2025 Benin darbe girişimi
| 2025 Benin darbe girişimi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Darbe Kuşağı'nın bir parçası | |||||||
 Askerler erken saatlerde, Bénin TV'de hükûmeti devirdiklerini duyurdular | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
| |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Pascal Tigri[11][12] Ousmane Samary[13] Sambieni Castro[14] |
 Patrice Talon Dieudonné Djimon Tévoédjrè Bola Tinubu | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Benin Silahlı Kuvvetleri (bir kısmı) | |||||||
| Kayıplar | |||||||
| Birkaç kişi öldü ve 13 kişi tutuklandı[21][22] |
1 kişi öldü, 1 kişi yaralandı 2 kişi kaçırıldı ardından serbest bırakıldı | ||||||
| 1 sivil öldü | |||||||
7 Aralık 2025'te, Yarbay Pascal Tigri liderliğindeki Benin Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı (BSK) bazı askerler, Cotonou'daki Talon'un konutuna ve diğer üst düzey askeri yetkililerin konutlarına düzenlenen saldırının ardından, ulusal televizyonda Benin Cumhurbaşkanı Patrice Talon'un devrildiğini duyurdu. Talon hükümeti, Nijerya'dan askeri yardım talebinde bulundu ve birkaç saat sonra Benin İçişleri Bakanı Alassane Seidou darbe girişiminin engellendiğini açıkladı. Ardından BAÜET'in Bekleme Gücü güvenliği sağlamak için bölgeye sevk edildi. Darbe girişimi sırasında her iki tarafta da bir sivil dahil olmak üzere birkaç kişi öldü.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Benin, "Afrika'nın en istikrarlı demokrasilerinden biri" olarak kabul edilmektedir.[23] Benin, 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazandıktan sonraki ilk yıllarda istikrarsızlık yaşamış olsa da, 1991 yılında çok partili seçimlerin yapılmasından bu yana ülkede hiçbir darbe gerçekleşmemiştir.[24] Benin'in komşu ülkeleri Nijer ve Burkina Faso'nun hükûmetleri sırasıyla 2023 ve 2022'de devrildi; bölgede darbelerden etkilenen diğer ülkeler arasında 2021'de Mali ve Gine ve bir ay önce Gine-Bissau bulunmaktadır.[24]
Darbe sırasında, 2016 yılından beri görevde olan Cumhurbaşkanı Patrice Talon, Nisan 2026'da yapılacak seçimlerin ardından görevinden ayrılacaktı.[25] 2025 yılının Ocak ayında, Talon'un iki üst düzey yetkilisi, 2024 yılında ona karşı darbe planladıkları iddiasıyla 20 yıl hapis cezası aldı.[26]
Darbe, Fidjrossè'deki Camp Togbin'de konuşlanmış darbeciler tarafından planlandı ve gerçekleştirildi. Yüksek rütbeli yetkililerin konutlarına ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na saldıran saldırı ekipleri, silahlarını bu kamptan temin ettiler.[27] Darbeyi yöneten Pascal Tigri, Ulusal Muhafızların 3. Birleşik Silahlı Taburunun eski komutanıydı ve kısa süre önce Ulusal Muhafızların Özel Kuvvetler grubunun komutanlığına terfi edilmişti. Tigri ve adamları, Kuzey Benin'deki isyanda görev almıştı.[28]
Zaman çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
7 Aralık 2025 tarihinin erken saatlerinde,[29] Benin Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı bazı askerler, Cotonou'daki Talon'un konutuna saldırı düzenledi. Askerlerin, ulusal yayın kanalını ve Binbaşı General Abou Issa'nın evini ele geçirdiği bildirildi.[30][31] Sekiz kişilik bir asker grubu, devlet televizyonunda Talon'un “cumhurbaşkanı görevinden alındığını” açıkladı. Ayrıca anayasanın ve devlet kurumlarının askıya alındığını duyurdular ve kendilerini Yarbay Pascal Tigri başkanlığındaki Yeniden Kuruluş Askeri Komitesi (Fransızca: Comité Militaire pour la Refondation) olarak tanıttılar.[26][32] Askerler, darbeyi gerçekleştirme nedeni olarak Talon'un ülke yönetimini gösterdi. Kanal çalışanlarından olan birkaç gazeteci rehin alındı.[23] Duyurunun ardından devlet televizyonu ve kamu radyosuna verilen sinyal kesildi, sonrasında aynı gün içinde yeniden sağlandı.[26]
