Abbott Lawrence Rotch
Abbott Lawrence Rotch | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Ocak 1861 |
| Ölüm | 7 Nisan 1912 (51 yaşında) |
| Milliyet | Amerikalı |
| Meslek | Meteorolog |
| İmza | |
.png){kind=small} | |
Abbott Lawrence Rotch (6 Ocak 1861 - 7 Nisan 1912), Amerikalı bir meteorolog ve Amerika Birleşik Devletleri'nde sürekli olarak çalışan en uzun gözlemevi olan Blue Hill Meteorolojik Gözlemevi'nin kurucusu ve dünya klimatolojisi için önem arz eden bir bilim insanıdır.[1]
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]
Abbott Lawrence Rotch, 6 Ocak 1861'de Boston, Massachusetts'te doğmuştur.[2] Genç bir adam olan Rotch, yeni gelişen meteoroloji bilimine ilgi duymaya başlamıştır ve bu alanı yaşamı boyunca kariyeri haline getirmeye karar vermiştir. 1884'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'den mezun olduğunda, Rotch, Boston'un 16 km güneyinde, Blue Hills'de Great Blue Hill'in zirvesinde bir meteorolojik gözlemevi kurma planlarını tasarlamıştır ve uygulamaya koymuştur. Rotch'un seçtiği bölge, 635 fitlik (194 m) yükseklik, Maine merkezinin güneyindeki Doğu Kıyısı'nın herhangi bir yerinde, Atlantik'in 10 mil (16 km) içindeki en yüksek noktasıdır. Amacı, soruşturmaların öngörülen görev ve gerekliliklerden bağımsız olabileceği resmi kontrolden bağımsız bir kurum kurmaktır. Rotch bağımsız olarak zengin olduğu için planını kendi fonlarını kullanarak gerçekleştirmiştir. 1884 yılı sonunda rasathane binası tamamlanmış ve ilk düzenli gözlemler 1 Şubat 1885 tarihinde başlamıştır. 1884 yılında Rotch tarafından kendi özel sermayesi kullanılarak rasathane inşaatına başlanmıştır.
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]1885 yılında Rotch, nirengi ölçümleri yoluyla çeşitli bulutların yükseklikleri ve hareketleri hakkında temel verileri elde edebilmiştir. 1894'te Rotch, uçurtmalar üzerindeki aletleri kaldırarak atmosferi seslendiren dünyadaki ilk kişi olmuştur. Sonunda uçurtmaları, atmosferi 5 kilometrelik bir irtifaya çıkarmıştır ve Rotch'a rüzgar, sıcaklık ve nem gibi temel üst hava düzenleri ve bunların yüzey hava düzenleriyle ilişkileri hakkında bilgi vermiştir. 1904'te St. Louis Dünya Fuarı'nda Rotch, ABD'de sesli balonların kullanımını başlatmıştır. Bu balonlar kayıt aletlerini en yüksek bulutların bile ötesine 17 kilometre yüksekliğe taşımıştır. Stratosferin kaşifi Rotch ve Leon Teisserenc de Bort, tropik ve subtropikal olan Kuzey Atlantik'teki gemilerden yüksek hava uçurtma ölçümleri yapmıştır. Bunlar, 1911'de hava yolları haritasının yayınlanmasına izin vermiştir. Böylece hava paternleri tarafından desteklenen transatlantik hava yolculuğunun fizibilitesine giden yolu işaret etmiştir. Rotch, gözlemevinin ilk yöneticisi olmuştur ve 1912'de Harvard Üniversitesi'ne 50.000 $'lık bir bağışla vasiyet edene kadar, masrafları kendisine ait olmak üzere onu korumuştur.
Rotch'un liderliğindeki Blue Hill Meteoroloji Gözlemevi, üst atmosfere ilişkin öncü çalışmalarıyla hızla ünlenmiştir. Rotch'un Blue Hill Gözlemevi'nde yaptığı bulut yükseklikleri, yönleri ve hızları çalışması, 20. yüzyılın ilk yıllarında bulutların bilgisine önemli katkılarda bulunmuştur. Buna ek olarak, Rotch, Ulusal Hava Durumu Servisi istasyonlarında hava durumu modellerinin yönünü çizmek için günlük haritaların kullanılmasını öneren ilk kişilerden biri olmuştur.
