Woeser
| Tsering Woeser | |
|---|---|
 Woeser, 26 Mart 2009 | |
| Doğum | 1966 Lhasa |
| Meslek | Yazar, Şair |
| Dil | Çince |
| Milliyet | Çin |
| Vatandaşlık | Çin |
| Tür | Hikâye, Şiir, Deneme |
| Önemli eser | Notes on Tibet (西藏笔记; Xīzàng Bǐjì) |
| Önemli ödülleri | Prens Claus Ödülü Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü |
| Partnerler | Wang Lixiong |
Woeser (diğer yazılış Öser; tam ismi: Tsering Woeser; Çince: 唯色; pinyin: Wéisè, Han Ulusu ismi Chéng Wénsà 程文萨; d. 1966 Lhasa), Tibet asıllı Çinli aktivist, yazar ve şair.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Woeser 1966 yılında Lhasa’da dünyaya geldi. Dedesi Kuomintang Milliyetçi Ordusunda, babası ise Halk Kurtuluş Ordusunda subaydı. Henüz küçük bir çocukken ailesiyle birlikte Sichuan eyaletinin Kham bölgesine yerleşti. 1988 yılında Çengdu’da bulunan Güneybatı Milliyetler Üniversitesinin Çin edebiyatı bölümünden lisans derecesiyle mezun oldu. Daha sonra Kardze ve Lhasa’da muhabir olarak çalıştı. Tibet hakkında yazan ve ulusal olarak ünlü olan yazar Wang Lixiong ile evlendi. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütününe göre Woeser, ‘’’Çince eserler üreten nadir Tibetli yazar/şairlerden birisidir.’’’[1] As the government refused to give her a passport, she sued the authorities.[2]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Woeser ‘’Tibet’ten Notlar’’ (İng:Notes on Tibet (西藏笔记; Xīzàng Bǐjì) kitabının yazarıdır. Tibet Enformasyon Ağı (Tibet Information Network ‘TIN’), kitabın Eylül 2003 tarihinde hükûmetce yasaklandığının isimsiz bir kaynaktan öğrenildiğini yayınladı.[3] Temsil Edilmeyen Halklar ve Milletler Organizasyonu’na göre sözde kitabın yasaklanmasından kısa süre sonra, Woeser kovuldu ve çalışmak için gerekli olan yazar statüsünü kaybetti.[4] Özgür Asya Radyosu yazarın iki ayrı bloğa şiir ve makale yazmaya devam ettiğini bildirdi. Bunlardan birincisi genellikle Tibetlilerin ziyaret ettiği Maroon Map (绛红色的地图, oser.tibetcul.net), diğeri ise Han Çinlilerinin kullandığı Woeser blog (blog.daqi.com/weise)’’dur. Radyoya göre her iki blog da 28 Temmuz 2006’da hükûmetce kapatıldı. Yasağa gerekçe olarak ise Woeser’in 14. Dalay Lama’ya doğum günü mesajı gösterildi. Woeser bu yasaktan sonra yazmaya ve konuşmaya devam edeceğini açıkladı.[5] 2008 Tibet Olayları esnasındai Woeser ve eşi gazetecilere verdikleri demeçten ötürü ev hapsinde tutuldu.[6][7] Aralık 2008’de Woeser ve eşi Charter 08 (8.Sözleşme) için ilk imzaları atan 303 kişinin arasındaydı.[8][9] Devamında bu sözleşmeyi binlerce kişi imzalamıştır.[10] Charter 08’in yazarı olan Lui Xiaobo on yıl hapis cezasına çarptırıldı ve 2010 Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.[11] 2009 Temmuz’unda Woeser ve eşi gözaltına alınan Uygur asıllı ekonomi profesörü İlham Tohti’nin serbest bırakılması için düzenlenen imza kampanyasına katıldılar.[12] 2011 yılında Prens Claus Ödülü’ne layık görülen Woeser’in ödülü alması Hollanda büyükelçiliğince yasaklandı.[13]
Tsering Woeser, Zhao Erfeng tarafından yapılanların zulüm olduğunu, Zhao’nun bölgeyi ‘’protestoları vahşice durdurmak maksadıyla işgal ettiğini’’ söyleyerek 1905 Tibet İsyanını savundu.[14]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2007, Norveç Yazarlar Birliği – İfade Serbestliği Ödülü [15]
- 2007, Tibet Gazeteciler Cemiyeti, Konuşma Özgürlüğü Ödülü [16]
- 2010, Uluslararası Kadın Medyası Vakfı - Gazetecilik Cesaret Ödülü[17][18]
- 2011, Prens Claus Ödülü, tema ‘’Tabuları yıkmak’’(İng: Breaking taboos)
- 2013 Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü[19]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Xīzàng zài shàng 《西藏在上》(Yaşayan Tibet) (Xining, Qīnghǎi rénmín chūbǎnshè 青海人民出版社 1999), (Woeser'in ilk şiir kitabı)
- Xīzàng Bǐjì 《西藏笔记》(Tibet’ten notlar) (Guangzhou, Huāchéng chūbǎnshè 花城出版社 2003), ISBN 7-5360-3831-3. Tayvan basımı: Míng wéi Xīzàng de shī 《名为西藏的诗》 (Tayvan, Dàkuài wénhuà 大块文化 2006), ISBN 986-7291-90-5.
