Šabac

Šabac
Шабац
Šabac; Шабац
Belediye
	; Bayrak ; Arma
	Šabac Šabac'ın Sırbistan'daki konumu
Ülke	Sırbistan
İstatiksel bölge	Şumadiya ve Batı Sırbistan
İlçe	Mačva
İdare
• Belediye başkanı	Nebojša Zelenović
Nüfus (2011)
• Belediye	118.347
• Kent	53,919
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
	Resmî site; www.sabac.rs

Šabac (Sırpça: Шабац, Osmanlıca: Bügürdelen, Büğürdelen, Büyürdelen veya Böğürtlen), Sırbistan'ın Šumadija ve Batı Sırbistan İstatiksel bölgesine bağlı Mačva İlçesinin merkezi olan şehir.

İsim

Šabac isminin kökeni bilinmemekte olup, 15. yüzyıl sonlarından itibaren kullanıla gelmektedir. Türk hakimiyeti döneminde Böğürdelen adıyla bilinen yerleşim bazı Osmanlı kaynaklarında Sabaç olarak da yer almaktadır. Yerleşim; Macarlar tarafından Szabács, Almanlar tarafından Schabatz olarak da adlandırılmıştır.

Tarihçe

Orta Çağ'da Slavlar tarafından Zaslon adıyla kurulan yerleşimle ilgili ilk yazılı bilgiler 1454 yılında Ragusa Cumhuriyeti'ne ait belgelerde geçmektedir. Sırp Despotluğu hakimiyetinde olan yerleşim 1459 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlılar burada stratejik önemi nedeniyle ilk olarak 1470 yılında ahşap ve topraktan bir kale yaptı. Osmanlı tarafından Böğürdelen adı verilen kale, 1476'da Macaristan Krallığı tarafından ele geçirildi.^[2] Macar egemenliğindeki kale, Kanuni Sultan Süleyman'ın Belgrad Seferi esnasında, 7 Temmuz 1521'de Rumeli Beylerbeyi Ahmed Paşa tarafından yeniden Osmanlı topraklarına katıldı.^[3] Kalenin ele geçirilmesinin ertesi günü buraya gelen Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle kale tamir edilerek yerleşim de imar edildi. Sava nehri kıyısındaki konumuyla Belgrad'ın alınmasında ve sonrasında da şehrin savunmasında önemli bir rol oynadı. 1580 yılında İzvornik sancağının bir nahiyesi konumundaydı. 1548 yılında yerleşimde 141 Müslüman 37 Hristiyan hâne bulunmaktaydı. 1717 yılında Habsburglar tarafından ele geçirilen yerleşim Sırbistan (Habsburg) özerk eyaletine katıldı. 1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşması ile yeniden Osmanlı egemenliğine girdi. Birinci Sırp Ayaklanması'nda Sırp güçlerince ele geçirilse de Osmanlı güçleri yerleşime yeniden hakim oldu. İkinci Sırp Ayaklanması'nda yeniden Sırplar tarafından ele geçirilen yerleşim özerk Sırbistan Prensliği topraklarına katıldı. Ancak şehrin ihtilaflı durumu devam etti. 1862 yılında "Kanlıca Konferansı"nda alınan Sırbistan topraklarında olduğu gibi şehirde hiçbir Müslüman'ın yaşamayacağı, sadece Osmanlı askerî birliği kalabileceği kararı alınmıştı. 10 Nisan 1867 tarihindeki fermanla kalede Osmanlı bayrağının kalması şartıyla Osmanlı askerleri şehirden çekilmiş, Sırplar'ın 20 Haziran 1876'da Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesiyle bu bayraklar da indirilmiştir. 1878 yılındaki Berlin Antlaşması ile kesin olarak Osmanlı hakimiyetinden çıkan yerleşim, 1882 yılında kurulan Sırbistan Krallığı topraklarına katıldı.

Coğrafya

Yerleşim Sırbistan'ın batısında, Sava nehrinin sağ kıyısında yer almaktadır.

