19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı
| Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı | |
|---|---|
 1939 yılında Gençlik ve Spor Bayramı kutlaması | |
| Diğer adı | Gençlik ve Spor Bayramı (eski adı) |
| Ülke | Türkiye |
| Kutlayanlar |  Türkiye Kuzey Kıbrıs |
| Türü | Resmî[1] |
| Önemi | Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı'nı başlatmak için Samsun'a çıkması Atatürk'ün sembolik doğum günü |
| Başlama | 1926 (Gazi Günü) 1935 (Atatürk Günü) 1938 (Gençlik ve Spor Bayramı) 1981 (Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı) |
| Törenler | Türkiye genelinde gençlerin katıldığı spor gösterileri Türkiye, KKTC ve dış temsilciliklerinde resmî törenler |
| Sıklık | Yıllık |
| Bağlantılı günler | |
Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, her yıl 19 Mayıs tarihinde kutlanan, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin[2] resmî bayramıdır.[3] 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun'a çıkmıştır ve bu gün, İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı'nın başladığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir. Uzun yıllar "Gençlik ve Spor Bayramı" adıyla kutlanan bayram, Atatürk Yılı kabul ve ilan edilen 1981'de dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren tarafından yapılan değişiklikle "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını almıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun'da kutlanmış, 24 Mayıs 1935'te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazanmıştır.[4][5] Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün girişimleriyle Fenerbahçe Stadı'nda kutlanan bu ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun da katılımıyla bir spor günü hâline gelmiştir.[5][6]
Bu organizasyondan bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi'nde söz alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, kutlanan Atatürk Günü'nün tüm gençliğe mal edilebilmesi için "19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı" adı altında her yıl yapılmasını teklif etmiştir.[5] Kongrede oylanan bu öneri kabul edilmiş ve Atatürk'ün de onayıyla yasalaşmıştır.[5] 19 Mayıs, 20 Haziran 1938 tarihli kanunla "Gençlik ve Spor Bayramı" adını almıştır.[7]
12 Eylül Darbesi ile yönetime gelen Kenan Evren başkanlığındaki Millî Güvenlik Konseyi, Atatürk'ün doğumunun yüzüncü yılı olan 1981 yılını kanun çıkararak Atatürk Yılı kabul ve ilan etti. Kutlamalar kapsamında "Gençlik ve Spor Bayramı"nın adı da "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak değiştirildi.[8]
19 Mayıs 2012'de TRT'nin bünyesinde yayın yapan kanalı TRT 1'in logosu bu bayrama ithafen değişmiştir.
Kutlamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Her yıl 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı Türkiye'nin dört bir yanında spor gösterileri ve törenlerle kutlanır. Üzerinde "Gençlikten Atatürk Sevgisiyle Cumhurbaşkanına" yazan ve "Sevgi Bayrağı" olarak adlandırılan dev bir bayrak Kurtuluş Yolu'ndaki Tütün İskelesi'nden karaya çıkarılarak Samsun valisine verilir. Daha sonra bayrak, cumhurbaşkanına sunulmak üzere genç atletlere teslim edilir. Samsun'dan yola çıkarılarak Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Erzurum, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Kırıkkale'den sonra 19 Mayıs törenlerinde Ankara'da cumhurbaşkanına sunulur.
Cumhuriyet'le yaşıt olan bu kutlamalar sadece cumhurbaşkanının katılımıyla Ankara'da gerçekleşmekle sınırlı kalmaz, ülke genelinde stadyumlarda kutlanırdı ama 2012'de, mayıs ayında havanın soğuk olacağı[9] ve bu açıdan öğrencilere ve vatandaşlara yük olmaması gerekçesiyle başkent Ankara dışındaki illerde, stadyumlarda kutlanması Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce okullara gönderilen bir yazıyla engellenmiştir.[10] Bu karar cumhuriyetçi kesimin büyük tepkisiyle karşılaşmıştır.[11][12] Bu konuda Alper Ayhan tarafından bir dava açılmış ve kazanılmıştır.[13]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
20 Mayıs 1935 tarihli Tan gazetesinde Atatürk Spor Günü kutlamaları. -
20 Mayıs 1936 tarihli Tan gazetesinde 19 Mayıs şenlikleri. -
20 Mayıs 1937 tarihli Cumhuriyet gazetesinde 19 Mayıs Bayramı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun" (PDF). T.C. Resmî Gazete, 17284. 19 Mart 1981. 26 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)14 Aralık 2016.
- ^ "Resmi Tatil Günleri". K.K.T.C. Başbakanlık Personel Dairesi Müdürlüğü. 25 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2009.
- ^ "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Resmi Tatil ve Anma Günleri Yasası (49/1984)". Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeleri. 4 Aralık 1984. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2009.
- ^ Akbulut, Dursun Ali (Kasım 1995). "Samsun'un Gazi Günü ya da 19 Mayıs Bayramı". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 11 (33). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. ss. 771-779. ISSN 1011-727X.
- ^ a b c d "19 MAYIS VE BEŞİKTAŞ". bjk.com.tr. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ "19 Mayıs Nasıl Bayram Oldu?". samsun2019.com.tr. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ "Başlangıçtan Bugüne 19 Mayıs Kutlamaları". samsun2019.com.tr. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun" (PDF). 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Gençlik ve skor bayramı - Yılmaz ÖZDİL - Köşe Yazıları". Hürriyet. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "Şiddete davet". 15 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "NotFound". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "19 Mayıs'a iptal davası - Haberler Hürriyet". Hürriyet. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2012.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1938 tarihli kutlamalar 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV
- 1947 tarihli kutlamalar 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV