Zahirü’r Rivaye

Zahirü'r Rivaye veya Mesail i Usul (Arapça الظاهر الرواية) Ebu Hanife'nin öğrencisi İmam Muhammet El Şeybani tarafından yazılan, Hanefi Mezhebi'nin en mutemed kitaplarını ifade eder. Bu kitaplar Kitab-ul Asl, Cami-us Sağir, Cami-ul Kebir, El Ziyadat, Siyer-i Sağir ve Siyer-i Kebir olmak üzere altı kitaptır.

• Kitab-ul Asl (كتاب الآصل)
• Cami-us Sağir (جامع الصغير)
• Cami-ul Kebir (جامع الكبير)
• El-Ziyadat (الزيادات)
• Siyer-i Sağir (سير الصغير)
• Siyer-i Kebir (سير الكبير)

Hanefi Mezhebi'nde Zahirü'r Rivaye'deki bir fetva diğer tüm görüşlere tercih edilir.

İmam Muhammet ilk eseri Kitab-ul Asl'dır. İmam Malik'in Muvatta adlı eseriyle aynı tarihlerde telif edilmiştir. Kitab-ul Asl İslam tarihindeki ilk fıkıh kitabıdır. Hacmi hayli fazla olan bu eseri Ebu Süleyman el Cüzcani ve Ebu Hafs El Kebir rivayet etmiştir.

Bu eserden sonra Cami-us Sağir'i telif eden İmam Muhammet bu eserde Ebu Hanife, Ebu Yusuf ve kendi ittifak ettiği görüşlere yer vermiştir.

İmam Muhammet'in diğer eseri Cami-ul Kebir ise hacim olarak Cami-us Sağirden büyüktür ve Cami-us Sağirden sonra telif edilmiştir. Zahirü'r Rivaye'nin dördüncü kitabu El-Ziyadat ise Cami-ul Kebir'e yapılan ziyadeleri içerir. Siyer-i Sağir ise küçük bir risale hacmindedir. Ayrıca Siyer-i Sağir Kitab-ul Asl'ın içinde de günümüze gelmiştir.

Zahirü'r Rivaye'nin altıncı kitabı Siyer-i Kebir ise Siyer-i Sağir'den daha hacimli olmakla beraber İmam Muhammet'in telif ettiği son kitaptır. Hanefi hukukçusu Serahsi'nin Siyer-i Kebir'e yazdığı bir şerh vardır. Siyer-i Sağir ve Siyer-i Kebir hukuk tarihinde yazılmış ilk uluslararası hukuk kitaplarıdır.

İmam Muhammet'in altı kitaplık bu külliyatı Kütüb-i Sitte ve diğer hadis kitaplarından çok daha önce telif edildiği için İslam hukuk tarihinde önemli bir yere sahiptir.