Yeni A
| Kategoriler | Edebiyat · sanat · kültür · siyaset |
|---|---|
| Sıklık | Aylık |
| Format | Tabloid |
| İlk sayı | Nisan 1972 |
| Son sayı — Sayı | Haziran 1974 27 |
| Ülke | Türkiye |
| Yer | İstanbul |
| Dil | Türkçe |
Yeni A, 1 Nisan 1972 ile Haziran 1974 arasında yayımlanan Türkçe kültür, siyaset ve sanat dergisi. Daha önce kapatılan A Dergisi'nin devamı niteliğindedir. Sahibi Ferit Öngören, yazı işleri müdürü ise şair Refik Durbaş idi. İlk sayıda ülkenin değişen sorunları ve geniş çaplı etkilerine çözümler getirmek, "burjuva Batı kültürü" ile hesaplaşmak, kültür-sanat dünyasının köklü eleştirisini yapmak gibi hedefler belirlendi. 12 Mart Muhtırası sonrasında kapanan Marksist dergilerin boşluğunu doldurmak için de çeşitli sosyal konulara yer verildi.[1] 27 sayılık dergide dönemin siyasi olaylarının karşıt yansımaları görülmektedir.
Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk olarak Ocak 1956'da aylık gazete şeklinde "A Gazetesi" kuruldu, daha sonra dergi formatına geçildi. Adnan Özyalçıner'e göre Ferit Öngören, Kemal Özer, Hilmi Yavuz, Onat Kutlar, Asım Bezirci, Edip Cansever, Konur Ertop, Demir Özlü, Erdal Öz, Doğan Hızlan, Ülkü Tamer, Ercüment Uçarı ve daha birçok isim çekirdek kadroyu oluşturuyordu.[2] Mart 1957'ye kadar 11 sayı çıktıktan sonra kapandı. Ocak 1959'da “Yeniden” başlığıyla tekrar yayımlanmaya başlandı. İlk yazıda kadronun geçen zaman diliminde kendilerini geliştirdikleri vurgusu yapıldı. 16. sayı "Varoluş filozofları ve Varoluşçuluk özel sayısı idi. 27 Mayıs Darbesi sonrasında Haziran 1960'ta kapandı.[3] Cüneyt Arkın ve Yılmaz Güney ilk öykülerini burada yayımlamıştı.[2]
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Özyalçıner'ın anlatımıyla derginin çekirdek kadrosu 12 Mart Muhtırası döneminde iletişim halindeydi ve 1972'nin başında bir toplantı yapmaya karar verdiler. "Ne yapalım" sorusuna buldukları cevap 1960'ta sona ermiş A Dergisini, "Yeni A" adı ile tekrar çıkarmak oldu. Böylelikle 1 Mayıs 1972'de ilk sayı çıktı. Özyalçıner, Ülkü Tamer ve Kemal Özer derginin teknik kadrosunda sorumluydu. Refik Durbaş ise yazı işleri müdürü olarak görev aldı. Dergi tabloid şeklinde ilk olarak 12 sayfa çıkarken daha sonra 16 sayfaya kadar çıktı.[2]
Dergide dönemin siyasi ve politik havasını işleyen "karşı" bir yaklaşım vardı. Özyalçıner Ulaş Bardakçı ve arkadaşlarının yakalanmalarını Baskın adlı öyküsünde işledi. 1946 doğumlu mimar Hacer Alankuş'un tutuklu iken işkence sonrasında hastanede ölmesi üzerine Alankuş için “Yiğit Bir Genç Kızın Tabutu Önünde” ve “Bir Temmuz Gelini Toprağa Verildi Bugün” adlı iki şiir dergide çıktı. Erdal Öz'ün hapishanede yazdığı öyküler, Can Yücel'in hapishanede yazdığı "Sardunya'ya Ağıt" ve Ahmed Arif’in yazdığı ilk şiir olan “Kalbim Dinamit Kuyusu” ilk olarak bu dergide yayımlandı.[2]
Dergi Özyalçıner'in Sabah Ajansı” yazısında “suçu ve suçluyu övdüğü” gerekçesiyle toplatılarak kapatıldı.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Aybike Şeker (8 Nisan 2010). "Yeni a Dergisi". Eski Eserler. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2018.
- ^ a b c d Afacan İsmail'in Adnan Özyalçıner ile yaptığı söyleşi (23 Nisan 2012). "a dergisi: gençliğin edebiyat ve siyaset iktidarına başkaldırısı". Evrensel. 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2018.
- ^ Dinç, Halil (2010). A Gazetesi/Dergisi, Dönem Ve Yenilik Dergilerinin Sistematik Tahlili ve Edebiyatımızdaki Önemi (Yüksek Lisans). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstirüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Dalı. s. 26.
- ^ C. Hakkı Zariç (21 Mayıs 2017). "'a'dan 'yeni a'ya". Evrensel. 15 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2018.