Windows NT

Windows NT

Geliştirici(ler)	Microsoft
İşletim sistemi ailesi	Windows
Kaynak türü	Kapalı kaynak
Lisans	Microsoft EULA
Çekirdek türü	Hibrit
Güncelleme yöntemi	Windows Update Windows Server Update Services SCCM
İlk Yayınlanma	27 Temmuz 1993 (Windows NT 3.1)
Genel durumu	5 Ekim 2021 (Windows 11)
Son kararlı sürümü	Windows 11 23H2 (Windows NT 10.0) 20 Eylül 2022) (2022-09-20)
Platform desteği	IA-32, X86-64, Itanium, Alfa, MIPS, PowerPC, ARM ve ARM64
Web sitesi	http://windows.microsoft.com/

Windows NT, Microsoft tarafından geliştirilen ve ilk sürümü 27 Temmuz 1993'te yayımlanan bir işletim sistemi ailesidir. İşlemciden bağımsız, çoklu işlem ve çoklu kullanıcı desteği sunan bir işletim sistemidir.

Windows NT'nin ilk sürümü olan Windows NT 3.1 iş istasyonları ve sunucular için geliştirilmişti. Windows'un son kullanıcıya yönelik olan MS-DOS tabanlı sürümlerinden (Windows 1.0'dan Windows 3.1x'e kadar olan sürümler) ayrı olarak geliştiriliyordu. Ancak zaman içinde Windows NT ailesi Microsoft'un kişisel bilgisayarlara yönelik genel amaçlı işletim sistemlerini de kapsar hale geldi ve Windows 9x ailesinin yerini aldı.

"NT" kısaltması ilk zamanlarda "New Technology" (Yeni Teknoloji) sözünün kısaltması olarak kullanılıyordu ama günümüzde özel bir anlam ifade etmemektedir. Windows 2000'den itibaren ürün adlarından NT kısaltması kaldırıldı, ancak ürün sürümlerinde kullanılmaya devam edildi.

Windows'un DOS üzerine çıkan yapısı ve modern bir işletim sisteminin sahip olması gereken özelliklere sahip olmaması nedeniyle, yeni bir işletim sistemi çekirdeği geliştirilmeye başlanmıştır. 27 Temmuz 1993 tarihinde Microsoft Windows NT sürümünün piyasaya çıkması Microsoft için önemli bir kilometre taşı oldu. Bu sürüm, Microsoft'un 1980'li yılların sonlarında sıfırdan başlayarak gelişmiş bir işletim sistemi kurulumu yolundaki projesini tamamlıyordu. Sürüm piyasaya çıktığı gün Microsoft'un başkanı Bill Gates "Windows NT, şirketlerin bilgi işlem gereksinimlerini karşılamada köklü bir değişikliği temsil etmektedir" diyordu. Windows NT, gelişmiş istemci/sunucu iş uygulamaları desteğini endüstrinin önde gelen kişisel verimlilik uygulamalarıyla birleştiren ilk Windows işletim sistemiydi. Sahip olduğu yeni ve önemli özelliklerle; güvenlik, işletim sistemi gücü, performans, masaüstü ölçeklenebilme kapasitesi ve güvenilirlik konularında da yeni bir aşama kaydediyordu. Bu özellikler şunlardı: Windows tabanlı uygulamalar için gerektiğinde kullanılabilecek çoklu işlem zamanlayıcısı, bütünleşmiş ağ işlemleri, etki alanı sunucu güvenliği, OS/2 ve POSIX alt sistemleri, birden fazla işlemciye sahip yapılar için destek ve NTFS dosya sistemi. Windows NT, 32-bit, multi-tasking işletim sistemi özellikleriyle gelişmiş bilgisayarları ve sunucu piyasasını hedefleyen bir üründür.

Microsoft kısa zamanda tüm Windows ürün ailesini NT çekirdeği üzerine geçirmeyi planlarken, pazarlama ağır basmış ve Windows 9x ailesi Windows Me sürümüne kadar kullanılmaya devam edilmiştir. Windows 2000 ve sonrasında ise son kullanıcıya yönelik olarak da Windows NT çekirdeğine tam olarak geçilmiştir.