Rotch, Avrupa'nın önde gelen meteorologları tarafından şahsen biliniyordu, çünkü Uluslararası Meteoroloji Komitesi'nin tüm toplantılarına katılmayı bir noktaya getirmiştir ve birçok durumda tek Amerikan temsilcisi olmuştur. 1888'den 1891'e ve 1902'den 1906'ya kadar Rotch, Harvard'da ilk meteoroloji profesörü olarak görev yapmıştır.[3] Ağustos 1893'te Chicago Meteoroloji Kongresi'ne katılmıştır.[4] Kariyeri boyunca, Rotch meteoroloji ve havacılık bilimleri üzerine 183 bilimsel makale ve birkaç kitap yazmıştır. 1884'ten 1895'e kadar American Meteorological Journal'ın yardımcı editörlüğünü yapmıştır. Rotch, 7 Nisan 1912'deki apandisitten ölümüne kadar Blue Hill Gözlemevinde çalışmaya devam etmiştir. Vasiyeti uyarınca, gözlemevi Harvard'a işletme maliyetleri için 50.000 dolarlık bir bağışla verilmiştir. Harvard, gözlemevini 1971 yılına kadar, kendisini siteden ayırdığı zamana kadar işletmiştir. Rotch bağışı Harvard tarafından tutulmuştur.[5]
Diğer başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]1889'da Fransa'nın Paris kentinin üzerinde uçmuştur. Fransız hükûmeti ona Chevalier de la Légion d'honneur unvanını vermiştir.[6] 1891'de Harvard tarafından fahri yüksek lisans derecesi ile ödüllendirilmiştir.[7] 1899'da Amerikan Antikacılar Derneği'ne üye seçilmiştir.[8] Hayatı boyunca altı kez Mont Blanc'a tırmanmış ve üç kez zirveye ulaşmıştır. Eylül 1909'da yayınlanan The Conquest of Air adlı kitabı bir yılda üç kez basılmıştır. 1911'de Charts of the Atmosphere for Aeronauts and Aviators 1st Edition adlı bir kitabın ortak yazarlığını yapmıştır.[9] 1900'de popüler bir eser olan Sounding of the Ocean of Air'i yayınlamıştır ve ayrıca kablosuz telgrafta deneyler yapmıştır.[10][11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Blue Hill Observatory and Science Center. The Blue Hill Observatory: 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 2006-12-03.
- ^ Robert De Courcy Ward. Memoir of Abbott Lawrence Rotch. 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ Harvard University Library. Rotch, Abbott Lawrence, 1861–1912. Papers: Guide. 1 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ Oliver L. Fassig. Proceedings of the Meteorological Congress 25 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. held at Chicago August 21–24, 1893. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ National Park Service. Astronomy and Astrophysics: Blue Hill Meteorological Observatory. 15 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ "ROTCH, Abbott Lawrence". Who's Who. 59: 1521-1522. 1907. 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi29 Haziran 2021.
- ^ John Lenger. Conquest of the Air. 30 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ "MemberListR | American Antiquarian Society". www.americanantiquarian.org. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Powells.com. Charts of the Atmosphere for Aeronauts and Aviators 1st Edition. 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
- ^ Yukarıdaki metinlerin bir veya birden fazla yerinde şu anda belirtilen kamu malı kaynaktan metinler bulunmaktadır: Rines, George Edwin, (Ed.) (1920). "Rotch, Abbott Laurence". Encyclopedia Americana.
- ^
Gilman, D. C.; Thurston, H. T.; Colby, F. M., (Ed.) (1905). "Rotch, Abbott Lawrence". New International Encyclopedia (İngilizce) (1. bas.). New York: Dodd, Mead.
