Çingeneler (Osman Cemal Kaygılı)

Çingeneler

Yazar	Osman Cemal Kaygılı
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Tür	Roman
Yayım	1938 (1938)

Çingeneler, Osman Cemal Kaygılı'nın 1935'te gazetede tefrika edilip 1938 yılında yayımlanan ve İstanbul'daki çingenelerin yaşayışı hakkındaki gözlemlerini anlattığı romandır.

Çingenelerin yerel söyleyiş ve müziklerini kaydederek bir opera oyunu ortaya çıkarmak isteyen roman kahramanı İrfan'ın, 1910'lu yılların başında arkadaşı Hayri ile birlikte İstanbul çingeneleri ile birlikte yaşayıp yaşamlarını gözlemesini, "harmancı" denilen göçebe çingenelerle ve Sulukule, Ayvansaray çevresinde yerleşik çingenelerle ilişkilerini konu edilir ve toplumun çingenelere ilişkin önyargıları aktarılır.

Yazar, bizzat çingeneler arasında yaşayarak romanı yazmıştır. Üç bölümden meydana gelen romanda ilk bölümü yazar-anlatıcı tarafından anlatılmakta, diğer bölümler onun çocukluk ve okul arkadaşı İrfan'ın hatıra defterinden aktarılmaktadır. Romanda anlatıcı-yazar olan "Hayri" karakteri, yazarın kendisidir.

Roman, 1935'te Haber gazetesinde tefrika edildikten sonra ilk defa 1938 yılında Etiman Kitapevi tarafından basılmıştır. Eser, 1942 yılında ilk defa düzenlenen CHP Sanat Mükafatı yarışmasında derece almış ve yazara ün getirmiştir.

Sait Faik Abasıyanık, eseri bir şaheser olarak nitelendirmiş ve şu sözlerle değerlendirmiştir.

“ Osman Cemal şimdiden sonra bir tek yazı yazmasa Türk edebiyatına kazandırdığı bu şaheserle gene mahzun ve gene yarı meçhul aramızda dolaşsa, bu, hiçbir zaman değeri birdenbire, bir çığlık halinde meydana çıkarmayı unutmayan edebiyat denilen şey ona bu şaheserinin layık olduğu mevkii vermekte gecikmeyecektir. ”