- Jiànghóngsè de Nímǎ Cìrén 绛红色的尼玛次仁, in: Mǎ Míngbó 马明博, Xiāo Yáo 肖瑶 (eds.): Wénhuà míngjiā huà fóyuán 文化名家话佛缘 (Pekin, Zhōngguó dàng'àn chūbǎnshè 中国档案出版社 2004), ISBN 7-80166-415-9.
- Jiànghóngsè de dìtú 《绛红色的地图》 (Taiwan, Shíyīng chūbǎnshè 时英出版社 2003), ISBN 986-7762-04-5; (Pekin, Zhōngguó lǚyóu chūbǎnshè 中国旅游出版社 2004), ISBN 7-5032-2247-6.
- Bākuò Jiē de cāngsāng 八廓街的沧桑, in: Jīn Zhìguó 金志国 (ed.): Xīzàng dāngdài lǚxíngjì 西藏当代旅行记 (Lhasa, Xīzàng rénmín chūbǎnshè 西藏人民出版社 2004), ISBN 7-223-01587-X.
- Shājié. Sishi nian de jiyi jinqu《杀劫》(Unutulmuş hafıza. Kültürel Devrim esnasında Tibet) (Tayvan, Dàkuài wénhuà 大块文化 2006), ISBN 986-7291-84-0.
- Tibet's True Heart. Selected Poems. Dobbs Ferry, New York, 2008 (Ragged Banner Press Exzerpts 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.), ISBN 978-0-9816989-0-8. Poems by Woeser (Weise), translated by A. E. Clark, Review 10−10−2008 31 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (highpeakspureearth.com) Review 10−10−2008 (savetibet.org)
- "Tibet on Fire" (Tibet Ateş İçinde), 2016 ISBN 9781784781538
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "They Have Guns, and I, a Pen": Highly Valuable New Source on the Tibetan Rebellion (Tibet İsyanı Hakkında Değerli Bir Kaynak)18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Woeser'in blogu 25 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- High Peaks Pure Earth (Yüksek Zirveler, Saf Dünya) 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Woeser Röportajı3 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tibet Yazıları (İngilizce)
- Woeser ve Tibet'in Hikayesi (İngilizce) 2 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Woeser Hakkında Bir İnceleme Yazar: Wang Lixiong (İngilizce)
- Woeser hakkında makale 22 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dreaming Lhasa filmi hakkında. (İngilizce)
- Yalnız Bir Tibetli'nin Sesi - Woeser 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Pen.Org Tsering Woeser makalesi 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Woeser ve Lixiong Röportajı 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NYBooks.com (İngilizce)
- Uluslararası Kadın Medyası Vakfı Web Sitesi 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tsering Woeser (İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Reporters sans frontières - China". En.rsf.org. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ Tibetan writer, a rare outspoken voice against Beijing's policies, sues Chinese government 29 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Herald Tribune 23 Temmuz 2008 s. 1 (iht.com)
- ^ "TAR Authorities Ban Book by Tibetan Author (TIN)". Tibet.ca. 14 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ "Tibet: China persecuting Tibetan Writer for Pro-Dalai Lama Opinion". Unpo.org. 28 Ekim 2004. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ "Banned, Blocked Tibetan Writer Vows to Speak Out in China". RFA. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "Tibetan revolt has China's empire fraying at the edge". Times Online. 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ "RFA.org Tibetan Writer Woeser Again Placed Under House Arrest". 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ Macartney, Jane (10 Aralık 2008). "Leading Chinese dissident, Liu Xiaobo, arrested over freedom charter". Times Online. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "Charter 08". www.highpeakspureearth.com. 12 Aralık 2008. 5 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "Charter 08 Signers urged to join Liu Xiaobo's Trial". www.phayul.com. 19 Aralık 2009. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "'Liu Xiaobo must be freed' - Nobel prize committee". BBC. 10 Ekim 2010. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2013.
- ^ "Chinese intellectuals call for release of Uighur". Associated Press. 14 Temmuz 2009. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ Tsering Woeser - Writer/Blogger - Lhasa, China 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Prince Claus Awards 2011 (princeclausfund.org) 3 Ocak 2013
- ^ Woeser (15 Eylül 2011). "The Hero Propagated by Nationalists". High Peaks Pure Earth. High Peaks Pure Earth has translated a blogpost by Woeser written in July 2011 for the Tibetan service of Radio Free Asia and posted on her blog on August 4, 2011. Radio Free Asia. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
- ^ "Norwegian Authors Union awards Freedom of Expression Prize 2007 to Tsering Woeser". www.phayul.com. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ Tibetan journalists’ body honours Woeser on its 10th Anniversary 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Tibetan writer Woeser wins 'Courage in Journalism award'". Phayul.com. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ "Press release". 27 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
- ^ "International Women of Courage Award". Voatibetanenglish.com. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
