Benin devlet başkanı
| Benin Devlet Başkanı | |
|---|---|
| Président du Bénin (Fransızca) | |
 | |
| Resmî ikamet | Devlet Başkanlığı Sarayı, Porto-Novo |
| Görev süresi | Beş yıl, bir kez yenilenebilir |
| Kurucu belge | Benin Anayasası (1958) |
| İlk sahibi | Hubert Maga |
| Oluşum | 31 Aralık 1960) |
| Yardımcı | Başkan Yardımcısı[1] |
| Maaş | Yıllık 18.184.994 Batı Afrika CFA frangı/29.810 ABD doları[2] |
| İnternet sitesi | presidence.bj |
.jpg)
Benin devlet başkanı (Fransızca: Président de la République du Bénin), Benin'de hem devlet başkanı hem de hükûmet başkanıdır. Benin Bakanlar Kurulu, devlet başkanının yetkisi altındadır ve stratejilerin oluşturulmasında danışmanlık ve yardım sağlar. Ayrıca bakanlıklar ve diğer devlet kurumlarıyla da irtibat halindedir.
Toplam yedi kişi devlet başkanı olarak görev yapmıştır (iki geçici devlet başkanı, birkaç geçici askeri makam sahibi ve kolektif devlet başkanlığı hariç). Ayrıca, Mathieu Kérékou adlı bir kişi, aralıklı olarak iki kez devlet başkanı olarak görev yapmıştır.
Makamın tanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Devlet başkanı, genel oyla beş yıllığına seçilir. Ardışık veya ayrı olmak üzere iki dönemle sınırlıdır.[3][4]
Devlet başkanı adayları aşağıdaki şartları taşımalıdır:[5]
- Doğumla Benin vatandaşı olmak veya en az 10 yıldır vatandaşlığa kabul edilmiş olmak.
- "İyi ahlak" ve "büyük dürüstlük" sahibi olmak.
- Sivil ve siyasi haklarından yararlanabilmek.
- Başvuru sırasında 40 ile 70 yaşları arasında olmak.
- Seçim tarihinde Benin'de ikamet ediyor olmak.
- Anayasa Mahkemesi tarafından yemin ettirilmiş ve atanmış üç doktordan oluşan bir kurul tarafından fiziksel ve zihinsel sağlıklarının uygun şekilde doğrulanmış olması.
Devlet başkanları iki turlu bir sistemle seçilir. Seçimler, görevdeki devlet başkanının görev süresinin bitiminden 30 ila 40 gün önce yapılmalıdır.[6] İlk turda hiçbir aday mutlak çoğunluğu elde edemezse, ilk turda en fazla oyu alan iki aday arasında ikinci tur yapılır.[7][8]
İkinci turdan 15 gün sonra ikinci tur seçimleri yapılır. En çok oy alan iki adaydan biri veya her ikisi de ikinci turdan önce çekilirse bir sonraki adaylar başvuru sırasına göre ilerler. Kazanmak için çoğunluk oyu gerekir.[8]
Seçimler, bakanlar kurulunun kararıyla düzenlenir.[9]
Devlet bşakanı seçimlerinin ilk tur oylaması, görevdeki devlet başkanının görev süresinin sona ermesinden en az otuz gün ve en fazla kırk gün önce yapılır.[6]
Yeni devlet başkanının görev süresi, selefinin görev süresinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.[6]
Görev yemini
[değiştir | kaynağı değiştir]Devlet başkanı, göreve başlamadan önce aşağıdaki yemini eder:[10]
Tanrı, ataların ruhları, Ulus ve egemenliğin tek sahibi olan Benin halkı huzurunda;
Cumhuriyet yasalarına uygun olarak seçilmiş Cumhuriyet Başkanı olarak, aşağıdakileri yemin ederim
— Benin halkının özgür iradesiyle kabul ettiği Anayasayı saygı ve koruyacağım;
— Ulusun bana emanet ettiği yüksek görevi sadakatle yerine getireceğim;
— Kendimi yalnızca genel çıkar ve insan haklarına saygı ilkeleriyle yönlendireceğim ve tüm gücümü ortak yararın, barışın ve ulusal birliğin araştırılması ve teşvik edilmesine adayacağım;
— Ulusal toprakların bütünlüğünü koruyacağım;
— Her yerde halkın sadık ve vefalı bir hizmetkarı olarak davranacağım.