Windows NT çekirdeği hibrit kernel yapısına sahiptir.

Sürümler

Windows NT'nin eski logosu

Windows NT 3x

Windows NT 3.1

Ana madde: Windows NT 3.1

Windows NT'nin eski logosu

Windows NT 3.1, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen ilk sürümüdür. NT ailesinin amacı, sunucu sistemleri ve kurumsal bilgisayarlar için üst düzey bir kullanım sunmaktır. İlk kez 23 Temmuz 1993 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Sürüm numarası Windows 3.1'e vurgu yapmak için 3.1 olarak konulmuştur. NT 3.1'in arayüzü Windows 3.1'e oldukça benzemektedir.

Windows NT 3.5

Ana madde: Windows NT 3.5

Windows NT 3.5, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen ikinci ana sürümüdür. 21 Eylül 1994 tarihinde piyasaya sürülmüştür.

Windows NT 3.5 geliştirilirken hedeflenen temel amaç, işletim sisteminin hızının arttırılmasıydı. Bu amacı çağrıştıracak şekilde, ürünün kod adı meşhur Daytona Uluslararası Yarış Pistinden esinlenilerek Daytona kondu.

Windows NT 3.51

Ana madde: Windows NT 3.51

Windows NT 3.51, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen üçüncü ana sürümüdür. 3.5 sürümünden 9 ay sonra, 30 Mayıs 1995 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Kendisinden 3 ay sonra piyasaya sürülen Windows 95 ile uyumlu olan 3.51 sürümü, 31 Aralık 2001 tarihine kadar güncel tutulmuştur.

Windows NT 4.0

Ana madde: Windows NT 4.0

Windows NT 4.0,Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen dördüncü ana sürümüdür. 3.51 sürümünden 1 yıl sonra, 29 Haziran 1996 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Bugüne kadar Windows NT 4.0'a 7 tane Servis Paketi çıkmıştır.

Windows NT 5x

Windows NT 5x Windows 2000 (NT 5.0) üzerinde yükselmiş Windows NT işletim sistemleridir. Windows 5x işletim sistemlerinin temel özellikleri genelde birbirlerine benzemektedir. Windows NT 5x'in 4 tane işletim sistemi vardır.Bunlar Windows 2000 (NT 5.0), Windows XP (NT 5.1), Windows Fundamentals for Legacy PCs (NT 5.1), Windows Server 2003 (NT 5.2)

Windows 2000

Ana madde: Windows 2000

Windows 2000 Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen beşinci ana sürümüdür. Windows NT 4.0 sürümünden 3,5 yıl sonra 17 Şubat 2000 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Genişletilmiş resmî destek 13 Temmuz 2010 tarihinde sona ermiştir. Windows NT 5.0 adı ile çıkması beklenirken, Microsoft'un değişen sürüm isimlendirme kuralları gereği Windows 2000 adını almıştır. Windows 2000 iki temel katmandan oluşuyordu; Kullanıcı ve Kernel. Kullanıcı katmanı Win32, OS/2 ve POSIX uygulamalarının faaliyetlerinden sorumluydu. Kernel katmanı ise donanım erişimi için kullanılıyordu ve Input Output yöneticisi, Nesne Yöneticisi, Güvenlik Referans Monitörü, Sanal Bellek Yöneticisi, IPC Yöneticisi, İşlem Yöneticisi, PnP yöneticisi ve Güç kullanım yöneticisi gibi alt katmanları vardı. Windows 2000, donanım ile yazılım arasındaki iletişimi sağlayan Hardware Abstraction Layer HAL "Donanım Soyutlama Katmanı" isimli bir yapıya sahipti. Hibrit kernel HAL ve Kullanıcı modu arasında iletişim sağlıyor ve çoklu işlemci kullanımına olanak tanıyordu.

