Érd

Érd
Şehir
Bayrak Arma
Érd Érd’in Macaristan'daki konumu
Ülke	Macaristan
İl	Peşte
İdare
• Belediye Başkanı	László Csőzik
Yüzölçümü
• Şehir	60 km²
Nüfus  (2024)
• Yoğunluk	1,096/km²
• Kent	71,338
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	2030
Alan kodu	(+36) 23
Resmî site www.erd.hu

Érd (Osmanlı döneminde: Hamzabey Palankası, Hırvatça: Andzabeg, Almanca: Hanselbeck), Macaristan'da Pest ili'nin merkez şehridir. Budapeşte Metropolitan Alanı'nda yer almakta olup, başkent Budapeşte'nin 22 km güneybatısındadır.

Tarihçe

Alana antik zamanlardan beri yerleşime başlandı. Arkeolojik buluntular tarih öncesi insanların burada 50.000 yıl önce yaşadığını göstermektedir.

Érd'nin kendisinden 1243 yılı dokümanlarında bahsedildi. İsim, ya erdő ("orman") ya da ér ("ırmak") kelimesinden gelir.

Osmanlı’nın Macaristanı İşgali döneminde Érd, Türkler tarafından 1543 yılında Székesfehérvár kalesinin düşmesi sonrası fethedildi. Osmanlı, burada bir her köşesinde yarım daire tabyası bulunan ve hendekle çevrelenmiş tipik bir palanka inşa etmiştir. Evliya Çelebi seyahatnamesinde kale içerisinde 20 ev ve cami olduğu belirtilmiştir. 1684 yılında Lorraine Dükü V. Charles tarafından yönetilen ordu Türkleri Érd yakınlarında yendi ve yerleşim yaklaşık 150 yıllık Osmanlı egemenliğinden çıktı. 1776 yılında Érd oppidum (kasaba) haline geldi. Burasının Osmanlı işgalinden önce halihazırda oppidum olmuş olduğu olasıdır. 20. yüzyıl başlarında Érd, Károlyi ailesinin mülkü oldu. Kasaba gelişti fakat esas itibarıyla 1972 yılına kadar bir tarım kasabası olarak kaldı. Birçok yeni tesis yapıldı ve Érd‘in turistik değeri gelişti.

Érd, Macaristan’da 1991 ve 2001 (%30.6 yukarı) sayımlarında en hızlı gelişen yöreydi. 7 Kasım 2005 tarihinde Parlamento Érd’in 2006 yılı sonbaharında yapılacak olan meclis seçimi tarihinden sonra vilayet haklı şehir derecesini garanti etti.

Ulaşım

Toplu ulaşım 5 otobüs hattıyla Volánbusz tarafından işletilir. Birçok otobüs, Sóskút, Pusztazámor, Százhalombatta ve ayrıca Budapeşte gibi yakın şehirlere hareket eder.

Şehirde beş demiryolu istasyonu (Érd, Érd alsó, Érd felső, NT-Érdliget, Érdliget) vardır. Yolcular, Budapeşte, Pécs, Nagykanizsa, vs. seyahat edebilir.

Nüfus

2001 yılı verilerine göre nüfusun; %93,4'ü Macar, %1,0' i Romanlar %0,6'sı Alman, %0,2'si Slovak, %0,2'si Rumenler ve diğer etnik unsurlardan oluşmaktadır.

Görülecek yerler

• Macaristan Coğrafya Müzesi, coğrafyacı Dénes Balázs tarafından kuruldu.
• Saint Michael Church (Aziz Michael Kilisesi)
• Érd Minaresi (17. yüzyıl; ülkede var olan üç minareden biri)
• Antik Roma kalıntılar yolu
• Fundoklia Vadisi, ender bitki türleriyle

Uluslararası ilişkiler

İkiz kasabalar — Kardeş şehirler

Reghin, Romanya Poynton, Birleşik Krallık Lubaczów, Polonya

Resimler

• 
  Tarihi palanka kalıntısı
• 
  Minarenin görünümü