Yalan yere yemin etmem durumunda, yasanın ağır cezasına boyun eğeceğim.
Bu yemin, Anayasa Mahkemesi başkanı tarafından Ulusal Meclis ve Yüksek Mahkeme huzurunda alınacaktır.
Makamın boşalması
[değiştir | kaynağı değiştir]Devlet başkanlığı makamının ölüm, istifa veya kalıcı engel nedeniyle boşalması durumunda, Ulusal Meclis yeniden toplanarak, üyelerinin salt çoğunluğu ile karar verir. Ulusal Meclis başkanı, konuyu Anayasa Mahkemesine havale eder ve Anayasa Mahkemesi, bu durumu onaylayarak devlet başkanlığı makamının boşaldığını ilan eder. 54. maddenin 3. fıkrası, 50, 60, 101 ve 154. maddelerde belirtilenler hariç olmak üzere, devlet başkanlığı görevleri geçici olarak Ulusal Meclis başkanı tarafından yerine getirilir.[11]
Devlet başkanının seçimi, boşluğun kalıcı olduğu ilan edildikten sonra en az otuz gün, en fazla kırk gün içinde yapılır.[11]
Devlet Başkanı hakkında Yüksek Adalet Divanına suç duyurusunda bulunulması halinde, onun yerine Anayasa Mahkemesi başkanı vekalet eder ve Anayasa Mahkemesi başkanı, 54. maddenin 3. fıkrası, 58, 60, 101 ve 154. maddelerde belirtilenler hariç olmak üzere, devlet başkanının tüm görevlerini yerine getirir.[11]
Devlet başkanının yurt dışına çıkması, hastalanması veya tatile çıkması durumunda, onun yerine, kendisi tarafından belirlenen ve kendisine devredilen yetkiler sınırları dahilinde, bir hükûmet üyesi vekalet eder.[11]
Makam sahipleri listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Son seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]| Aday | Aday arkadaşı | Parti | Oy | % | |
|---|---|---|---|---|---|
| Patrice Talon | Mariam Chabi Talata | Bağımsız | 1.982.534 | 86,30 | |
| Alassane Soumanou | Paul Hounkpe | Gelişmekte olan Benin için Cowry Güçleri | 261.096 | 11,37 | |
| Corentin Kohoue | Irénée Agossa | Demokratlar | 53.685 | 2,34 | |
| Toplam | 2.297.315 | 100,00 | |||
| Geçerli oy | 2.297.315 | 94,48 | |||
| Geçersiz/boş oy | 134.099 | 5,52 | |||
| Toplam oy | 2.431.414 | 100,00 | |||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 4.802.303 | 50,63 | |||
| Kaynak: Constitutional Court, Constitutional Court | |||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Deutsche Welle (www.dw.com). "Le Bénin se dote d'un vice-président | DW | 04.11.2019". DW.COM. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "The highest and lowest paid African presidents - Business Daily". 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2019.
- ^ 1990 Anayasası'nın 42. maddesi.
- ^ Cook, Candace; Siegle, Joseph. "Circumvention of Term Limits Weakens Governance in Africa". Africa Center for Strategic Studies. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.
- ^ 1990 Anayasası'nın 44. maddesi.
- ^ a b c 1990 Anayasası'nın 47. maddesi.
- ^ 1990 Anayasası'nın 43. maddesi.
- ^ a b 1990 Anayasası'nın 45. maddesi.
- ^ 1990 Anayasası'nın 46. maddesi.
- ^ 1990 Anayasası'nın 53. maddesi.
- ^ a b c d 1990 Anayasası'nın 50. maddesi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site (Fransızca)
 Dahomey Cumhuriyeti (1960-1975) | |
|---|---|
 Benin Halk Cumhuriyeti (1975-1990) | |
| Benin Cumhuriyeti (1990-günümüz) | |
† Askerî * Geçici | |