Yeelen
| Yeelen | |
| Yönetmen | Souleymane Cissé |
|---|---|
| Yapımcı | Souleymane Cissé |
| Senarist | Souleymane Cissé |
| Oyuncular |
|
| Müzik | |
| Görüntü yönetmeni |
|
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Drama, Fantastik |
| Renk | Siyah-Beyaz |
| Yapım yılı | Mayıs 1987 (ilk gösterim; Cannes) 14 Nisan 1989 |
| Süre | 105 dk. |
| Ülke | Mali / Burkina Faso / Fransa |
| Dil | Bambara dili, Fula |
Yeelen (Bambara dilinde "ışık"/"parlaklık"), Souleymane Cissé tarafından yazılmış ve yönetilmiş 1987 yılında gösterime girmiş bir Mali filmidir. Film, Bambara ile Fula dillerinde çekilmiştir ve Bambara halkına ait bir efsaneyi anlatmaktadır. Filmin geçtiği yıl belirtilmemiş olsa da Mali İmparatorluğu döneminde 13. yüzyılda geçtiği tahmin edilmektedir.[1]
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika'da yaşayan Bambara kabilesinin sözlü kültürü içerisinde yer alan bir efsaneden kaynaklanmaktadır. Filmin geçtiği dönem açıkça belirtilmemiştir. Ancak olasılıkla 13. yüzyıldaki Mali İmparatorluğu içerisinde geçtiği düşünülmektedir.
Nianankoro adındaki genç adam babasının idaresi altındaki bir kabilede yaşamaktadır. Nianankoro gizemli güçleri elde etmek üzere gizlice yola çıkar. Bunun için amcasından yardım almayı planlamaktadır.[2] Tehlikeli yolculukta ilginç bir serüven yaşayacaktır. Babası Soma ise oğlunun yerini elindeki büyülü bir nesne ile bularak izlemeye başlar. Amacı oğluna engel olmaktır.
Yolculuk esnasında Nianankoro ona kaderini söyleyen bir sırtlana rastlar. Yabancı bir kavim tarafından bir hırsız olduğu iddiasıyla yakalanır. Ancak yetenekleri sayesinde kurtulmayı başarır.
Soma ise tanrıları sakinleştirmek için albino bir adamı ve vahşi bir köpeği kurban eder. Film boyunca büyü gücüne ulaşmasını engellemek isteyen babası ile delikanlı arasındaki çelişki ve güç mücadelesi vurgulanır.[3]
Genç adam babası ile karşılaşmadan önce kutsal suda yıkanır.
Seyirciye büyülü, fantastik ve gerçeküstücü bir serüven sunulmaktadır. İnsanüstü ve doğaüstü güçler insanın hayatında kendi iradesine eşit bir etkiye sahiptir. Geri planda uçsuz bucaksız savan ve kıraç tepeler görülür. Yaptıkları büyülerle insanlara etki edebilen şamanlar, büyüye inanan kabile şefleri (krallar) bulunan ve zaman zaman olabildiğince ıssızlaşan bu diyarda genç adam aşk ile de tanışır.
Teknik özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]35 mm, renkli olarak çekilmiştir.
Yorumlar ve övgüler
[değiştir | kaynağı değiştir]The Guardian'a göre Afrikanın en iyi 20 filmi arasındadır (11. sırada).[4] Chicago Reader'a göre ise o tarihe kadar yapılmış en iyi Afrika filmidir.[5] Empire Dergisi'nin 2010 yılında yayınladığı "Dünya Sineması'nın En İyi 100 Filmi" ("The 100 Best Films Of World Cinema") listesinde ise 94. sırada yer almıştır.[6]
Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]- Issiaka Kane - Nianankoro
- Niamanto Sanogo - Soma (baba) / Djigui (ikizi)
- Aoua Sangare - Attou (genç Fulani kadını)
- Balla Moussa Keita - Rouma Boll (Fulani kralı)
- Soumba Traore - Mah (anne)
- Ismaila Sarr - Bofing (amca)
- Youssouf Tenin Cissé - (küçük çocuk)
- Koke Sangare - Komo şefi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yeelen 16 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Film Notes, Kevin Jack Hagopian, Newyork State - Writers Institute, S. University of Newyork (İngilizce)
- Yeelen 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nathaniel Thompson, TCM (Turner Classic Movies), October 16, 2013 (İngilizce)
- Samuel Lelièvre, La Lumière de Souleymane Cissé. Cinéma et Culture, Paris, L'Harmattan, 2013 (ISBN 978-2-343-00201-9). (Fransızca)
- Yeelen (NR), Hal Hinson, Washington Post, 03 March 1989 (İngilizce)
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Film Notes -Yeelen". www.albany.edu. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.
- ^ Yeelen (1987)[ölü/kırık bağlantı], Letterboxd (İngilizce), Erişim Tarihi: 02 Mayıs 2022
- ^ Postkolonyal Afrika Sineması 2 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yüksek Lisans Tezi, Yusuf Ziya Gökçek, Beykent Üniversitesi, Sinema Televizyon Bölümü, 2011
- ^ 20 best African films – ranked! 2 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Guardian, 01 October 2020 (İngilizce) [ayrıca Türkçe haber için: The Guardian’a Göre Tüm Zamanların En İyi 20 Afrika Filmi 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Filmlovers, 02/10/2020 (Türkçe)]
- ^ Chicago Reader, 4 January 2002 (İngilizce)
- ^ The 100 Best Films Of World Cinema 23 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Empire Magazine (İngilizce) (2019 da yayınlanan sayfa 2010'a kadar olan filmleri listelemektedir, değişiklik yoktur. Aynı liste için: MUBI - Empire Magazine: The 100 Best Films Of World Cinema | 2010 25 Aralık 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Yeelen
- Brightness (Yeelen) 15 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Jonathan Rosenbaum
- Yeelen 20 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Beyazperde)
- Yeelen (Souleymane Cissé, 1987) - Ngbooart