Fransız Büyükelçiliği X'te, cumhurbaşkanının evinin yakınındaki “Camp Guezo'da silah sesleri duyulduğu”nu açıkladı.[33] CMR, daha sonra tüm sınırların kapatıldığını ve tüm siyasi partilerin faaliyetlerinin askıya alındığını duyurdu.[32] Bu arada Talon'a bağlı askerler onun güvende olduğunu, ancak nerede olduğunun bilinmediğini ve "düzenli ordunun" durumu yeniden kontrol altına almakta olduğunu iddia ettiler.[25] Başkanlık danışmanı daha sonra BBC'ye Talon'un Fransız büyükelçiliğinde olduğunu söyledi.[23] Benin Dışişleri Bakanı Shegun Adjadi Bakari, Reuters'a "bir darbe girişimi var ancak durum kontrol altında" ve "ordunun ve ulusal muhafızların büyük bir kısmı hala cumhurbaşkanına bağlı ve durumu kontrol altında tutuyor" dedi.[32] Cotonou yakınlarında, başta liman ve cumhurbaşkanının resmi konutu yakınlarında silah sesleri duyulduğu bildirildi ve bölgede helikopterler görüldüğü bildirildi.[34] Askerler ayrıca cumhurbaşkanlığı konutu, devlet televizyonu ofisleri, beş yıldızlı bir otel ve uluslararası kurumların bulunduğu bölgelere erişimini engelledi.[32]
Benin Maliye Bakanı Romuald Wadagni, durumun "kontrol altında" olduğunu, "İsyancılar saklanıyor" ve "Onları temizliyoruz, ancak henüz bitmedi. Güvendeyiz" dedi.[31] Ayrıca Benin hükûmetinin sözcüsü Wilfried Houngbedji, "Her şey yolunda" açıklamasını yaptı.[35]
Cotonou'daki ABD Büyükelçiliği, Benin'deki ABD vatandaşlarına Cotonou ve başkanlık konutu yakınlarındaki bölgelerden uzak durmalarını tavsiye etti. Çatışan birlikler, GMT saatiyle 09.00 itibarıyla devlet televizyonunu hala kontrol altında tutuyordu.[36] Ancak Benin Ordusu'na göre, cumhurbaşkanlığı ofisini veya Talon'un konutunu ele geçirmemişlerdi ve Cotonou'daki tanıklar şehrin bazı bölgelerinde silah sesleri duyulduğunu bildirdi.
Darbenin bastırılması
[değiştir | kaynağı değiştir] "#Benin'deki başarısız darbe girişimi: Hükümetten mesaj" (Fransızca), İç İşleri Bakanı Seidou'nun Bénin TV'deki açıklaması |
Benin İçişleri Bakanı Alassane Seidou, Benin Silahlı Kuvvetleri'nin darbe girişimini saat 11.09'da bastırıldığını açıkladı.[37] hükûmet, darbeyi bastırdığı için başkanlığa bağlı birliklere teşekkür etti.[23] En az 14 kişi tutuklandı, bunlardan 12'si görevdeki askerler, bir diğeri ise görevden alınmış bir askerdi. Devlet televizyonuna yapılan saldırıda on iki askerin olduğu düşünülmektedir.[23][32]
Saat 19.37'de BAÜET, Benin hükûmetine darbe girişimini gerçekleştiren askerleri püskürtmede yardım etmek üzere Nijerya, Sierra Leone, Fildişi Sahili ve Gana askerlerinin konuşlandırıldığını duyuran açıklama yayınladı.[38] Nijerya Hava Kuvvetleri, darbe girişimini gerçekleştiren askerleri kovmak için Cotonou'ya sevk edildi ve Togbin askeri kampına hassas hava saldırıları düzenlendiği bildirildi.[39][40] Birkaç darbeci asker öldürüldü.[41] Nijerya kara kuvvetleri kısa süre sonra Benin'e girdi.[42] Nijerya Cumhurbaşkanı Bola Tinubu, müdahalenin Benin hükûmetinin iki kez yardım talebinde bulunmasının ardından gerçekleştiğini söyledi. Aynı günün akşamının ilerleyen saatlerinde, Benin Devlet Başkanı Talon, televizyona çıkarak darbenin başarısız olduğunu yineledi ve "bu ihaneti" olarak adlandırdığı konudaki kişilere cezalandıracağına söz verdi.[43]
Saldırı sonrasında, Devlet Başkanlığı Sarayı'na giden ve gelen yollar kapatıldı ve önlerinde bulunan polis memurları trafiği olay yerinden uzaklaştırdı.[34] Cotonou'daki trafik normal seviyedeydi.[34]
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Darbe girişimi BAÜET, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres tarafından kınandı.[32][43] Nijerya, darbeyi "demokrasiye doğrudan bir saldırı" olarak nitelendirdi ve Benin güvenlik güçlerini "anayasal düzeni savunmak ve cumhurbaşkanının güvenliğini sağlamak" için tebrik etti.[23] 9 Aralık'ta Nijerya Senatosu, Devlet Başkanı Bola Tinubu'nun, Benin hükümetinin talebi üzerine Benin'e asker gönderilmesi yönündeki talebini resmen onayladı.[44] Fransa da darbeyi kınadı ve BAÜET'e tam siyasi destek sundu.[45]
Ulusal
[değiştir | kaynağı değiştir]2026 Benin cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Kémi Séba, darbe girişimi esnasında darbeye destek verdiğini açıkladı.[46][47]
