İsmet Sıral
| İsmet Sıral | |
|---|---|
 İsmet Sıral 1960'larda saksofonuyla | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 18 Ocak 1927 Fatih, İstanbul |
| Ölüm | 8 Ekim 1987 (60 yaşında) İçmeler, Marmaris, Muğla |
| Başladığı yer | Türk  |
| Tarzlar | Caz, pop. |
| Çalgılar | Saksofon, flüt, ney. |
| Etkin yıllar | 1940'lardan-1980'lere kadar |
İsmet Sıral (18 Ocak 1927, Fatih, İstanbul - 8 Ekim 1987, İçmeler, Marmaris, Muğla), Türk müzisyen, saksofonist, flütist ve neyzen. Türkiye'nin ilk caz orkestrası şeflerinden.[1]
Müzik konusunda çok geniş bir bakış açısına sahip olan sanatçı, cazdan rock ve arabeske, poptan sanat müziğine uzanan geniş bir yelpazede müzik yaptı. Başat enstrümanları saksofon, flüt ve ney olan sanatçının, 1950'li yıllardaki 'büyük caz orkestraları' döneminde kendi adını taşıyan bir orkestrası da vardı. 1960'larda başta İsveç olmak üzere Avrupa'da da büyük yankı uyandıran "İsmet Sıral Orkestrası"nda dönemin ünlü müzisyenleri ona eşlik etmişlerdi. New York, Woodstock'taki efsanevi "Creative Music Studio" (Yaratıcı Müzik Stüdyosu)'da verdiği dersler ve dönemin müzik devleriyle birlikte katıldığı caz konserleriyle batı müziği dünyasına Anadolu ezgileriyle Türk müziğinin ritm ve makamlarından izler bırakmıştır.
1980'lerde, 20 yıllık hayâlini gerçekleştirmek ve bir müzik okulu kurmak amacıyla yerleştiği Marmaris Turunç'tan geniş bir arazi satın aldı. Yedi yıl boyunca okulunu bir türlü kuramayan ve araziyi yanlış yatırımlar nedeniyle kaybeden Sıral, büyük bir hayâl kırıklığına uğrayarak 8 Ekim 1987'de Marmaris İçmeler'deki evinde intihar ederek yaşamına son verdi.[2]
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]İsmet Sıral 18 Ocak 1927'de İstanbul'un Fatih ilçesinde dünyaya geldi. İlkokulu da bu semtte bitirdi. Ortaöğretimine Ankara'da devam ederken 1944'te eğitimini yarım bırakarak saksofon dersleri almaya başladı. 1946'da askere gitti. Askerliğini yaptığı Harbiye Orduevi Orkestrası'nda 1949'a kadar saksofon ve flüt çaldı. Bu sayede Celal İnce, Müfit Kiper, Muvaffak "Maffy" Falay gibi dönemin birçok ünlü müzisyeniyle tanışma fırsatını yakaladı. Bu müzisyenlerin çoğuyla çalıştı.
1953 yılında Cüneyt Sermet'le birlikte "Sextet" adlı bir orkestra kurdu. Saksofon çaldığı ve aynı zamanda şefliğini de yaptığı bu orkestra Türkiye'nin gerçek anlamdaki ilk yerli "caz orkestrası" sayılıyordu, zira önceki yıllarda gayrimüslimler tarafından kurulmuş orkestralar daha çok "dans orkestraları" sayılıyorlardı. Radyo konserleri de veren "Sextet" bir yıl sonra dağıldı. Sıral ertesi yıl bu kez de dönemin en kalabalık (9 kişilik) caz orkestrasını kurdu. Kendi adını taşıyan bu orkestra Türk caz tarihinin kilometre taşlarından biri oldu. Sürekli İstanbul Radyosu'na çıkıyor, ünlü mekânlarda konserleri eksik olmuyordu. Ancak 1956'da bu orkestra da dağılmak zorunda kaldı.
Bir süre Fransa ve Almanya'da çalıştıktan sonra yurda dönen Sıral, 1961 yılında farklı bir ekiple Hilton'da çalışmaya başladı. Bu seferki çalışmalar yedi yıl kadar sürdü. İsmet Sıral 1962 yılında kadrosuna Ayten Alpman'ı katarak orkestrasıyla İsveç'e gitti. Bu ülkede büyük sükse yapan İsmet Sıral ve orkestrası, 1966'ya kadar kısa aralar vererek bu ülkedeki başarılarını sürdürdüler. İsveç'teyken Metin Ersoy, Özdemir Erdoğan ve Lamia'yı da orkestraya kattılar. 1968'de yedi yıllık birliktelikten sonra bu orkestra da dağıldı.
Sıral 1969-73 yılları arasında başka önemli gruplar da kurdu. 1973 yazında Marmaris'te sahne alan ekip, İsmet Sıral'ın kurduğu ve şefliğini yaptığı son orkestra olacaktır.
İsmet Sıral, 1970'li yılların başında Marmaris Turunç'tan bir arazi satın aldı. Bu araziyi uzun süredir hayâlini kurduğu 'uluslararası müzik okulu' projesi için kullanacaktı. Ömrünün geri kalanında bir türlü gerçekleşmeyecek olan bu proje için çabaladı durdu. Bir yandan da müzikte kendini daha da ileriye götürecek deneysel arayışlara girişti. Dostu Aka Gündüz Kutbay'dan ney dersleri aldı, Anadolu müziğini cazla harmanlayan ufuk açıcı çalışmalara daldı.
1978 yılında öylesine gittiği New York'ta, İsveç'ten tanıdığı ve sıkı dost olduğu eski arkadaşı Don Cherry ile karşılaştı. Don Cherry, Sıral'ı hemen Woodstock'taki efsanevi "Creative Music Studio" (Yaratıcı Müzik Stüdyosu)'ya götürdü. Sıral zaman kaybetmeden burada atölye dersleri vermeye başladı. Birçok Amerikalı ve Avrupalı ünlü müzisyen ondan Anadolu ezgilerini, aksak Türk ritmlerini, makamlardaki derinliği öğrendi. Orada Anadolu müziğiyle caz müziğini harmanladığı sayısız konser verdi. New York'ta 2 yıl kaldıktan sonra 1980'de Türkiye'ye döndü.
Sıral Türkiye'ye dönünce ilk göz ağrısı olan 'müzik okulu projesine' yoğunlaştı. Ancak aksilikler peşini bırakmadı. Müteahhit firma işi aksatmaya başladı. Sağlığı da giderek bozulmaya başlayınca çaresiz kalan Sıral Turunç'taki arazisini elden çıkarmak zorunda kaldı. 20 yıllık büyük hayâli suya düşen Sıral bunalıma girdi ve 8 Ekim 1987 günü İçmeler'deki evinde yaşamına kendi eliyle son verdi.
Birlikte çalıştığı sanatçılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İsmet Sıral'ın resmi web sitesi* Hürriyet gazetesinden İsmet Sıral yazısı
- Radikal gazetesinden İsmet Sıral'la ilgili yazı
- 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Discogs'ta Ismet Siral diskografisi
- https://www.discogs.com/artist/1751712-Ismet-Siral 2 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türkiye'de cazın öncüsü, genç müzisyenlerin ustası". Serkan Seymen. Tarih Dergisi. Kasım 2023. 8 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İsmet Sıral Hakkında". ismetsiral.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2011.