Windows XP

Ana madde: Windows XP

Windows XP (kod adı: Neptune, Whistler), Microsoft'un kişisel bilgisayarlar ve sunucu sistemleri için ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen altıncı ara sürümüdür. 25 Ekim 2001 tarihinde piyasaya sürülmüştür. XP adı eXPerience (deneyim) kelimesinden gelir. Genişletilmiş resmî destek 8 Nisan 2014'te bitmiştir. Beraberinde Clear Type, Hızlı Kullanıcı Değişimi, Uzak Bağlantı vb. pek çok yeni özellik getirmiştir.

Windows Fundamentals for Legacy PCs

Ana madde: Windows FLP

Windows Fundamentals for Legacy PCs ya da WinFLP, Eski Bilgisayarlar İçin Temel Windows Microsoft'un konfigürasyonu Windows XP'yi kaldırmayan bilgisayarlar için piyasaya sürdüğü, Windows'un yalnızca en temel bileşenlerini içeren işletim sistemidir. Windows XP Professional tabanlıdır. Windows XP/2000 için yazılan programların çoğunu destekler. Eski bilgisayarlar için geliştirilmiştir. Oyunları destekler. Son sürücüleri içerir.

Windows Server 2003

Ana madde: Windows Server 2003

Windows Server 2003, 25 Nisan 2003'te piyasaya çıkan, Windows 2000 gibi, küçük ve merkezi yönetimli kuruluşlardan geniş çaplı kuruluşlara kadar her çapta kuruluşun gereksinimlerine yanıt vermek üzere tasarlanmış, ayrıca kuruluşların .NET Framework özelliğinden tam olarak yararlanabilmesini sağlayacak biçimde geliştirmiş sunucudur. Genişletilmiş resmî destek 14 Temmuz 2015 tarihinde sona ermiştir.

Windows'un .NET adını taşıyan ilk sürümü olarak Windows Server 2003 ürünü Microsoft .NET Framework yapısını da içermektedir. Bu yapı geliştiricilerin XML Web hizmetleri oluşturmalarına ve bu hizmetleri geleneksel uygulamalarla birleştiren geleceğin uygulamalarını oluşturmalarına olanak verir. Böylece, uygulamaların oluşturulması, dağıtımı ve sürekliliğinin sağlanması basitleşirken, tamamen Web özellikli bir yapıya kavuşmak kuruluşların iletişimlerini, işbirliğini ve bağlantılarını daha ileri düzeylere getirmelerine olanak sağlayabilecektir.

Windows Server 2003 ürünü Windows 2000 Server sürümünü temel aldığından, müşterilerin bir Windows sunucu işletim sisteminden isteyebileceği (güvenilirlik, güvenlik ve ölçeklenebilme gibi) tüm temel işlevlere sahiptir. Windows Server 2003, sistem yönetiminde kolaylık ve güvenilirliği her kademede sağlamak için gereken çeşitli yenilikleri sunarken, var olan Windows 2000 tabanlı dizinlerle, Web uygulama, ağ, dosya ve yazdırma hizmetleri ile de bütünleşebilecektir.

Microsoft Windows Server 2003 ailesi şu dört sürümden oluşmaktadır: Web Edition: Web hizmetleri ve ev sahipliği için tasarlanmıştır. Web hizmetlerinin ve uygulamalarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi ve dağıtılması için uygun bir platform sağlar. Standard Edition: Her çapta kuruluşun günlük gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlamıştır. Dosya ve yazıcıların ortak kullanılması, güvenli Internet bağlantısı, masaüstü uygulama kurulumunu tek merkezden yönetme ve çalışanlar, ortaklar, müşteriler arasında zengin bir işbirliği sağlama konularında çözüm sunar. Enterprise Edition: Her çapta kuruluşun genel amaçlı kullanımı için tasarlanmış olan Windows .NET Enterprise Server; uygulamalar, XML Web hizmetleri ve altyapı için uygun bir platformdur, yüksek düzeyde güvenilirlik, performans ve üstün bir verim sağlar. Datacenter Edition: En üst düzeyde ölçeklenebilme kapasitesi ve kesintisiz kullanım gerektiren, hayati derecede önem taşıyan uygulamalar için tasarlanmıştır.

