Kişisel bilgisayarlar, akıllı telefonlar, oyun konsolları, akıllı cihazlar, televizyonlar, yönlendiriciler |
| Yerine geçen | Wi-Fi 7 (802.11be) |
| Web sitesi | wi-fi.org |
IEEE 802.11ax, Wi-Fi İttifakı tarafından Wi-Fi 6 olarak pazarlanan, güncel nesil Wi-Fi spesifikasyon standardıdır.[1] Wi-Fi 5 (802.11ac) standardının halefidir. 1 Eylül 2020'de onaylanmış ve 1 Şubat 2021'de IEEE Standartlar Kurulu tarafından resmen yayınlanmıştır.[2]
Wi-Fi 6, 2.4 GHz ve 5 GHz bantlarında çalışmak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca Wi-Fi 6E adı verilen genişletilmiş bir sürümü, 6 GHz bandını da desteklemektedir.[3] Standardın temel geliştirilme amacı, ofisler, alışveriş merkezleri ve yoğun yerleşim yerleri gibi kalabalık ortamlarda toplam ağ verimliliğini (throughput-per-area) artırmaktır. Nominal veri hızı selefine göre %37 daha yüksek olsa da, asıl iyileştirme veri trafiğinin yoğun olduğu senaryolarda toplam verimin 4 katına kadar artırılması ve gecikme süresinin (latency) %75 oranında düşürülmesidir.[4]
Temel Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi 6, spektrum verimliliğini artırmak için hücresel ağ teknolojilerinden (LTE/5G) esinlenen teknikler kullanır. En belirgin özellikleri şunlardır:
OFDMA (Dik Frekans Bölmeli Çoklu Erişim)
[değiştir | kaynağı değiştir]Önceki Wi-Fi standartlarında kullanılan OFDM'nin geliştirilmiş halidir. OFDMA, bir kanalı "Kaynak Birimleri" (Resource Units - RU) adı verilen daha küçük alt taşıyıcılara böler. Bu sayede yönlendirici (router), tek bir iletim periyodunda birden fazla cihaza aynı anda veri gönderebilir veya onlardan veri alabilir. Bu teknoloji, özellikle çok sayıda cihazın bağlı olduğu ağlarda gecikmeyi ve beklemeyi (overhead) önemli ölçüde azaltır.[4]
MU-MIMO (Çok Kullanıcılı MIMO)
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi 5 (802.11ac) sadece indirme (downlink) yönünde MU-MIMO desteklerken, Wi-Fi 6 hem indirme hem de yükleme (uplink) yönünde MU-MIMO desteği sunar. Bu özellik, erişim noktasının uzamsal akışları kullanarak aynı anda birden fazla cihazla iletişim kurmasına olanak tanır.[5]
Hedef Uyanma Süresi (Target Wake Time - TWT)
[değiştir | kaynağı değiştir]TWT, cihazların ne zaman uyanıp veri göndereceğini veya alacağını planlamasına olanak tanır. Bu özellik, özellikle akıllı telefonlar ve IoT cihazları için pil ömrünü önemli ölçüde uzatır çünkü cihazlar gereksiz yere radyo sinyallerini dinlemek zorunda kalmaz ve uyku modunda daha uzun süre kalabilirler.[6]
BSS Renklendirme (BSS Coloring)
[değiştir | kaynağı değiştir]Yoğun ortamlarda (örneğin apartmanlarda), komşu ağların sinyalleri parazite neden olabilir. BSS Renklendirme, her ağa dijital bir "renk" kodu atar. Cihazlar, farklı renkteki (komşu ağdan gelen) zayıf sinyalleri görmezden gelerek kendi ağlarındaki iletişime odaklanabilir. Bu, "mekansal yeniden kullanımı" (spatial reuse) artırır.
1024-QAM Modülasyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi 6, 256-QAM yerine 1024-QAM (Karesel Genlik Modülasyonu) kullanarak aynı radyo dalgası içine daha fazla veri sığdırır. Bu, temiz sinyal koşullarında ham veri hızını yaklaşık %25 oranında artırır.
