Ad maiorem Dei gloriam

Ad maiorem Dei gloriam ya da Ad majórem Dei glóriam, kısaltmasıyla AMDG olarak da bilinen bu Latince ifade, “Tanrı’nın daha büyük yüceliği için” şeklinde çevrilebilir. Katolikler tarafından tarih boyunca, özellikle Otuz Yıl Savaşları sırasında bir birlik ve mücadele çağrısı olarak kullanılmıştır. Günümüzde İsa Cemiyeti’nin (Societas Iesu) (Cizvitler) resmî sloganı olarak benimsenmiştir.

Anlamı

Bu ifadenin kökeni, Aziz Loyolalı Ignatius’ya atfedilir. Ignatius, bu sözü İsa Cemiyeti’nin dinî felsefesinin temel taşı olarak benimsemiştir. Aziz Ignatius’a atfedilen tam ifade şudur: Ad maiorem Dei gloriam inque hominum salutem — yani “Tanrı’nın daha büyük yüceliği ve insanlığın kurtuluşu için.” Bu söz, kötü olmayan herhangi bir eylemin — ruhsal yaşam açısından önemsiz gibi görünenler dahi — eğer Tanrı’nın yüceliği amacıyla gerçekleştirilirse ruhsal açıdan değerli olabileceği düşüncesinin özeti niteliğindedir.

Ad maiorem Dei gloriam

Yaygın bir İsa Cemiyeti ambleminde, “Ad maiorem Dei gloriam” gibi sloganlar, IHS harflerinin çevresinde tasvir edilir. IHS, Yunanca üç harften (iota, eta ve sigma) oluşan bir monogramdır ve İsa adının ilk üç harfinin kısaltması olarak 3. yüzyıldan itibaren kullanılmaktadır. Aziz Loyolalı Ignatius, 1541 yılında İsa Cemiyeti’nin genel başkanı olarak bu monogramı mühründe benimsemiş ve böylece IHS, cemiyetin amblemi hâline gelmiştir. Zaman zaman IHS yanlış biçimde “Jesus Hominum (veya Hierosolymae) Salvator” — yani “İnsanların (ya da Kudüs’ün) Kurtarıcısı İsa” — şeklinde yorumlanmıştır.

Kullanımı

Aziz Ignatius’un kitap taşıyan tasvirlerinde, bu slogan sıklıkla kitabın içinde yazılı olarak yer alır — bu kullanım, azizin dinî yazılarını simgeler.

Bu ifade, dünya genelinde birçok İsa Cemiyeti eğitim kurumunun sloganı olarak benimsenmiştir. Bunlar arasında Cizvit Üniversiteleri Birliği’ne bağlı yirmi sekiz üyeden sekizi ve Jamaika’daki St. George's College gibi pek çok lise yer alır. Georgetown Üniversitesi’nin Gaston Salonu’nda, bu ifadeye inque hominum salutem ibaresi eklenerek daha uzun bir biçim elde edilir: “Tanrı’nın daha büyük yüceliği ve insanlığın kurtuluşu için.” Cizvit kurumlarına ait birçok binada olduğu gibi, Fordham Üniversitesi kampüsündeki yapıların temel taşlarında da “AMDG” kısaltması kazınmış olarak bulunur. Üniversitenin Kilisesi’nde yer alan 2.776 borulu “Maior Dei Gloria” orgu da adını bu slogandan alır.

Cizvit okullarında ve üniversitelerinde öğrencilerin sayfa başlarına bu kısaltmayı yazmaları bir zamanlar yaygın bir uygulamaydı; bu, okul çalışmalarının dahi Tanrı’nın yüceliğine adanması gerektiğini hatırlatmak amacıyla yapılırdı. "Fingleton güçlü bir Katolikti; öyle ki kriket kitaplarına, Katolik okul çocuklarının her sayfanın başına yazdığı harflerle başlardı — AMDG — yani 'Ad majorem Dei gloriam', 'Tanrı’nın daha büyük yüceliği için' anlamına gelir." Bu kısaltma, Papa II. Jean Paul’ün imzalarında da sıkça yer almıştır.

Katolik öğrenci birliği Alpha Delta Gamma’nın sloganı Ad Dei Gloriam — “Tanrı’nın yüceliği için” — şeklindedir. Bu ifade, birliğin adının kökenini oluşturur; çünkü Latince baş harfler olan “ADG”, Yunanca karşılıklarıyla alfa, delta ve gamma harfleriyle temsil edilir.

Geleneksel Anglikan bağlamlarında da bu ifade kullanılmaktadır; A.M.D.G. kısaltması, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı adına Fransa ve Belçika’da I. Dünya Savaşı sırasında hayatını kaybeden askerler için yapılan resmî kilise anıtlarında yer alır. İfade, Flann O'Brien’ın The Hard Life adlı kitabındaki Cizvit karakter tarafından tekrar tekrar dile getirilir. Anglo-Katolik çağdaş besteci Sir Edward Elgar, Kardinal Newman’ın The Dream of Gerontius adlı şiirine yaptığı müzikal uyarlamada bu ifadeyi ithaf olarak kullanmıştır. 1939 yılında Benjamin Britten, Gerard Manley Hopkins’in yedi şiirinden oluşan bir koro eseri olan A.M.D.G. (Ad Majorem Dei Gloriam) adlı yapıtı bestelemiştir.

2014 yılında Amerikalı litürjik besteci Dan Schutte, ilahi kitapları ve ayin metinleri için Ad Maiorem Dei Gloriam adlı bir eser yazmıştır. Ad maiorem Dei gloriam ifadesi, Martin Scorsese’nin Japonya’daki Cizvitleri konu alan Silence adlı filminde jenerikte yer alır. Arturo Pérez-Reverte’nin 2000 tarihli romanı La carta esférica ve 2007 tarihli film uyarlaması, Cizvitler tarafından yüklenen kurgusal Dei Gloria gemisinin batığını konu alır. Fyodor Dostoyevski’nin Karamazov Kardeşler adlı eserinde, Büyük Engizitör karakteri bu sloganı Ivan aracılığıyla kullanır.