Her Windows Server 2003 sürümü, müşterinin belirli ticari ve IT gereksinimlerini karşılayacak biçimde özelleştirilebilen işlevlere sahiptir.

Windows NT 6x

Windows 6x, Windows NT işletim sistemleridir. Windows 6x sürümleri Windows Vista çekirdeği (NT 6.0) üzerinde yükselir. Windows 6x grubunun 6 sürümü vardır. Bunlar : Windows Vista (NT 6.0),Windows 7 (NT 6.1), Windows 8 (NT 6.2) Windows 8.1 (NT 6.3), Windows 10 (NT 10.0), Windows 11 (NT 10.0)'dir.

Windows Vista

Ana madde: Windows Vista

Windows Vista (Türkçe: uzak manzara), kişisel bilgisayarlar için geliştirilen Microsoft Windows işletim sistemleri ailesinin sürüm olarak altıncı üyesidir. 22 Temmuz 2005'te gerçek adı duyurulmadan önce Longhorn kod adıyla tanınıyordu. Windows Vista, 30 Ocak 2007'de dünya çapında piyasaya sürülmüştür. Microsoft Türkiye, 24 Ocak 2007 tarihindeki tanıtımıyla Vista'nın resmî lansmanını yapan ilk Microsoft şubesi olmuştur. Genişletilmiş resmî destek 11 Nisan 2017 tarihinde sona ermiştir. Windows Vista eski sürümle oranla birçok yeni özellik ve değişikliğe sahiptir.Bu değişim geliştirilmiş grafiksel kullanıcı arayüzü, görsel stil,yeniden tasarlanmış arama fonksiyonları, multimedya araçları, yeniden tasarlanmış ağ iletişimi, görüntü ve yazıcı gibi çeşitli fonksiyonları kapsar. Windows Vista Windows XP'den tamamen farklı olarak yeni Windows Aero arayüzüyle gelmiştir. Bu arayüz Windows 8'e kadar devam ettirilmiştir. Windows Vista bugün alıştığımız pek çok yeniliği de beraberinde getirmiştir.

Windows 7

Ana madde: Windows 7

Windows 7 (önceden Blackcomb ve Vienna kod adlı) Microsoft Windows'un perakendeye sunulmuş işletim sistemidir. Microsoft tarafından Kişisel bilgisayarlar, masaüstü, dizüstü, netbooklar, Tablet PC ve media center bilgisayarlarda kullanılmak için çıkan bir işletim sistemidir. 22 Ekim 2009 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Genişletilmiş resmî destek 14 Ocak 2020 tarihinde sona ermiştir. Buna rağmen Windows 7 bugün kullanıcıların vazgeçemediği bir işletim sistemidir. Kullanım oranı beş senede Windows XP'yi geçmiştir. Windows XP'yi geçmesinin en büyük nedeni Windows XP Mode'udur.

Windows 8

Ana madde: Windows 8

Windows 8; Microsoft firmasının kişisel bilgisayar kullanımı için Windows 7'nin halefi olarak ürettiği işletim sistemidir. 26 Ekim 2012'de piyasaya çıkmıştır. Genişletilmiş resmî destek 12 Ocak 2016 tarihinde sona ermiştir. Windows 8'de e-postalar, Sosyal Hesaplar vb. eşitlenebilmekte ve o kullanıcı hesabıyla oturum açılabilmektredir. Windows 95'ten beri var olan "Başlat" menüsü kaldırılıp yerine "Başlangıç" menüsü koyulmuştur. Bazı kullanıcılar bunu yadırgamışlardır. Windows 8 bilgisayardaki donanım sürücülerini otomatik tanımaktadır. Resimli parola özelliği ve yüz tanıma özelliği ile oturum açılabilmektedir. Windows Mağaza özelliği eklenmiştir bu özellikte kullanıcılar buradan hemen istedikleri programları indirebileceklerdir. SkyDrive bulut özelliği vardır. Windows 8'de enterge olarak Microsoft Security Essentials vardır, Windows 8'de ismi değişip Windows Defender olmuştur. Windows 8'deki Windows Gezgini (Explorer) Ribbon arayüzü vardır.

