Zeolit

Zeolit

Mikro gözenekli yapısıyla zeolit molekülü

Zeolitler kristal yapıda hidrasyona uğramış aluminyum silikatlardır.

Milyonlarca yıl önce, volkanların patlaması ile ortaya çıkan kül ve lavların, göl veya deniz suları ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucu oluşmuşlardır. Zeolitlerin oluşumu sırasındaki sıcaklık - jeolojik konum - su/kül oranı gibi değişiklikler, onların kompozisyonlarına benzersiz özellikler katar. Farklı kompozisyonlara sahip 42 zeolit türü vardır. Klinoptilolit, endüstriyel boyutta en çok kullanılan ve en fazla ticari öneme sahip türüdür. Manisa/Gördes havzasında bulunan Klinoptilolit %95 saflık oranına sahiptir.

Zeolitlerin kafes şeklindeki yapısı, iyon değişimi ve kimyasal reaksiyonlar için geniş iç ve dış yüzey alanı oluşturmaktadır. İçindeki gözenekler hacminin %50'sini kaplar. Bu gözenekler moleküler elek işlevi görürler. Zeolitler doğal olarak negatif yüklüdür ve yüksek iyon değiştirme kapasitesine sahiptir. Gözenekli yapısı ve yüksek iyon değiştirme kapasitesi sayesinde birçok çeşit gazı ve kokuyu; suyu ve nemi; petrokimyasal maddeleri, düşük düzeyde radyoaktif elementleri, amonyumu, toksinleri, ağır metalleri ve pek çok solüsyonu tutma ve soğurma özelliğine sahiptir. Çevre dostu yapısı ve düşük maliyeti ile zeolit (klinoptilolit) günümüzde birçok endüstriyel alanda ve çeşitli çevre projelerinde kullanılmaktadır.

Kullanım alanları

• Tarım – toprak düzenleyici, su tutucu, havalandırıcı
• Peyzaj ve bahçe düzenlemesi
• Hayvancılık – yem katkı maddesi, hayvan altlığı
• Arıtma – mekanik ve kimyasal filtreleme
• Havuz ve spa filtre malzemesi
• Akvaryum malzemesi
• Kedi kumu
• İnşaat sektörü – çimento, asfalt
• Temizlik malzemeleri
• Tekstil sektörü
• Sebze ve meyvelerin taşınması ve depolanması
• Kağıt sektörü
• Enerji
• Sağlık – toksin bağlayıcı, pudra
• Su ürünü yetiştiriciliği
• Kimyada katalizör olarak da kullanılır.
• Akvaryum filtrasyon

Kaynakça

• Zeolite
• http://www.mta.gov.tr12 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.