Yam (mitoloji)

Yam, Yamm ya da Yammu, Tunç ve Erken Demir Çağlarında deniz ve nehir tanrısıydı. Yam, Kenan dillerinde Yam (İbranice: ים) ya da Yaw olarak yazılır ve "deniz" anlamına gelir. Ugarit ırmak ve deniz tanrısının adlarından biridir. Ayrıca "Hâkim Nahar" (Nehirlerin hakimi) olarak da isimlendirilir. El'in oğullarından biridir.

Yam, kaosun tanrısıdır; çoğunlukla sakindir ama öfkelendiğinde kontrolden çıkar. Bu nedenle denizin gücünü temsil eder, fırtınalar ve felaketler meydana getirir. Yam, denizci Fenikeliler için önemli bir tanrıydı. Mitolojiye göre tanrılar, Yam'ı kutsal dağ Sappan (günümüzde Kel Dağı ya da Cebel-i Akra)'dan atmışlardır. Yedi başlı ejderha Lotan'da onunla birliktedir ve bu yüzden Yam sık sık yılan olarak tasvir edilmektedir. O, Sümer mitolojisindeki ana tanrıça Tiamat'ın Kenanlı eşdeğeri olarak görülür.

Yam, Dagon'un oğlu Baal Hadad'a karşı düşmanlık besliyor ve gücüyle onu okyanusun derinliklerine gömmek istiyordu. Ugarit metinlerine göre, Yam'ın düşmanı Hadad, El'in ilk oğludur ve "cennetin kralı" olarak bilinir. Yam onun yerine geçerek tanrıların efendisi olmayı istiyordu. Sonuçta her ikisi savaşmış ve birbirlerini öldürmüşlerdir; fakat daha sonra her ikisi de dirilmiştir. Bazı araştırmacılar, bu masalların Levant'daki mevsimsel döngü deneyimini yansıttığını ileri sürmüşlerdir.

Başka Mitolojilerdeki Karşılıkları

Yam, Mezopotamya tanrıları Tiamat ve Abzu ile benzerlikler içeriyor. Yam ve Baal (Fırtına Tanrısı) arasındaki savaş, Hurri ve Hitit mitolojisindeki yılan tanrı İlluyanka ile gökyüzü tanrısı Teşup arasındaki savaşa benzemektedir. Aynı zamanda Baal ile olan savaş, Tiamat ve Enlil ve Babilli Marduk arasındaki savaşı andırmaktadır. Ancak Yam davasında, metinlerden anlaşıldığı şekilde Baal'ın "kız kardeşi" ve eşi Anath'ın müdahalesi ile uykuya daldığına dair bir işaret bulunmamaktadır.

Diğer kültürlere yansımış Fenike mitolojik figürleri ve benzerleri en belirgin olarak Yunan mitolojisinde kendini gösterir. Hadah, Antik Yunanda Kronos'a; Baal, Zeus'a, Yam ise Poseidon'a dönüşmüş; Mot ise Hades olmuştur.