Zehra Kosova
Zehra Kosova (1910, Kavala - 18 Ağustos 2001), Türkiye'de işçi hakları ve sendikal mücadelesinin öncü isimlerinden biri ve ilk kadın sendikacılardandır.
1923 mübadelesi ile Türkiye'ye gelerek Tokat'a yerleşen tütün işçisi bir ailenin kızıdır. Ailesiyle birlikte tütün mağazalarında çalışarak geçimini kazandı. 1929 yılının sonuna doğru ailesi ile birlikte Tokat'tan Samsun'a, daha sonra buradan da Erbaa'ya taşındı. 1930'da ağabeyinin yanına İstanbul'a geldi. Yıllar sonra bu yerleşik kalamama durumunu "göçebe haline girdik" şeklinde ifade etti.
İstanbul'da aynı işkolunda çalışmayı sürdürdü. Burada Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyeleri ile tanışma fırsatı oldu ve o zamanlarda henüz "yoldaş" kelimesini bilmeyen Zehra Kosova'ya yoldaş diye hitap edildi. Partinin ilk beyannamesini okuduktan sonra birlikte çalıştıkları TKP üyelerinden Ramazan abisi "işte şimdi "hakiki yoldaş" olduk" dedi[1] ve böylece Türkiye Komünist Partisi'ne katıldı.[2] 1934'te parti tarafından Moskova'daki Doğu Halkları Emekçi Üniversitesi'ne (KUTV)gönderildi. Moskova'da yaşadığı sırada tanıştığı Mustafa İskender ile 8 Mart 1935 Dünya Emekçi Kadınlar Gününde evlendi.[3] 1937 nisan sonlarına doğru eşi ile birlikte Türkiye'ye geri döndü. Samsun'da, Bafra'da tütün işçileri arasında TKP'nin örgütlenme çalışmalarını yürüttü. Parti tarafından çağrılınca İstanbul'a döndü.
1942 senesinde tutuklandığında “Parmaksız Hamdi” adıyla bilinen siyasi şube müdürü Kosova'yı sorguda çok zorladı. Sorguda konuşmayınca kendisine işkence edildi. 1946'da Şefik Hüsnü'nün kurduğu Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi'nde görev aldı. 1951'de TKP Tevkifatı'nda tutuklandı. 1954'te ise Vatan Partisi tutuklamaları sırasında cezaevinde 16 ay yattı.[4]
1950 yılına kadar tütün işinde çalıştıktan sonra tekstil fabrikasına girdi. Burada 11 sene çalıştı, sendikal faaliyetlerini sürdürdü ve sendikasız işçilerin sendikalı olması için öncü oldu.
1970 yılında emekli oldu.
8 Mart 1995'te DİSK'in Kadın Emek Ödülü'nü aldı.[5]
Anılarını paylaştığı 'Ben İşçiyim' kitabında şöyle der: "Hayatım boyunca bir gün denizin durulacağını, fırtınanın dineceğini, benim gibi milyonlarca insanın sakin ve rahat bir hayata ulaşacağını düşündüm. İnsanların ezilmeyeceği, sömürülmeyeceği bir dünyanın özlemiyle yaşadım."[6]
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ben İşçiyim
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İşçi Zehra Kosova’ya mektup20 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Zehra Kosova5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Zehra Kosova - Ben İşçiyim". Türkiye Komünist Partisi. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
- ^ "8 Mart ve Zehra Kosova". marksist.net. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015.
- ^ "8 Mart ve Zehra Kosova". 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
- ^ "Zehra Kosova". 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
- ^ "Zehra KOSOVA'yı Kaybettik". www.inadina.com/. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015.
- ^ "Cumhuriyetin 91'inci yılında 91 sembol kadın". www.hurriyet.com.tr. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015.