2022 Hunga Tonga yanardağ patlaması ve tsunamisi
| 2022 Hunga Tonga volkan patlaması | |
|---|---|
 15 Ocak 2022'deki patlamanın kül bulutu | |
| Volkan | Hunga Tonga |
| Tür | denizaltı volkanı |
| Konum | Tonga 20°33′00″S 175°23′06″W / 20.550°G 175.385°B |
  Hunga Tonga | |
2022 Hunga Tonga Volkan Patlaması 15 Ocak 2022'de Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'nın yaklaşık 65 kilometre kuzeyinde bulunan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai denizaltı volkanında gerçekleşen büyük bir volkan patlamasıdır. Bu tektonik olayın ardından Pasifik Okyanusu çevresinde ciddi tsunami olayları yaşanmıştır.[1]
Püskürmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu patlama 14 Ocak 2022'de Tonga saatiyle sabaha karşı 04.30 sularında gerçekleşmiştir, volkan gökyüzünde 20 km kadar uzağa gaz, su buharı ve kül göndermiştir.[2]
Amerikan Jeoloji Servisi volkan patlamasının sismik kaydını 5,8 yüzey dalgası büyüklüğünde ölçmüştür.[3]
Tonga Jeoloji Servisi bölgeye jeologlardan oluşan bir takım gönderip gözlemler ve incelemeler yapmıştır. Çalışma grubunun lideri Taaniela Kula yaptığı açıklamada volkan patlamasının baca dumanının yaklaşık 240 km bir etki yarıçapına sahip olduğunu rapor etmiştir. Kula, güncel püskürmenin, geçen yıl 20 Aralık'ta yaşanan volkan patlamasından yedi kat daha güçlü olduğunu ve büyümeye devam ettiğini de sözlerine eklemiştir.[1][4] Yaşanan bu güçlü patlama, 800 km'den daha uzakta bulunan Fiji gibi komşu ülkelerden bile duyulabilecek güçlü ses ve şok dalgaları üretmiştir.[5]
Tsunami
[değiştir | kaynağı değiştir]
Volkan patlamasını takiben çok sayıda tsunami ve gel-git dalgası uyarısı verilmiştir.[2] Pasifik çevresinde çok sayıda noktada irili ufaklı dalgalar oluşmuştur. Volkan patlamasının ardından Tonga'da yaşanan volkanik olayın belli büyüklüklerde tsunami dalgaları yaratabileceği ve bu nedenle halkın deniz kıyısından uzaklaşması yönünde uyarılar verilmiştir. Volkanik etkinliğin ardından başkent Nuku'alofa'da kıyıya tsunami dalgaları vurmuştur. Başkentin sokakları sular altında kalmış ve Tonga kralı VI. Tupou da sarayından tahliye edilmiştir. Can kaybının olup olmadığı ve maddi zararın boyutu henüz netleşmemiştir. Abd merkezli Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi verilerine göre başkentte 83 cm'lik dalgalar ölçülmüşken, Avustralya Meteoroloji Bürosu'na göre 1,2 m dalga yükseklikleri belirlenmiştir.[6] Ayrıca Fiji, ABD, Kanada, Japonya ve Yeni Zelanda gibi volkanik patlamaya uzak Pasifik çevresi ülkeleri de tsunami uyarıları vermişlerdir. Japonya Meteoroloji Ajansı ülkenin güney sahillerine dalgaların ulaştığını, kaydedilen en yüksek dalganın 1,2 m'yi bulduğunu, ancak dalga yüksekliklerinin yer yer üç metreye ulaşabileceğini açıklamışlardır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Editor, Editor. "Tonga'da yanardağdaki patlamanın ardından tsunami uyarısı yapıldı". haberturk.com. Habertürk. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ a b Editor, Editor. "Underwater volcano Hunga-Tonga-Hunga-Ha'apai erupts again". rnz.co.nz/. Radio New Zealand. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ ADMIN, ADMIN. "M 5.8 Volcanic Eruption - 68 km NNW of Nuku'alofa, Tonga". www.usgs.com. USGS. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ Editor, Editor. "ongan geologists observe stunning eruptions at Hunga". matangitonga. https://matangitonga.to/. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ a b Editor, Editor. "Get away from shore - US and Japan warn on tsunami". BBC. BBC. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.
- ^ Stambaugh, Alex; Smith-Spark, Laura; Mogul, Rhea; Jeong, Sophie. "Tsunami advisory in effect for US as waves hit Tonga following volcanic eruption". CNN. CNN. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022.