Yeni ekonomi

Yeni Ekonomi, yeni çıkan teknolojilerin süregelen ekonomiye (endüstriyel/imalat tabanlı ekonomi) etkisini tarif eden bir deyimdir. Tekstil ağırlıklı endüstriyel üretimin yaygın olduğu 1800 'lü yılların sonlarında otomobil, elektrik enerjisi ve sonradan radyo, telefon ve TV gibi yeni icatların çıkması ile başlayan dönemi tarif eder.

Ekonomist Harry S. Dent'e göre yeni ekonomi belli bir dönem boyunca etkisini gösteren bir çevrimdir ve son iki yüzyıl için bu çevrimin süresi 80 yıla tekabül etmektedir. Aynı ekonomist tarafından tarif edilen 40 yıllık "demografik" çevrimin tam 2 katı uzunlukta sürmektedir.

Tarihçe

• 1800'li yılların sonunda otomobil ve elektrik enerjisi kullanılmaya başlandıktan sonra 1960'ların sonuna kadar süren bir "Yeni Ekonomi" çevrimi söz konusu olmuştur.
• 1885'te Almanya Mannheim'de Karl Benz adında bir mucidin 3 tekerli bir araba geliştirmesi, yeni bir dönemin başlangıcını haber veriyordu. Patentini kaydettirdikten sonra Benz 1888'den itibaren otomobil üretmeye başladı ve ardından otomobillerde çeşitli yenilikler ve geliştirmeler dönemi başladı.
• 1907'de Henry Ford adında Amerikalı sanayici, otomobilin üretim adetlerini yükseltmek üzere çok daha verimli imalat sistemleri düşünüp hayata geçirdi ve sektör çok hızlı bir büyüme dönemine girdi. Bu büyüme 1929'da ekonomi balonunun patlamasına kadar sürecekti.
• 1917 - 1930'lar arası otomobil sektörünün silkelenme ve konsolidasyonu dönemidir. 1900 başından itibaren sektöre giren firmaların 1917'de sayısı 100 'ü bulmuştu. 1930'lara gelindiğinde satın alma ve küçük otomobil firmalarının kapanması ile toplam üretici sayısı 40'ın altına indi.
• 1940'lardan itibaren otomobil sektörü olgunluk dönemine girdi ve 1960'ların sonunda en olgun devresini de tamamladı.
• 1888 civarında başlayan Yeni Ekonomi çevrimi böylelikle 1968 civarında tamamlanarak yerini bir sonraki Yeni Ekonomi çevrimine bıraktı.
• 1968'de Gordon E. Moore ve Robert Noyce adlı iki girişimci, yarı ilekten teknolojisinde birçok yenilik yapabilmek amacıyla Fairchild isimli elektronik imalatçısı firmadaki görevlerinden ayrılarak Intel adında yeni bir firma kurdular.
• Intel'in dünyaya kattığı mikro işlemciler ile hesap yapma işlemi yeni bir boyut kazanmaya başlamış oldu. 1969 sonlarında kurulan MITS adlı teknoloji firması yeni nesil mikro işlemcileri ile "masaüstü hesap makinası" üretip 1971'de piyasaya sürüyordu.
• MITS'ın 1975 başında ilk Personal Computer (PC) 'yi üretmesi sonrası oluşan ilgi odağına Microsoft ve Apple gibi firmalar da katıldı ve 70'ler sonuna doğru sektör iyice hareketlendi.
• Ağustos 1981 'de IBM'in kendi versiyonu olan IBM PC 5150'yi piyasaya çıkardı ve sektör ilk ciddi büyüme dönemine girdi ve 2008'e kadar büyüme devam etti.
• IT kısaltması ile de betimlenebilecek günümüz yeni ekonomisi 2008'den itibaren ilk ciddi silkelenme dönemine girdi. 2008 - 2010 arası dönem firma kapanma veya satın alınmaları ile geçti.
• 2020 başlarına kadar süreceği tahmin edilen bu silkelenme dönemi sonrası günümüz "yeni ekonomi" çevrimi olgunlaşma dönemine girecek ve 2048'de olgunluk döneminin doruğundayken filizlenmeye başlamış bir başka yeni ekonomiye yerini bırakacaktır.

Kritik

Günümüz yeni ekonomisi, bilgi toplumu, bilgi üretimi, yaratıcılık, bilişim gibi kavramlarla ilişkilendirilmektedir. Yeni ekonomi gerçekten de bilgiyi ve bilginin ürünü yeni teknolojileri kullanmakta ve bu yeni teknolojiler ekonominin her alanında verimi artırmaktadır. Ancak bu birçok işin bir daha hiç dönmemecesine kapanmasına ve sosyal hayatta köklü değişikliklere de yol açmaktadır.

Bazı uzmanlar yeni ekonomi kavramını, küreselleşme ve düzensizleştirmeyi de içine alan geniş bir çerçevede ele alırken bazıları da enformasyon ve iletişim teknolojilerine yapılan yoğun yatırımların verimlilik ve büyümeye olan olumlu etkisi olarak değerlendirmektedirler

Ayrıca, yeni ekonomi gelişmiş ülkelerin avantajlı durumunu daha da geliştirmelerini kolaylaştırdığı için, gelişmekte olan ülkelere aynı oranda katkı sağlamadığı da düşünülmektedir.

Ayrıca bakınız

• Kapitalizm
• Ekonomi
• Bilişim
• Teknoloji