Çingeneler (Osman Cemal Kaygılı)
| Yazar | Osman Cemal Kaygılı |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Tür | Roman |
| Yayım | 1938 |
Çingeneler, Osman Cemal Kaygılı'nın 1935'te gazetede tefrika edilip 1938 yılında yayımlanan ve İstanbul'daki çingenelerin yaşayışı hakkındaki gözlemlerini anlattığı romandır.
Çingenelerin yerel söyleyiş ve müziklerini kaydederek bir opera oyunu ortaya çıkarmak isteyen roman kahramanı İrfan'ın, 1910'lu yılların başında arkadaşı Hayri ile birlikte İstanbul çingeneleri ile birlikte yaşayıp yaşamlarını gözlemesini, "harmancı" denilen göçebe çingenelerle ve Sulukule, Ayvansaray çevresinde yerleşik çingenelerle ilişkilerini konu edilir ve toplumun çingenelere ilişkin önyargıları aktarılır.[1]
Yazar, bizzat çingeneler arasında yaşayarak romanı yazmıştır. Üç bölümden meydana gelen romanda ilk bölümü yazar-anlatıcı tarafından anlatılmakta, diğer bölümler onun çocukluk ve okul arkadaşı İrfan'ın hatıra defterinden aktarılmaktadır. Romanda anlatıcı-yazar olan "Hayri" karakteri, yazarın kendisidir.[2]
Roman, 1935'te Haber gazetesinde tefrika edildikten sonra ilk defa 1938 yılında Etiman Kitapevi tarafından basılmıştır.[3] Eser, 1942 yılında ilk defa düzenlenen CHP Sanat Mükafatı yarışmasında derece almış ve yazara ün getirmiştir.[4]
Sait Faik Abasıyanık, eseri bir şaheser olarak nitelendirmiş ve şu sözlerle değerlendirmiştir.[5]
| “ | Osman Cemal şimdiden sonra bir tek yazı yazmasa Türk edebiyatına kazandırdığı bu şaheserle gene mahzun ve gene yarı meçhul aramızda dolaşsa, bu, hiçbir zaman değeri birdenbire, bir çığlık halinde meydana çıkarmayı unutmayan edebiyat denilen şey ona bu şaheserinin layık olduğu mevkii vermekte gecikmeyecektir. | ” |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kiracı, Abdullah Ömer (31 Mayıs 2019). "Osman Cemal'in 'Çingeneler" Eseri Odağnda Çingeneler ve Evlilik". Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6 (5): 497-505. ISSN 2148-9963. 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Nisan 2025.
- ^ Tastan, Prof Dr Zeki (1 Ocak 2007). "Osman Cemal Kaygılı'nın "Çingeneler"i, Osman Cemal Kaygılı's "Çingeneler"". Arayışlar. 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Nisan 2025.
- ^ Şafak, Talat (1 Haziran 2017). "Osman Cemal Kaygılı'nın "Çingeneler" Romanında Çingenelerin Art Zamanlı Olarak Toplum Dilbilimsel Durumları". Kesit Akademi Dergisi (9): 345-360. ISSN 2149-9225. 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Nisan 2025.
- ^ Sağlam Can, Esengül (21 Ekim 2019). "Osman Cemal Kaygılı". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2025.
- ^ "Çingeneler". Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 9 Haziran 2022. 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2025.