Yusuf Nassi
Yasef Nassi veya Yosef Nasi, (y. 1524, Portekiz – 2 Ağustos 1579, Kostantiniyye), Kanunî Sultan Süleyman ve II. Selim devrinde Yahudi diplomat, bankacı ve mâlî müşavirdi.[1] Hareketli hayatı boyunca farklı isimler kullandı: Portekiz'de Portekizce João Miquez, Venedik'te İtalyanca Giovanni Miches, İspanya ve Flanders'ta Kastilya dilinde Juan Miguez ve İstanbul'tda Joseph Nasi veya Jusuff Nassy.[2]
Yasef Nassi, Portekiz'de Marrano bir doktor olan Agostinho (Samuel) Micas'ın oğlu olarak doğdu. Portekiz engizisyonunun baskılarından dolayı o dönemlerde Habsburg idaresinde bulunan Anvers'e gitti. Leuven Üniversitesinde okuduktan sonra bankacılıkla uğraşmaya başladı. Fransa ve Venedik'e gittikten sonra halası Doña Gracia Mendes'in daveti üzerine 1554 yılında İstanbul'a gelerek halasının kızı Brianda Reyna Mendes ile evlendi. İstanbul'da halasıyla birlikte ticarî ve siyasî faaliyetlerde bulundu. Bu dönemde, bankacılık faaliyetlerini devlete borç verir [3] hâle getirmiştir. Avrupa'daki ticari bağlantıları sayesinde Osmanlı dış politikasında etkili oldu. Osmanlı ile Lehistan arasındaki barış görüşmelerinde başarı gösterdi. Taht mücadelesinde II. Selim'i destekledi. II. Selim'e olan yakınlığıyla müşavir-i has ve müteferrika unvanlarını aldı.[4] Venediklilerden alınan Nakşa Adası'nın yönetimini ele geçirdi. Boğdan ile şarap ticaretini, Lehistan ile balmumu ticaretini tekeline almayı başardı. Kıbrıs adasının fethinden sonra buraya Yahudi nüfusunu yerleştirerek koloni kurma ve buranın yöneticisi olma çabalarında başarılı olamadı.
Yasef Nassi, tarihe Taberiye Projesi olarak geçen sürecin lideri olarak geçmiştir. Taberiye, günümüz İsrail'in kuzeyinde yer alan bir kent ve eski çağlardan günümüze kadar gelen bir coğrafi bölgedir. Yasef Nassi, I. Süleyman döneminde Osmanlı sarayı ile yakın ilişkileri sonucunda Taberiye'de bir Yahudi yerleşim bölgesi kurma izni almıştır. Burada yerleşimin etrafına duvarla çevirerek güvenlikli bir alan oluşturmaya çalıştı. Yasef Nassi bütün Yahudileri imtiyazını aldığı Taberiye'ye göçe çağırmasından dolayı Siyonizm'in öncüsü olduğu savunulmaktadır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Yosef Eisen (2004). Miraculous journey: a complete history of the Jewish people from creation to the present". 25 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
- ^ Oppenheimer, John F., (Ed.) (1971). Lexikon des Judentums. 2. Aufl. Gütersloh: Bertelsmann. ISBN 978-3-570-05964-7.
- ^ Avcıoğlu, Doğan. Türkiye'nin Düzeni Dün Bugün Yarın. Kırmızı Kedi Yayınevi. s. 29. ISBN 9786059908641.
- ^ "Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2. sayı, 2012, ISSN: 1309-6672" (PDF). 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Şubat 2015.
- ^ "Yasef Nassi (Akın Tarih)". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2008.
