Zap Suyu
| Zap Suyu الزاب الكبير, al-Zāb al-Kabīr Zêy Badînan, Zêyê Mezin | |
|---|---|
 Erbil yakınında Büyük Zap Nehri'nin görünümü
| |
.png) Zap Suyu'nun Irak'taki konumu
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) | 40,300 km2 |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Toros Dağları, Türkiye |
| Ağız | Dicle, Irak |
| Uzunluk | 400 km |
Zap Suyu (Arapça: الزاب الكبير (el-zab al-Kabir), Kürtçe: Zey Badinan veya Zeye Mezin), Büyük Zap Suyu, Süryanice de Zovo 'eloyo/Zava 'Ellaya olarak da bilinir, Doğu Anadolu Bölgesi'nden doğup Türkiye sınırları dışında Dicle Nehri'ne ulaşan akarsu. Bazı yeni kaynak ve haritalarda Çığlı Suyu adıyla geçer. Türkiye sınırları içindeki uzunluğu 426 km'dir. Van Doğusu Dağlarından Mengene Dağı (3,412 m) ve İran sınırı yakınındaki Haravil Dağı (3,468 m) yamaçlarından inen suların birleşmesiyle oluşur. Başkale vadisinde geçerken aldığı bazı derelerle büyür. En büyük beslemesi Karasu(Avareş)Hakkâri-Van, Yüksekova(Gever)-Başkale(Elbak), Örmeta(Xirabe)-Kwunin(Yamaç) sırası ile il, ilçe ve köy sınırlarını belirler. Güneydoğudan gelen ve Yüksekova'nın sularını toplayan Nehil Çayını aldan önce Mendéni çayı ile buluşup sonra Hakkâri kentinin yakınından geçer. Toroslar'ın oldukça genişlemiş bir kesimini oluşturan Hakkâri Dağlarını çok dar ve derin boğazlarla yararak aşar. Çukurca'nın batısında Türkiye sınırları dışına çıkar. Irak topraklarında önce güneydoğu, sonra da güneybatı yönünde akar ve Musul'un 40 km kadar güneyinde Dicle Nehrine kavuşur.[1]
Türkiye sınırları içindeki çığırı 12.695 km'lik bir alanın sularını toplar. Yağmur, kar ve buzul sularıyla beslendiğinden ilkbaharda ve yaz başlarında kabaran suları kışın azalır. Ortalama debisi 86,5 m³/sn'dir.
Dicle Nehrinin Türkiye sınırları dışındaki kollarından biri de Küçük Zap Suyu olarak anılır. İran'ın batı kesiminden doğan bu akarsu, daha sonra Irak'a geçer ve Kerkük'ün batısında Dicle Irmağına katılır. Küçük Zap Suyunun geçtiği alanlar önemli petrol üretim bölgeleridir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Akarsular ve Vadiler". hakkari.ktb.gov.tr. 2 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-11-02.