Çad devlet başkanları listesi
| Çad Cumhurbaşkanı | |
|---|---|
| رئيس جمهورية تشاد (Arapça) Président de la République du Tchad (Fransızca) | |
 | |
| Resmî ikamet | Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Encemine |
| Görev süresi | 5 yıl, bir kez yenilenebilir |
| İlk sahibi | François Tombalbaye |
| Oluşum | 23 Nisan 1962 |
| Maaş | 800.000 FCFA / ay |
| İnternet sitesi | presidence.td |
Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.
Toplam altı kişi Çad'ın devlet başkanı olarak görev yapmıştır (iki geçici devlet başkanını saymazsak). Buna ek olarak, bir kişi, Goukouni Oueddei, art arda olmayan iki kez görev yapmıştır.
Çad'ın mevcut devlet başkanı, babası Cumhurbaşkanı Idriss Déby'nin ölümünün ardından askeri bir darbeyle iktidarı ele geçirdiği 20 Nisan 2021'den bu yana Mahamat Déby'dir. Mahamat Déby, 20 Nisan 2021'den "ulusal diyalog" sonrasında geçici cumhurbaşkanı olarak yemin ettiği 10 Ekim 2022'ye kadar askeri bir cunta olan Askeri Geçiş Konseyinin başkanıydı.[1][2] Déby, 6 Mayıs 2024 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı ve dört gün sonra 10 Mayıs'ta cumhurbaşkanı ilan edildi.[3]
Dönem sınırları
[değiştir | kaynağı değiştir]2018 yılında Çad'ın yeni anayasası cumhurbaşkanı için iki dönem sınırını yeniden getirdi. Ayrıca görev süresini de beş yıldan altı yıla çıkardı.[4] Ancak 2023 yılında, görev süresini altı yıldan beş yıla indiren ve ayrıca cumhurbaşkanlığı için asgari yaşı 40'tan 35'e düşüren bir anayasa referandumu yapıldı.[5]
Unvanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1960-1962: Devlet Başkanı
- 1962-1975: Cumhurbaşkanı
- 1975: Yüksek Askeri Konsey Başkanı
- 1975-1978: Devlet Başkanı
- 1978-1979: Cumhurbaşkanı
- 1979: Geçici Devlet Konseyi Başkanı
- 1979: Ulusal Birlik Geçiş Hükümeti Başkanı
- 1979: Geçici İdari Komite Başkanı
- 1979-1982: Ulusal Birlik Geçiş Hükûmeti Başkanı
- 1982: Kuzey Silahlı Kuvvetleri Komuta Konseyi Başkanı
- 1982: Devlet Konseyi Başkanı
- 1982-1990: Cumhurbaşkanı
- 1990: Yurtsever Kurtuluş Hareketi Başkanı
- 1990-1991: Devlet Konseyi Başkanı
- 1991-2021: Cumhurbaşkanı
- 2021-2022: Askerî Geçiş Konseyi Başkanı[6]
- 2022-2024: Geçici Cumhurbaşkanı[1][2]
- 2024-günümüz: Cumhurbaşkanı
Liste
[değiştir | kaynağı değiştir]- Siyasi partiler
- Diğer gruplar
- Durum
| № | Resim | Ad (Doğum-Ölüm) |
Seçim | Görev Başlangıcı | Görev Sonu | Görev Süresi | Siyasi Parti |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
François Tombalbaye (1918-1975)[a] |
1962 1969 |
11 Ağustos 1960 | 13 Nisan 1975 (suikasta uğradı) |
14 yıl, 245 gün | PPT / MNRCS |
| – | 
|
Noël Milarew Odingar (1932-2007) |
— | 13 Nisan 1975 | 15 Nisan 1975 | 2 gün | Askeriye |
| 2 |
|
Félix Malloum (1932-2009) |
— | 15 Nisan 1975 | 23 Mart 1979 (istifa etti) |
3 yıl, 342 gün | Askeriye |
| 3 |
|
Goukouni Oueddei (1944-) |
— | 23 Mart 1979 | 29 Nisan 1979 | 37 gün | FROLINAT-FAP |
| 4 |
|
Lol Mohammed Chawa (1939-2019) |
— | 29 Nisan 1979 | 3 Eylül 1979 | 127 gün | MPLT |
| (3) |
|
Goukouni Oueddei (1944-) |
— | 3 Eylül 1979 | 7 Haziran 1982 (görevden alındı) |
2 yıl, 277 gün | FROLINAT-FAP |
| 5 | .jpg)
|
Hissène Habré (1942-2021) |
1989 (referandum) |
7 Haziran 1982 | 2 Aralık 1990 (görevden alındı) |
8 yıl, 178 gün | FAN / UNIR |
| 6 | 
|
Idriss Déby (1952-2021) |
1996 2001 2006 2011 2016 2021 |
2 Aralık 1990 | 20 Nisan 2021 (çatışmada öldürüldü) |
30 yıl, 139 gün | Askeriye / MPS |
| 7 | 
|
Mahamat Déby (1984-) |
2024 | 20 Nisan 2021 | Görevde | 4 yıl, 247 gün |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Afrikalılaştırma politikası nedeniyle 30 Ağustos 1973 tarihinde adı N’Garta Tombalbaye olarak değiştirildi.
- ^ Askerî Geçiş Konseyi başkanı olarak 10 Ekim 2022 tarihine kadar,[1][2] geçici cumhurbaşkanı olarak ise 23 Mayıs 2024 tarihine kadar görev yaptı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Ilunga, Patrick (10 Ekim 2022). "Chadian junta leader Mahamat Deby sworn in as President". The East African. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ a b c "Chad Ruler Raises Hackles with Drawn-Out 'Transition'". Agence France-Presse. Voice of America. 12 Ekim 2022. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "Mahamat Déby wins Chad presidential election". www.bbc.com (İngilizce). 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024.
- ^ Cook, Candace; Siegle, Joseph. "Circumvention of Term Limits Weakens Governance in Africa". Africa Center for Strategic Studies. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.
- ^ Eizenga, Daniel; Nodjimbadem, Katie. "Chad's Constitutional Referendum Promises a Transition without Change—or Stability". Africa Center for Strategic Studies. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2024.
- ^ "Biography of the President of the Transitional Military Council". Presidency of the Republic of Chad (Fransızca). 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünya Devlet Adamları - Çad4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | ||
*vekaleten | ||