Yaşam maliyeti
Yaşam maliyeti belirli bir yaşam standardı sürdürme maliyetidir. Zaman içinde yaşam maliyetindeki değişiklikler yaşam maliyeti endeksi içinde işlemselleştirilebilir. Yaşam maliyeti hesaplamaları, farklı coğrafi bölgelerde belirli bir yaşam standardını korumanın maliyetini karşılaştırmak için de kullanılır. Yerler arasındaki yaşam maliyeti farklılıkları satın alma gücü paritesi oranları cinsinden ölçülebilir.
Yaşam maliyeti düzenlemesi (YMD)
[değiştir | kaynağı değiştir]İstihdam sözleşmeleri ve emeklilik yardımları yaşam maliyeti endeksine, genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile ilişkilendirilebilir. YMD, yaşam maliyeti endeksindeki değişikliklere göre maaşları ayarlar. Maaşlar genellikle yıllık olarak ayarlanır. Çalışanın taşınması durumunda coğrafi konuma göre değişen yaşam maliyeti endeksine de bağlanabilirler.
Bu sonraki durumda, gurbetçi çalışan muhtemelen maaşının yalnızca isteğe bağlı gelir kısmının yeni ve eski istihdam yerleri arasındaki farklı bir TÜFE tarafından endekslendiğini görecek ve maaşın isteğe bağlı olmayan kısmını (ör. konut kredisi ödemeleri, sigorta, araba ödemeleri) değiştirmeden bırakacaktır.
İş sözleşmelerindeki yıllık zam hükümleri, işçi ücretinde herhangi bir endekse bağlı olmayan geriye dönük veya gelecekteki zamları belirtebilir. Yaşam maliyeti ödeneği, nominal faiz eksi reel faiz oranına eşittir.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaşam maliyeti ayarlamaları, müzakere edilen ücret anlaşmaları ve bütçe artışları TÜFE ‘yi aştığında basında çıkan raporlar ilgili vergi kanununu dikkate almadan sık sık ikisini karşılaştırır.
Ancak TÜFE, mal ve hizmet sepetinin perakende fiyatlandırmasına dayalıdır. Aynı sepetin satın alımlarının çoğu, vergi sonrası paraların - genellikle en büyük marjinal vergi oranına tabi olan paraların kullanılmasını gerektirir. Sonuçta, satın alma gücünü korumak için YMD'nin zorunlu olarak TÜFE enflasyon oranını aşması gerekecektir.[1]
Vergi dilimi kayması olarak bilinen sorun, marjinal vergi dilimlerinin kendilerinin endekslenmediği ülkelerde de ortaya çıkabilir - YMD artışları, daha büyük vergi oranı dilimlerine daha fazla para koymaktan başka bir işe yaramaz. Yalnızca düz oranlı vergi sistemi altında, brüt gelirdeki yüzdelik kazanç, vergi sonrası seviyede karşılaştırılabilir bir enflasyon dengeleme kazancına dönüşebilir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde YMD'li bazı maaşlar ve emekli maaşları şunlardır:
- Sosyal Güvenlik (ABD)
- Kamu Hizmeti Emeklilik Sistemi (CSRS)[2]
- Federal Çalışan Emeklilik Sistemi (FERS)[2]
Kanada'da YMD'lİ emekli maaşları şunlardır:
- Kanada Otomobil İşçileri Sendikası (CAW) Local 200 (Ontario)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "CPI Home : U.S. Bureau of Labor Statistics". www.bls.gov (İngilizce). 8 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019.
- ^ a b Flanagan, Tammy (8 Eylül 2006). "COLA Wars". National Journal Group. 5 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2008.