Benin'deki muhalefet partisi ve eski cumhurbaşkanı Thomas Boni Yayi'nin partisi olan Les Democrates, darbeyi kınadı ve Benin hükûmetini destekleyen bir açıklama yayınladı.[48] Ayrıca Benin İslam Birliği de benzer bir açıklama yayınladı.[49] Gelişen Benin için Cauris Hareketi (GBCH) siyasi partisi de darbe girişimini kınadı ve hükûmeti destekleyen bir açıklama yayınladı.[50] Eski cumhurbaşkanı Nicéphore Soglo da hükümeti destekleyen bir açıklama yapmıştır.[51]
9 Aralık'ta, Banikoara'da Talon hükûmetini destekleyen mitingler düzenlendi.[52]
Not listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mathew, Dan (2025-12-07). "Military Coup underway in Benin Republic as Soldiers Seize State TV [PHOTO]". TheTimes.com.ng (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Coup attempt in Benin: Soldiers' group announces removal of government; army claims it is restoring control". The Times of India. 2025-12-07. ISSN 0971-8257. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Nigeria Condemns Failed Coup Attempt In Benin Republic, Backs President Talon | Sahara Reporters". saharareporters.com. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "France provided logistical support to Benin to thwart coup, Elysee says".
- ^ "Benin: ECOWAS troops deployed after failed coup attempt – DW – 12/07/2025". dw.com (İngilizce). 8 Aralık 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ cfeditoren (2025-12-08). "Sierra Leone Troops Join ECOWAS Force in Benin". Sierra Leone (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Troops From Ghana, Ivory Coast, Nigeria, Sierra Leone Deployed In Benin After Failed Coup". Outlook India (İngilizce). 2025-12-08. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ Adogla-Bessa, Delali (2025-12-08). "Ghana Set to Deploy Soldiers to Benin as Part of ECOWAS Force Following Attempted Coup - YEN.COM.GH". yen.com.gh (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ Dennis, Sunday (2025-12-08). "ECOWAS deploys standby force to Benin after foiled coup attempt". Daily Post Nigeria (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Benin coup attempt: Hunt for plotters as two hostages reportedly freed". www.bbc.com (İngilizce). 2025-12-08. Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ staff, The editorial (2025-12-08). "Benin: Who is Pascal Tigri, the discreet officer behind the attempted overthrow of Patrice Talon?". SeneNews in English – Senegal news, breaking news, Africa news and videos (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "MSN". www.msn.com. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Face of Benin failed coup Lt Col. Pascal Tigri declared wanted" (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Face of Benin failed coup Lt Col. Pascal Tigri declared wanted" (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Benin coup leader still on the run after thwarted government takeover". The Independent (İngilizce). 2025-12-08. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ Ailemen, Anthony (2025-12-08). "Tinubu hails Nigerian Army for protecting democracy in Benin Republic". Businessday NG (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "Nigerian Air Force Launches Precision Airstrikes On Fleeing Benin Republic Coup Plotters | Sahara Reporters". saharareporters.com. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ "ECOWAS deploys standby force to Benin following attempted coup".
- ^ "France provided logistical support to Benin to thwart coup, Elysee says".
- ^ "French special forces helped Benin after attempted coup: military". Yahoo News (İngilizce). 2025-12-10. Erişim tarihi: 2025-12-14.
- ^ "Nigerian Air Force conducts Multiple Precision airstrikes on fleeing coup plotters in Benin Republic".
- ^ Afrique, Jeune (2025-12-07). "Benin: What we know about the attempted coup d'État in Cotonou". The Africa Report (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-10.
