Ağdam
| Ağdam Ağdam | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Azerbaycan |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | Belirsiz |
| Zaman dilimi | UTC+04.00 (AZT) |
Ağdam veya Akdam (Azerice: Ağdam) - Azerbaycan'da şehir. Ağdam Rayonu'nun idari merkezidir. Bakü'den 365 km uzaktadır.
Ağdam adının kökeni hakkında farklı görüşler vardır. Bazı kaynaklara göre "Ağdam" kelimesi eski Türkçede "beyaz kale" veya "küçük kale" anlamına gelmektedir. Bu versiyona göre, uzak geçmişte bu bölgede yaşayan Türkçe konuşan kabileler, esas olarak kendilerini savunmak için küçük kaleler inşa etmişlerdir. Zamanla şehrin adının anlamı değişti. 18. yüzyılın ilk yarısında Karabağ hanlığının kurucusu Penahali han bu şehirde kendisine beyaz taştan bir bina yapılmasını emretmiştir. Uzun bir süre bu bina çevre köylerin sakinleri için bir tür simge haline geldi. Bu anlamda "Ağdam", güneş ışınlarıyla aydınlanan bembeyaz bir ev demektir.[1] Penahali han Cavanşir'in yazlık sarayının ve Javanşir aile mezarlığı da Ağdam'da bulunur. 1828'de Elisabethpol Valiliği'ne bağlı Şuşa Uyezd'inde şehir statüsü aldı. Sovyet döneminde Ağdam, tereyağı, şarap, brendi ve ipek fabrikalarının yanı sıra hırdavat ve alet fabrikaları gibi birçok endüstriye sahipti. Bir havaalanı ve rayon arazisinde iki tren istasyonu bulunuyordu. Eğitim açısından Ağdam'ın teknik, ziraat, tıp ve müzik okulları bulunmaktaydı ayrıca dünyada alanında bir ilk olan Ağdam Ekmek Müzesi vardı.[2][3]
Stratejik olarak "Karabağ'ın giriş kapısı" olarak adlandırılan şehir, 23 Temmuz 1993 tarihinde Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçler tarafından işgal edildi ve yerleşim merkezi tamamen harap edilerek şehir nüfusunun doğuya, Azerbaycan'ın içlerine ve Ağdam rayonunun işgal edilmemiş kesimlerine göç etmesi sağlandı. İşgal devrinde Ermeni ve Azeri kuvvetleri arasındaki tampon bölgede yer almış Ağdam, tamamen hayalet bir şehir görünümündedir. Hâtta bu sebeple şehre "Kafkasya'nın Hiroşima'sı" denmiştir. 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes antlaşması gereği tüm Ağdam Rayonu 20 Kasım 2020 tarihinde tek bir kurşun atılmadan Azerbaycan kontrolüne geçmiştir. 2008 sayımına göre nüfusu 39.900 kişidir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gan, Karl Fedorovich (1909). объяснения кавказских географических названий [Experience in explaining Caucasian geographical names]. Printing house of the office of His Imperial Majesty's Vicar in the Caucasus. s. 3.
- ^ Abdulvahab Salamzadeh (1964). Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. Baku: Издательство Академии Наук Азербайджанской ССР. p. 84.
- ^ Girchenko, Yuriy. "Юрий Гирченко. В Союзе все спокойно..." [Yuri Girchenko. All quiet in the Union] (in Russian). Retrieved 26 July 2010.
- ^ "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi". 29 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
 | Azerbaycan'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |