Zulfugarov'un mollakhanası
| Zülfüqarov'un mollakhanası | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum | Şeki, Azerbaycan |
| En Yakın Şehir | Şeki |
| Alan | 685.6 m² (avlu dahil) |
| Kuruluşu | 1888 |
| Kurucusu | Hacı Mehemmed Zülfüqar oğlu |
| İnşa nedeni | Konut ve medrese olarak kullanılmak üzere |
| İlk kullanım amacı | 1888 (tahmini) |
| Web sitesi | https://sheki.heritage.org.az/heritage/168 |
Zülfüqarov'un medresesi veya Zülfüqarov'un mollahanesi — Şeki şehrinde yer alan, 1911 yılına ait tarihi-mimari bir anıttır.
Bina, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 3 Kasım 2021 tarihinde verdiği 338 numaralı kararla yerel öneme sahip taşınmaz tarih ve kültür anıtları listesine alınmıştır.Bina 1888 yılında tüccar Hacı Mehemmed Zülfüqar oğlu tarafından yaptırılmıştır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Zülfüqarov'un medresesi, 1911 yılında[2] Şeki şehrinde tüccar Zülfüqarov tarafından yaptırılmıştır. Medresenin inşa tarihi, binanın ana giriş kapısının sağ ve sol tarafında taş levhalarda hicri ve miladi takvimle işlenmiştir.[3]
Azerbaycan Bolşevikler tarafından işgal edildikten sonra Zülfüqarovların mülklerine el konulmuştur.[4] Sonraki yıllarda medrese binası banka binası, spor, meslek, müzik okulu ve aydınlar evi olarak kullanılmıştır.[3]
Azerbaycan bağımsızlığını yeniden kazandıktan sonra bina özel mülkiyete iade edilmiştir. Şu anda harabe durumdadır.[3]
Sovyet döneminde bina kamulaştırılarak konuta dönüştürülmüş ve uzun süre bu şekilde kullanılmıştır. 1990'lı yıllarda Azerbaycan'ın bağımsızlığını yeniden kazanmasından sonra bina tekrar özel mülkiyete geçirilmiştir.
Mimari Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Zülfüqarov'un mollakhanası, Şeki şehrinin merkezinde, Yuxarı Baş Devlet Tarih-Mimari Koruma Alanı içerisinde yer almaktadır. Bina, şehrin tarihi mahallelerinden biri olan Aşağı Baş mahallesinde konumlanmıştır ve çevresindeki diğer tarihi yapılarla birlikte şehrin mimari dokusunu zenginleştirmektedir.
Plan Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mollakhana, Şeki mimarlık okulunun geleneksel üslubunda inşa edilmiştir. İki katlı olan bina, avlu ile birlikte 685.6 metrekarelik bir alana sahiptir.[1] Binanın plan yapısı sade ve işlevseldir. Birinci katta yaşam alanları, ikinci katta ise mollakhana için ayrılmış odalar bulunmaktaydı.
Cephe
[değiştir | kaynağı değiştir]Binanın cephesi, Şeki şebekesi ve oyma motiflerden oluşan zengin süslemelerle bezenmiştir. Ahşap eyvanlar ve pencereler binaya özel bir güzellik katmaktadır. Cephe süslemelerinde kullanılan motifler hem dini hem de dünyevi öğeleri yansıtmaktadır.
İç Mekan
[değiştir | kaynağı değiştir]Binanın iç mekanı da Şeki mimarlık okulunun geleneksel tarzında düzenlenmiştir. Odalar geniş ve aydınlıktır. Tavanlar ahşaptan, duvarlar ise kireçle sıvanmıştır. Bazı odalarda duvar resimleri ve süslemeler de mevcuttur.
Kültürel Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Zülfüqarov'un mollakhanası, Azerbaycan'ın kültürel mirasının bir parçası olarak devlet tarafından korunmaktadır. Bina, 2001 yılında "Ülke çapında öneme sahip taşınmaz tarih ve kültür anıtları listesi"ne dahil edilmiştir.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Zülfüqarovun mollaxanası - Şeki İrs Reyestri". sheki.heritage.org.az (Azerice). 3 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.
- ^ "Zülfüqarovun tikdirdiyi mollaxana". sheki.heritage.org.az. 23 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-10.
- ^ a b c Mirzəliyeva 2025, s. 58.
- ^ Mirzəliyeva 2025, s. 55.
- ^ "Azerbaycan Respublikası Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 nömreli qerarı". mct.gov.az (Azerice). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.