Hız ve Frekans Bantları
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi 6, önceki standardın aksine hem 2.4 GHz hem de 5 GHz bantlarını etkin bir şekilde kullanır.
| Özellik | 802.11ac (Wi-Fi 5) | 802.11ax (Wi-Fi 6) |
|---|---|---|
| Frekans Bantları | Sadece 5 GHz | 2.4 GHz ve 5 GHz (ve 6E ile 6 GHz) |
| Modülasyon | 256-QAM | 1024-QAM |
| Erişim Yöntemi | OFDM | OFDMA |
| MIMO | Downlink MU-MIMO | Downlink ve Uplink MU-MIMO |
| Kanal Genişliği | 20, 40, 80, 160 MHz | 20, 40, 80, 160 MHz |
| Maks. Veri Hızı (Akış Başına) | ~433/866 Mbps | ~600/1201 Mbps (Kanal genişliğine göre) |
Wi-Fi 6E
[değiştir | kaynağı değiştir]Wi-Fi 6E, Wi-Fi 6 standardının özelliklerini 6 GHz frekans bandına taşıyan bir uzantıdır. 6 GHz bandı, 1200 MHz'e kadar ek spektrum sağlar, bu da daha fazla 160 MHz'lik kanal ve daha az parazit anlamına gelir.[7]
Veri Hızı Tablosu (MCS)
[değiştir | kaynağı değiştir]Tek bir uzamsal akış (spatial stream) için teorik veri hızları aşağıdadır. İkinci bir akış hızı ikiye, dördüncü akış dörde katlar.
| MCS İndeksi |
Modülasyon | Kodlama Oranı |
20 MHz Kanal | 40 MHz Kanal | 80 MHz Kanal | 160 MHz Kanal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.6 μs GI | 0.8 μs GI | 1.6 μs GI | 0.8 μs GI | 1.6 μs GI | 0.8 μs GI | 1.6 μs GI | 0.8 μs GI | |||
| 0 | BPSK | 1/2 | 8 | 8.6 | 16 | 17.2 | 34 | 36.0 | 68 | 72 |
| 1 | QPSK | 1/2 | 16 | 17.2 | 33 | 34.4 | 68 | 72.1 | 136 | 144 |
| 2 | QPSK | 3/4 | 24 | 25.8 | 49 | 51.6 | 102 | 108.1 | 204 | 216 |
| 3 | 16-QAM | 1/2 | 33 | 34.4 | 65 | 68.8 | 136 | 144.1 | 272 | 282 |
| 4 | 16-QAM | 3/4 | 49 | 51.6 | 98 | 103.2 | 204 | 216.2 | 408 | 432 |
| 5 | 64-QAM | 2/3 | 65 | 68.8 | 130 | 137.6 | 272 | 288.2 | 544 | 576 |
| 6 | 64-QAM | 3/4 | 73 | 77.4 | 146 | 154.9 | 306 | 324.4 | 613 | 649 |
| 7 | 64-QAM | 5/6 | 81 | 86.0 | 163 | 172.1 | 340 | 360.3 | 681 | 721 |
| 8 | 256-QAM | 3/4 | 98 | 103.2 | 195 | 206.5 | 408 | 432.4 | 817 | 865 |
| 9 | 256-QAM | 5/6 | 108 | 114.7 | 217 | 229.4 | 453 | 480.4 | 907 | 961 |
| 10 | 1024-QAM | 3/4 | 122 | 129.0 | 244 | 258.1 | 510 | 540.4 | 1021 | 1081 |
| 11 | 1024-QAM | 5/6 | 135 | 143.4 | 271 | 286.8 | 567 | 600.5 | 1134 | 1201 |
Not: GI = Guard Interval (Koruma Aralığı). Değerler Mbit/sn cinsindendir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Wi-Fi Alliance® introduces Wi-Fi 6". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
- ^ "IEEE 802.11, The Working Group Setting the Standards for Wireless LANs". www.ieee802.org. Erişim tarihi: 2022-01-07.
- ^ "Wi-Fi 6E: What is it, and how is it different from Wi-Fi 6?". Techspot. 10 Ocak 2020. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
- ^ a b Khorov, Evgeny; Kiryanov, Anton; Lyakhov, Andrey; Bianchi, Giuseppe (2019). "A Tutorial on IEEE 802.11ax High Efficiency WLANs". IEEE Communications Surveys & Tutorials. 21 (1): 197–216. doi:10.1109/COMST.2018.2871099.
- ^ "What is 802.11ax Wi-Fi?". 2018.
- ^ "Wi-Fi CERTIFIED 6". Wi-Fi Alliance.
- ^ "Wi-Fi 6E expands Wi-Fi into 6 GHz" (PDF). Wi-Fi İttifakı. January 2021. Erişim tarihi: 22 March 2021.