2000 İstanbul baskınları
| 2000 İstanbul baskınları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hizbullah çatışması | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Türkiye |
 Hizbullah | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Bülent Ecevit Niyazi Palabıyık |
Hüseyin Velioğlu (ölü) Edip Gümüş (esir) Cemal Tutar (esir) | ||||||
| Güçler | |||||||
| Militanlar | |||||||
2000 İstanbul baskınları, 17 Ocak 2000'de Türk güvenlik güçlerinin Hizbullah'ın işlettiği hücre evlerine yönelik baskınlarıydı. Baskınlar Hüseyin Velioğlu'nun ölümüne ve Hizbullah'ın ciddi şekilde zayıflamasına yol açtı. Ana baskın Beykoz'da yapılırken, diğer baskınlar Üsküdar ve Ümraniye'de gerçekleştirildi.[1] Baskınlar, Hizbullah'ın "gerilemesinin" başlangıcını işaret eden olaylar olarak tanımlandı.[2]
Arkaplan
[değiştir | kaynağı değiştir]Hizbullah ile Türk hükûmeti arasındaki gerilimlerin artmasının ardından, Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkan Yardımcısı olan Niyazi Palabıyık, baskının liderliğini üstlendi. Baskından birkaç gün önce örgüt üyelerine karşı konuşarak, “İnsanın eline bakın, elden sonra parmaklar gelir. PKK başparmak ise, işaret parmağı Hizbullah'tır! Bunların asıl amacı Kürt milliyetçiliği yoluyla bir devlet kurmaktır” dedi. Operasyondan önce Beykoz'un Kavacık mahallesindeki Mühendis Caddesi'nde bir villa bulundu ve buranın Hizbullah tarafından işletilen bir operasyon merkezi olduğu doğrulandı. Ayrıca evde Hizbullah lideri Hüseyin Velioğlu, Hizbullah'ın askerî kanadının lideri Edip Gümüş ve askerî kanadın üst düzey üyesi Cemal Tutar'ın bulunduğu da teyit edildi. Bu villa, baskının ana hedefiydi.[3][4] Palabıyık'a göre, Gümüş tek başına 250'den fazla Türk sivilin, iş adamının, kolluk kuvveti mensubunun ve aktivistin ölümünden sorumluydu.[5]
Baskınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Niyazi Palabayık, Türk polisinin 17 Ocak 2000'de "düğmeye bastığını" ve Beykoz villasını bastığını açıkladı. Baskından önce karakolda bir toplantı yaptılar. Hizbullah'a ait bir hücre evi olduğu sonucuna vardıktan sonra operasyona başladılar. Polis eve yaklaşırken anında ağır ateşle karşılaştı. Velioğlu, eve girerken polisle çatışmaya girdi ve başka bir Hizbullah üyesiyle birlikte vurularak öldürüldü. Polis ayrılırken, Gümüş ve Tutar delilleri yok etme girişiminde bulunarak evdeki teknolojiyi imha etmeye çalıştılar. Polis geri döndü ve onları tutukladı.[6] Polis daha sonra hasar görmemiş olan bellek kartlarını çıkardı ve IBM'in yardımıyla, Hizbullah'ın Türkiye'ye karşı gelecekteki planlarının yanı sıra cinayet, adam kaçırma ve işkence gibi önceki suçları da içeren 180 bin sayfa belgeyi çıkardı. Ayrıca Hizbullah'ın yapısı hakkında da bilgiler içeriyordu.[7][8]
Gümüş ve Tutar'ı sorguladıktan sonra, Türk polisi Üsküdar'daki bir Hizbullah hücre evine baskın düzenleyerek bomba yapım malzemeleri ve domuz bağı yöntemiyle bağlanıp betonla örtülerek gömülmüş 10 ceset buldu. Cesetlerden birinin kafatasında çivi vardı, bazılarının kolları ve bacakları kırılmış veya kopmuştu ve hepsinde işkence izleri vardı.[9][10]
Ümraniye'deki bir Hizbullah hücre evine yapılan baskında İzzettin Yıldırım'ın cesedi bulundu. 27 Nisan 2009'da yapılan ayrı bir baskında ise Türk polisi, İzzettin Yıldırım'ın öldürülmesinden günler önce işkenceye maruz kaldığına dair izler gösteren bir video buldu. Yıldırım da domuz bağı yöntemiyle öldürülmüştü.[11][12]
Baskınlardan sonra Hizbullah hücre evlerinde 200'den fazla mezar bulundu.[13]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]2 Nisan 2019'da, 19 yıl boyunca terk edilmiş halde kalan ev, 2.142.000 lira karşılığında satışa çıkarıldı.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Aydıntaşbaş, Aslı (Haziran 2000). "Murder on the Bosphorus". Middle East Quarterly. VII (2). ss. 15-2229 Aralık 2025.
- ^ "Hizballah in Turkey Revives: Al-Qaeda's Bridge between Europe and Iraq? | The Washington Institute". www.washingtoninstitute.org (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Aralık 2025.
- ^ "Beykoz'daki Hizbullah operasyonunu yöneten emniyet müdürü ilk kez konuştu: 250 insanın katili Edip Gümüş'ü tahliye ettiler!". T24.
- ^ An online edition of the Annual Report 2000 of the Human Rights Foundation of Turkey 26 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. is available on the website of the Democratic Turkey Forum
- ^ "Hizbullah'ın karargah evini basan Emniyetçi ilk kez konuştu". 30 Mart 2023.
- ^ "Gümüş, Beykoz'da Yaşananları Anlattı". hurseda.netn. 3 Haziran 2024. 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2025.
- ^ The real challenge to secular Turkey, The Economist, 31 Aug 2006
- ^ The Kurdish Ḥizbullāh in Turkey. Oxford Islamic Studies Online. By: Mehrzad Boroujerdi, Nader Entessar, Martin Kramer, Joseph A. Kéchichian, Emrullah Uslu. Source: The Oxford Encyclopedia of the Islamic World
- ^ "Istanbul shootout leads police to house of horrors | World news | The Guardian". amp.theguardian.com. Erişim tarihi: 29 Aralık 2025.
- ^ "Domuz Bağı Vahşeti 10 Yılda Unutuldu". Milliyet. 5 Ocak 2011. Erişim tarihi: 29 Aralık 2025.
- ^ "Hizbullah'ın öldürdüğü İzzettin Yıldırım kimdir? İzzettin Yıldırım kaç yaşında? İzzettin Yıldırım nerelidir?İzzettin Yıldırım'ı kim öldürdü? -". haymanagazetesi.org.
- ^ "İzzettin Yıldırım cinayetinde sır çözüldü". Risale Haber. 18 Şubat 2010.
- ^ "17 Ocak 2000 - Hizbullah'a yapılan operasyonda örgüt elebaşı Hüseyin Velioğlu öldürüldü". Yurtsever. 17 Ocak 2016. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Hizbullah'ın Beykoz'daki villası satışa çıkıyor". dostbeykoz.com.