2010 TK7
 2010 TK7'in (yeşil çember içinde) WISE uzay aracı tarafından çekilmiş görüntüsü | |
| Keşif[1] | |
|---|---|
| Keşfeden | WISE uzay aracı |
| Keşif yeri | LEO, Kutupsal yörünge |
| Keşif tarihi | 1 Ekim 2010 |
| Adlandırmalar | |
| |
| Yörünge özellikleri[2] | |
| Belirsizlik parametresi 0 | |
| Gözlem yayı | 4115 gün (11,27 yr) |
| Günöte | 1,1889 AU (177,86 Gm) |
| Günberi | 0,8087 AU (120,98 Gm) |
| 0,99882 AU (149,421 Gm) | |
| Dış merkezlik | 0,19034 |
| 0,99 y (364,615 g) | |
Ortalama yörünge hızı | 29,8 km/s[a] |
| 236,82° | |
| 0° 59d 14.424s / gün | |
| Eğiklik | 20,900° |
| 96,431° | |
| 45,035° | |
| Dünya MOID | 0,0832234 AU (12,45004 Gm) |
| Fiziksel özellikler | |
| 20,78 (Dünya'ya yakınken) ila 23,6 | |
| 20,78 [2] | |
Ortalama çap | 379±123 m[2] |
| 0,059±0,049[2] | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
2010 TK7 keşfedilen ilk Dünya truvalısı ve bir kilometreden küçük bir Dünya yakını asteroittir. Güneş etrafında Dünyanın yörüngesiyle aynı yörüngede hareket etmekte olup, Dünya'nın önünde yer alan bölgede seyretmektedir.[4][5] Truva cisimleri en kolay şekilde bir Lagrange noktasında, dinamik olarak kararlı bir konumda (birleşik kütleçekim kuvvetinin Güneş'in ve Dünya'nın çift merkezi boyunca etki ettiği yer), büyük bir yörünge cisminin 60 derece ilerisinde veya gerisinde, bir tür 1:1 yörünge rezonansında dönüyor olarak düşünülebilir. Gerçekte, böyle bir nokta etrafında salınırlar. Bu tür nesneler daha önce Mars, Jüpiter, Neptün ve Satürn'ün uyduları Tethys ve Dione'nin yörüngelerinde gözlemlenmiştir.
2010 TK7'nin çapı yaklaşık 300 metre (1.000 ft)'dir.[6] İzlediği yol, Güneş-Dünya L4 Lagrange noktası (Dünya'dan 60 derece ileride) etrafında salınarak, periapsis ve L3 noktasına en yakın yaklaşımı (Dünya'dan 180 derece uzakta) arasında gidip gelmektedir.
Asteroit Ekim 2010 tarihinde NASA'nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini (WISE) kullanılarak NEOWISE görevi astronomlarınca keşfedilmiştir.[7]
Keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]2010 TK7, Aralık 2009'da Dünya yörüngesine fırlatılan uzay teleskobu WISE tarafından tüm gökyüzünü taramak amacıyla Ocak 2010-Şubat 2011 arasında yürütülen program kapsamında Ekim 2010'da görüntülenmiştir. Dünya'nın yörüngesini paylaşan bir asteroidin yerde konuşlandırılmış bir teleskop ile tespit edilebilmesi normalde oldukça zordur çünkü bu cisimlerin potansiyel konumları genellikle gündüzleri gökyüzünde bulunmaktadır.[8] Hawaii Üniversitesi ve Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu'ndaki takip çalışmalarının ardından yörüngesi 21 Mayıs 2011'de değerlendirilmiş, hareketinin truva cismi karakteri göstermekte olduğu yörünge bilgisi ise Western Ontario Üniversitesi'nden Paul Wiegert, Athabasca Üniversitesi'nden Martin Connors ve Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu'nun genel müdürü Christian Veillet tarafından Temmuz 2011 tarihinde Nature dergisinde yayımlanmıştır.[4][8]
Fiziksel ve yörünge özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
2010 TK7'nın parlaklığını gösterir görünür büyüklüğü yaklaşık 20,8'dir.[2] Varsayılan yansıtabilirlik değeri 0,1 olarak kabul edildiğinde, varsayılan çapı yaklaşık 380 metredir.[4] İç bileşenlerine yönelik olarak herhangi bir spektral veri bulunmamaktadır. 2010 TK7, Dünya'nın 1⁄20,000'nden az olmak üzere bir yüzey kütleçekim kuvveti uygulayacaktır.
Keşfedildiğinde, asteroidin Güneş çevresindeki bir tur dönüşü 364,615 günde tamamlamaktadır ki bu Dünya'nın 365,256 günlük yörünge periyoduna oldukça yakındır. Dünya ile 1:1'lik bir yörüngesel rezonansta kaldığı sürece, ortalama yörünge süresi uzun vadede Dünya ile tam olarak eşitlenecektir. 0,190'lık dışmerkezlik değerine sahip olan yörüngesi nedeniyle asteroidin Güneş'e olan ortalama yıllık mesafesi 0,81 AU ila 1,19 AU arasında değişmektedir.[4] Yörüngesi ekliptik düzleme oranla 20,9 derecelik bir eğime sahiptir.