Windows 8.1

Ana madde: Windows 8.1

Windows 8.1 Windows 8 için yayınlanmış Service Pack tipinde bir güncellemedir. 17 Ekim 2013'te çıkmıştır. Microsoft bu sürümde Service Pack (SP) ismini kullanmamış bunun yerine Windows 3.1 gibi isimlendirme yaparak adını Windows 8.1 koymuştur. Windows 8.1 özellikleri: başlangıç ekranının daha çok seçenekle kişiselleştirilebilmesi ve başlangıç ekranına masaüstü arka planının uygulanması, Internet Explorer 11, Başlangıç düğmesi, Windows Mağazası ve SkyDrive 'nin daha gelişmiş olması, açılışta masaüstünün doğrudan açılabilmesi, gelişmiş bilgisayar ayarlarının Modern UI'den yapılması, Bing entegreli arama sistemi, 3 boyutlu yazdırma desteği, web kamerası ile oturum açabilme gibi birçok yeni özelliğe sahiptir. Sürüm yapı numarası v6.3.9600'dür. Bu güncelleme Windows Mağazasından ücretsiz alınabilir. Windows XP ve Vista işletim sistemi ve kutulu sürüm almak isteyenler için Perakende olarak da satılmaktadır.

Windows 10

Ana madde: Windows 10

Windows 10 (kod adı: Threshold), Microsoft tarafından geliştirilen, Windows NT ailesinden bir işletim sistemidir. Windows 10'un en son Windows NT sürümü 10.0'dır Yeni özelliklerin yanı sıra uygulamalar, başlat menüsü ve ön seçimli gelen masaüstü tercihleri üzerinde değişiklikler yapılmıştır. Windows 10'un ilk yapıları, 6.4 sürüm numarası ile geldi ancak 21 Ocak tanıtımı ile bu sürüm 10.0'a çıktı. 29 Temmuz 2015'te piyasaya çıkmıştır. Ayrıca ilk ücretsiz yükseltme imkânına sahip Windows sürümüdür. Toplam 4 sürüme sahiptir.

Windows 11

Ana madde: Windows 11

Windows 11 (kod adı: Sun Valley), Microsoft tarafından geliştirilen Windows NT tabanlı Microsoft Windows ailesinin çıkan bir sürümüdür. NT sürümü Windows 10 ile aynıdır. 5 Ekim 2021 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Windows 10 kullanıcıları uyumlu bilgisayarı varsa windows güncelleştirmesi ve Windows 11 İndirme Yardımcısı ile ücretsiz yükseltebilir. Bu sürümde Microsoft Store dahil olmak üzere birçok Microsoft uygulaması, Bilgisayar Simgeleri ve Başlat menüsü yeniden tasarlanmış ve Ayarlar uygulamasından tekrar sol altta geri alabilme seçeneği ile Başlat menüsü varsayılan olarak ortaya alınmıştır. Ayrıca Widget özelliği ile de Microsoft Edge ve MSN'den çekilen veriler ile Hava durumu, Spor, Haberler gibi servisler Hava durumu çubuğu, Widget düğmesi ve Win+W ile takip edilebilir. Bu sürüm Microsoft Teams ile entegre çalışabilir. Skype bu sürümde Microsoft Teams lehine olarak varsayılan olarak işletim sistemine yüklü olarak gelmiyor. Ayrıca Android uygulamalarını Bilgisayar 8 GB ve üstünde RAM bulunduruyorsa Windows için Android Alt Sistemi ile birden çok pencerede çalıştırabilir. Tarayıcı olarak Internet Explorer 11'in yüklü gelmediği ve sadece Microsoft Edge'in yüklü geldiği ilk sürümdür.