- ^ a b c d e f "Benin coup attempt to oust President Talon foiled by loyalist troops, minister says". www.bbc.com (İngilizce). 7 Aralık 2025. 8 Aralık 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ a b "Benin government says armed forces foil coup attempt".
- ^ a b "Soldiers announce apparent military coup in Benin, President Talon is 'safe', says army". France 24 (İngilizce). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ a b c "Benin's interior minister says a coup announced earlier has been foiled". AP News (İngilizce). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ Ayosso, Akpédjé (8 Aralık 2025). "La base militaire de Togbin identifiée comme épicentre de l'insurrection". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-14.
- ^ staff, The editorial (2025-12-08). "Benin: Who is Pascal Tigri, the discreet officer behind the attempted overthrow of Patrice Talon?". SeneNews in English – Senegal news, breaking news, Africa news and videos (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-14.
- ^ Livemint (7 Aralık 2025). "Benin on alert: Military group goes live on state TV, claims to remove President Talon | Today News". mint (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "Crisis in West Africa: Soldiers claim to oust Benin govt on State TV; President Talon's whereabouts unknown". @mathrubhumi (İngilizce). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ a b "Bénin : ce que l'on sait de la tentative de coup d'État à Cotonou". JeuneAfrique.com (Fransızca). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ a b c d e f Staff, Al Jazeera. "Coup attempt in Benin quelled by loyal armed forces, interior minister says". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "‼️ Message à la communauté française au Bénin".
- ^ a b c "Bénin: une douzaine de militaires arrêtés après «l'échec» de la tentative de coup d'État". RFI (Fransızca). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "Benin's interior minister says a coup announced earlier has been foiled". KSTP.com 5 Eyewitness News (İngilizce). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "Tentative de coup d'Etat au Bénin : Les autorités affirment que la situation est sous contrôle". BBC News Afrique (Fransızca). 7 Aralık 2025. 8 Aralık 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "Live: Benin arrests a dozen soldiers over coup attempt, military sources say". France 24 (İngilizce). 7 Aralık 2025. Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
- ^ "ECOWAS Deploys Immediate Standby Force To Benin After Failed Coup Attempt".
- ^ "West Africa's ECOWAS bloc deploys standby force to Benin in response to coup attempt". France 24 (İngilizce). 2025-12-07. Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ "Nigerian Air Force Launches Precision Airstrikes On Fleeing Benin Republic Coup Plotters | Sahara Reporters". saharareporters.com. Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Makama, Zagazola (2025-12-07). "Nigerian Air Force conducts Multiple Precision airstrikes on fleeing coup plotters in Benin Republic". Zagazola (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Lee, David D. "Nigeria says it deployed jets, troops to Benin to 'dislodge coup plotters'". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ a b Siddiqui, Usaid. "Benin's foiled coup: How it unfolded and what we know". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Shibayan, Dyepkazah; español, WILSON MCMAKIN Leer en (2025-12-09). "West Africa is in a state of emergency after several coups, bloc leader says". AP News (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-10.
- ^ AfricaNews (10 Aralık 2025). "France reveals role in Benin's foiled coup". Africanews (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-10.
- ^ Souleymane, Barry (2025-12-07). "Coup d'état au Bénin : « Le camp de Talon n'a pas repris le contrôle », Kemi Seba publie une vidéo du colonel Tigri". Senenews - Actualité au Sénégal, Politique, Économie, Sport (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ 🚨Bénin:Kemi Seba affirme qu’un coup d’État serait en cours et livre sa lecture de la situation poli2025-12-10
- ^ Fanou, F. Aubin Ahéhéhinnou, Ignace B. (8 Aralık 2025). "Les Démocrates saluent le rétablissement de l'ordre par les Forces Armées". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Fanou, F. Aubin Ahéhéhinnou, Ignace B. (8 Aralık 2025). "L'UIB exprime sa compassion au chef de l'Etat et aux personnes affectées". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Fanou, F. Aubin Ahéhéhinnou, Ignace B. (8 Aralık 2025). "FCBE condamne la tentative de prise de pouvoir par les armes". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-08.
- ^ Mensah, Marc (8 Aralık 2025). "L'ex président Soglo salue la réaction des Forces de Défense et Sécurité". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-10.
- ^ Bénin, 24h au (2025-12-09). "Grande Mobilisation Citoyenne pour dire Non au Coup d'Etat au Bénin". 24 HEURES AU BENIN (Fransızca). Erişim tarihi: 2025-12-10.