Truvalar, Lagrange noktalarında tam olarak yörüngeye girmezler, ancak bu noktaların etrafında (gezegenin ve Lagrange noktalarının sabit olduğu bir referans çerçevesinden bakıldığında) iribaş şeklindeki halkalar halinde salınırlar; 2010 TK7 kendi halkasını 395 yıllık bir sürede tamamlar.[b][4] 2010 TK7'nin döngüsü o kadar uzundur ki bazen Güneş'in Dünya'ya göre neredeyse karşı tarafına geçer. Hareketi kapsamında hiçbir zaman Dünya'ya 20 milyon kilometreden fazla yaklaşmamakta olup, bu mesefe Ay'ın Dünya'ya olan mesafesinin yaklaşık 50 katıdır. 2010 TK7, 2010-2011 yıllarında iribaş yörüngesinin Dünya'ya yakın bir noktasındaydı bu nedenle keşfi mümkün olmuştur.[4]
2010 TK7'in yörüngesi uzun dönemli tahminlerde bulunabilmeyi zorlaştıran kaotik bir karaktere sahiptir. M.Ö.500 yılı öncesinde, L3 üzerinden L4 Lagrange noktasına atlamadan evvel L5 bölgesinde salınmakta olabileceği düşünülmektedir. L3 bölgesindeki kısa dönemli dengesiz salınımı ve buradan at nalı yörüngeye geçişi ayrıca olasıdır.[4] Geliştirilmiş bir yörünge kararlılığı kapsamındaki yeni hesaplamalar da bu sonuçları onaylamıştır.[9]
Dünya'dan erişilebilirlik
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dünya truvaları Dünya'nın yörüngesini paylaştıklarından ve kendilerine ait çok az yerçekimine sahip olduklarından, çok daha uzakta olmalarına rağmen onlara ulaşmak için Ay'a ulaşmaktan daha az enerji harcanması gerekebilecektir. Ancak 2010 TK7, yörünge eğimi nedeniyle bir uzay görevi için enerjik açıdan çekici bir hedef değildir:[10] Dünya'nın yörüngesinin o kadar üstünde ve altında hareket eder ki, bir uzay aracının Dünya'dan gelen yörüngesine uyması için gereken hız değişikliği 9,4 km/s olurken diğer bazı Dünya'ya yakın asteroitler için bu değer 4 km/s'den daha azdır.[4]
5 Aralık 2012'de 0,197 AU (29.500.000 km; 18.300.000 mi)[11] Dünya yakınlaşması sırasında, asteroidin görünen büyüklüğü yaklaşık 21 olarak ölçülmüştür.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2020 XL5, keşfedilen ikinci Dünya truvalısı
- Dünya'nın iddia edilen uyduları
- Geçici adlandırma (astronomi) keşfedilmelerinin ardından astronomik nesnelerin adlandırılmasına ilişkin kurallar
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "2010 TK7 Orbit". Minor Planet Center. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015.
- ^ a b c d e f "JPL Small-Body Database Browser: 2010 TK7" (2012-11-07 last obs). 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2016.
- ^ WayBack Machine 2013 Epoch@MPC
- ^ a b c d e f g h Connors, Martin; Wiegert, Paul; Veillet, Christian (27 Temmuz 2011). "Earth's Trojan asteroid". Nature. 475 (7357). ss. 481-483. Bibcode:2011Natur.475..481C. doi:10.1038/nature10233. PMID 21796207.
- ^ "NASA's WISE Mission Finds First Trojan Asteroid Sharing Earth's Orbit". NASA. 27 Temmuz 2011. 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015.
- ^ Choi, Charles Q. (27 Temmuz 2011). "First Asteroid Companion of Earth Discovered at Last". Space.com. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2011.
- ^ Keys, Sonia (7 Ekim 2010). "MPEC 2010-T45 : 2010 TK7". IAU Minor Planet Center. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011.
- ^ a b "Earth's first Trojan asteroid: 2010 TK7". Astro.uwo.ca. 27 Temmuz 2011. 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015.
- ^ de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (18 Şubat 2021). "Transient Terrestrial Trojans: Comparative Short-term Dynamical Evolution of 2010 TK7 and 2020 XL5". Research Notes of the American Astronomical Society. 5 (2). s. 29. Bibcode:2021RNAAS...5...29D. doi:10.3847/2515-5172/abe6ad.
- ^ "Found at last: First Earth companion asteroid". NBC News. 27 Temmuz 2011. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ "JPL Close-Approach Data: (2010 TK7)" (2011-08-03 last obs (arc=40 days; Uncertainty=2)). 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2012.
- ^ "AstDyS 2010TK7 Ephemerides for 2012". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 20 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2012.
- Amos, Jonathan (28 Temmuz 2011). "Trojan asteroid seen in Earth's orbit by Wise telescope". BBC News. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- MPC Database entry for 2010 TK7
- NASA animation of its motion
- Alternate NASA animation of 2010 TK7 motion
- 2010 TK7 - NeoDyS-2, Near Earth Objects—Dynamic Site
- 2010 TK7 - ESA–uzay durumsal farkındalığı
- 2010 TK7 - JPL Small-Body Database