Kaynakça

^ "2011 Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Serbia: Comparative Overview of the Number of Population in 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, Data by settlements" (PDF). Sırbistan İstatistik Ofisi. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
^ Aslantaş, S., "BELGRAD-I DÂRÜ’L-CİHÂD". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Sayı: 15, Sayfa:13-38 Yıl: Güz 2011. URL:http://www.turkiyat.hacettepe.edu.tr/dergi/15sayi.pdf.pdf^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2017-04-24
^ Yurdaydın, Hüseyin Gazi (1961). "Kanuni'nin Cülusu ve İlk Seferleri". Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 27.

[1] "2011 Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Serbia: Comparative Overview of the Number of Population in 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, Data by settlements" (PDF). Sırbistan İstatistik Ofisi. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.

[böğürdelen2-2] Aslantaş, S., "BELGRAD-I DÂRÜ’L-CİHÂD". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Sayı: 15, Sayfa:13-38 Yıl: Güz 2011. URL:http://www.turkiyat.hacettepe.edu.tr/dergi/15sayi.pdf.pdf^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2017-04-24

[böğürdelen4-3] Yurdaydın, Hüseyin Gazi (1961). "Kanuni'nin Cülusu ve İlk Seferleri". Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 27.

[1]

[2]

[3]

g t d Sırbistan'ın belediyeleri
Belgrad	Barajevo Čukarica Groçka Lazarevac Mladenovac Obrenovac Palilula Rakovica Savski Venac Sopot Stari Grad Surčin Voždovac Vračar Yeni Belgrad Zemun Zvezdara
Šumadija ve Batı Sırbistan	Alacahisar Aleksandrovac Aranđelovac Arilje Bajina Bašta Batiçsa Bogatić Brus Caçka Čajetina Ćićevac Despotovac Gornji Milanovac İsvilaniçe İvaniçe Yagodine Knić Koceljeva Kosjerić Köprü Kraguyevaç Karanofça Krupanj Lajkovac Lapovo Lozniçe Lučani Ljig Ljubovija Mali İzvornik Mionica Osečina Paraćin Pojega Priboy Rača Raşka Rekovac Semi Pazar Seniçe Šabac Topola Tırstenik Tutin Ub Valyeva Uziçe Uziçe Sevojno Varvarin Vladimirci Vrnjačka Banja Yeni Pazar Yenivaroş
Güney ve Doğu Sırbistan	Aleksinaç Bor Babušnica Bela Palanka Blace Bojnik Boljevac Bosilegrad Buyanofça Crna Trava Dimitrovgrad Doljevac Gacin Han Gurgusofça Güvercinlik İsferlik İvranye İvranye Vranjska Banja Kladova Kučevo Kurşunlu Lebane Leskofça Madeniipek Malo Crniće Medvece Merošina Negotin Niş Crveni Krst Medijana Nişka Banya Palilula Pantelej Pasarofça Pasarofça Kostolac Petrovac na Mlavi Pirot Preşova Ražanj Semendire Semendire Palankası Sokobanja Surdulica Tırgovişte Ürgüp Velika Plana Veliko Gradište Vladiçin Han Vlasotince Zayeçar Žabari Žagubica Žitorađa
Voyvodina	Ada Aktabya Alipınar Apatin Baç Baçka Palanka Baçka Topola Bački Petrovac Bečej Beočin Çoka Inđija Irig Kanije Kikinda Karlofça Kovačica Kovin Kula Mali Iđoš Nova Crnja Novi Sad Novi Sad Petrovaradin Odžaci Opovo Pançova Pećinci Plandište Ruma Sečanj Sombor Srbobran Sremska Mitrovica Stara Pazova Sobotka Šid Temerin Titel Vrbas Virşaç Zrenjanin Yeni Beçe Yeni Kanije Zenta Žabalj Žitište
Kosova ve Metohiya¹	Deçan Gilan Glogofça Gora İpek İstok İşterpçe İştimye İzveçan Kaçanik Kameniçe Kastriot Klina Kosovo Polje Leposaviç Lipyan Mitroviça Nobırda Poduyova Prizren Priştine Rahofça Skenderay Suvareka Viti Volçetrin Yakova Zubin Potok
Kalın yazılı belediyeler şehir statüsüne sahiptir. ¹ Kosova ve Metohiya bölgesi, de facto olarak Sırbistan’a bağlı değil, Kosova Cumhuriyeti olarak ayrı bir devlettir. Sırbistan'a göre hukuken ülkenin bir parçasıdır.