Kutupsal yörünge
Kutupsal yörünge, bir yapay uydunun her bir yörünge geçişinde yörüngesine oturtulduğu cismin (Genellikle Dünya olmakla birlikte, Ay veya Güneş gibi diğer cisimler de dahil) kutup noktalarının üzerinden veya çok yakınından geçtiği bir yörünge çeşididir. Ana cismin ekvatoruna yaklaşık 60-90 derecelik bir eğikliğe sahiptir.[1]
Uyduları kutup yörüngesine fırlatmak, belirli bir yükü belirli bir yüksekliğe fırlatmak için aynı yükseklikteki ekvatora yakın bir yörüngeye göre daha büyük bir fırlatma aracı gerektirir, aksi takdirde Dünya'nın dönüş hızından yararlanılamaz. Fırlatma sahasının konumuna ve kutup yörüngesinin eğikliğine bağlı olarak, fırlatma aracı 460 m/s'ye kadar Delta-v kaybedebilir, bu da Alçak Dünya yörüngesine ulaşmak için gereken Delta-v'nin yaklaşık %5'idir.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kutupsal yörüngeler yer gözlem uyduları, casus uydularla birlikte meteoroloji uyduları tarafından da kullanılmaktadır.[2] Iridium iletişim uyduları telekomünikasyon hizmetleri sağlamak için kutupsal yörüngeleri kullanır.
Kutupsal yörünge yakını uydular için genellikle her bir ardışık yörünge geçişinin günün aynı yerel saatinde gerçekleştiği Güneş eşzamanlı yörüngeler tercih edilmektedir. Uzaktan algılama gibi bazı uygulamalarda zaman içindeki değişikliklerin yerel saatteki değişikliklerle örtüşmemesi önemlidir. Belirli bir geçişte aynı yerel zamanın tutulması, yörüngenin zaman periyodunun kısa tutulmasını gerektirir ki bu da alçak bir yörünge olmasını zorunlu kılar. Ancak, çok alçak yörüngeler atmosferden kaynaklanan sürüklenme nedeniyle hızla bozulur. Yaygın olarak kullanılan irtifalar 700 ila 800 km arasındadır ve yaklaşık 100 dakikalık bir yörünge periyodu meydana getirir.[3] Bu durumda Güneş tarafındaki yarım yörünge sadece 50 dakika sürer ve bu sırada günün yerel saati büyük ölçüde değişmez.
Dünya yıl boyunca Güneş'in etrafında dönerken Güneş'le eşzamanlı bir yörüngeyi korumak için, yörüngenin Dünya'nın etrafında aynı oranda dönmesi gerekir (uydu doğrudan kutbun üzerinden geçerse bu mümkün değildir). Dünya'nın ekvatoral çıkıntısı nedeniyle, hafif bir açıyla eğimli bir yörünge, sapmaya neden olan bir torka maruz kalır. Kutuptan yaklaşık 8°'lik bir açı, 100 dakikalık bir yörüngede istenen devinimi üretir.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yörüngelerin listesi
- Molniya yörüngesi
- Tundra yörüngesi
- Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü, kutup yörüngeleri için Amerika Birleşik Devletleri'nin önemli bir fırlatma yeri
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "ESA - Types of Orbits". 30 Mart 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
- ^ Science Focus 2nd Edition 2, pg. 297
- ^ a b Stern, David P. (25 Kasım 2001). "Polar Orbiting Satellites". 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yörünge Mekaniği (Roket ve Uzay Teknolojisi)
Kütleçekimsel yörüngeler | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tipler |
| ||||||||
| Parametreler |
| ||||||||
| Manevralar | |||||||||
| Yörünge mekaniği |
| ||||||||
