Abbas ibn Firnâs
Abbas Kasım İbn Firnas عباس بن فرناس | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 810 Ronda, Kurtuba Emirliği |
| Ölüm | 888 (77-78 yaşlarında) Kurtuba, Kurtuba Emirliği |
| Milliyet | Berberi |
| Vatandaşlık | Endülüs Emevî Devleti |
| Din | İslâm |
| Kariyeri | |
| Dalı | Gökbilim, Simya, Fizik |
Abbas Kasım İbn Firnas (d. 810, Ronda - 888, Kurtuba); Berberî astronom, simyacı, fizikçi, şair ve İslam bilginidir.[1]
Tarihî kaynaklar Endülüslü Firnas'ın uzun çalışmalar sonunda yeni bir keşifte bulunup bir cihaz yaptığını, üzerine kumaş geçirip büyük kuş kanatları gibi bir kanat yapıp taktığını ve bu aleti çalıştırarak havalanıp uçtuğunu kaydeder. Üstelik havada uzun süre kuşlar gibi süzüldüğünü, daha sonra da yavaşça yere indiğini söyler. İbn-i Firnas'ın bu başarısı modern uçağın babası sayılan Wright Kardeşler'den 1023 yıl öncesine dayanmaktadır.[2][3]
Diğer çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]İbn Firnas da birçok alanda çalıştı; kimya, fizik, astronomi okudu. Astronomi tabloları hazırladı, şiir yazdı, el-Makata adlı saati tasarladı.
Kaya kristallerini kesme yöntemini geliştirdi. O zamana kadar sadece Mısırlılar kristal kesmeyi biliyordu. Bundan sonra, İspanya Mısır'dan kuartz ithalini bıraktı.
Güneş ve gezegenleri hareket hâlinde gösteren bir planetaryum da yapmıştı. Bilgin bu cihazla yıldızlarla birlikte bulutu ve şimşekleri de inceliyordu.
Ünlü bilgin ayrıca kendisine has metotlarla bir kısım taşlardan mükemmel cam imal etme usulünü keşfetmiş, cam sanayinin de öncüsü olmuştu.
Ayrıca düzeltme kabiliyeti olan camı keşfederek gözlüğün mucidi olduğu kabul edilir.
Bilgin İbn-i Firnas'ın aynı zamanda İslam musikisinin İspanya'da topluma mal edilmesini sağlamıştır.
Libya'da onun onuruna posta pulu basıldı. Irak'ta Bağdat Uluslararası Havaalanı'nda onun anısına bir heykel dikildi. Bağdat'ın kuzeyinde İbn Firnas Havaalanı'na onun adı verildi. Ay üzerinde güneybatıda King ve Ostwald kraterlerine yakın bir yerde 89 km çapındaki bir kraterin adı İbn Firnas diye isimlendirildi.
Görüşler
[değiştir | kaynağı değiştir]Philip Khuri Hitti, "Arap Tarihi" adlı eserinde şöyle der: "İbn Firnas, insanlık tarihinde ilk defa bilimsel uçma girişiminde bulunan kişidir."[4]
Alman bilim tarihi araştırıcısı Sigrid Hunke, "İbn-i Firnas'ın yaptığı bu uçakla İkaros'un rüyasını gerçekleştirdiğini" dile getirmektedir.
Osman Turan da İbn-i Firnas'ın "İslam medeniyetinde modern havacılığın öncüsü" olduğunu dile getirdikten sonra şöyle bir tespiti de ilave etmektedir: "Daha doğrusu şu dünya tarihinde ilk defa uçmayı gerçekleştiren, uçak yapan bir Müslüman'dır."
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Abbas Ibn Firnas - Flugpionier aus Spanien" (Almanca). 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015.
- ^ "Illustrious Names in the Heavens: Arabic and Islamic Names of the Moon Craters". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2015.
- ^ "Hazerfan Ahmet Çelebi'den önce uçan Müslüman bilim insanı. Abbas Kasım İbn Firnas - Nazan şara Şatana - Radikal Blog". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015.
