Adana Müze Kompleksi
Adana Müze Kompleksi, Adana’nın en eski sanayi kuruluşlarından Millî Mensucat Fabrikasının yerine inşa edilen müze kompleksidir.
İçinde Adana Arkeoloji Müzesi, Mozaik Teşhir Salonu, Kent Müzesi, Tarım Müzesi, Sanayi Müzesi bulunur. 2017'de hizmete açılan müze, Türkiye'nin en büyük müze kompleksidir. 68.530 metrekarelik arazi üzerine kuruludur ve 36.790 metrekarelik sergileme alanına sahiptir.[1]
Geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Adana Eski İstasyonu yakınlarında, Aristidi Kozmo Simonoğlu tarafından 1907 yılında yaptırılmış olan Millî Mensucat Fabrikası, 2006'da "kültür varlığı endüstri mirası' olarak tescillenmiş[2] ve 2013'te fabrikanın Çocuk, Mozaik ve Arkeoloji Müzesi 'ne dönüştürülmesi için çalışmalar başlamıştır. Daha sonra bu müzelere Kent, Tarım, Sanayi ve Etnografya Müzesi, resim ve sanat galerilerinin ilavesiyle büyük bir müze kompleksine dönüştürülmesi planlandı.[3]
Müze kompleksi projesinin ilk etabı 2017'de tamamlandı. İlk olarak Mensucat Fabrikası’nın deposu, Arkeoloji Müzesi'ne dönüştürüldü. Türkiye'nin en eski müzelerinden biri olan ve 30 yıldır Reşatbey mahallesindeki müze binasında bulunan Adana Arkeoloji Müzesi, oluşturulan müze kompleksine taşındı. Arkeoloji Müzesi'ni içeren ilk etabının açılışı 18 Mayıs 2017'de gerçekleşti.[4]
Ceyhan Nehri kıyısındaki Misis antik yerleşiminde ortaya çıkan Nuh’un Gemisi temasını işleyen 4. yüzyıl mozaiğini korumak üzere inşa edilmiş olan Misis Mozaik Müzesi'ndeki eserler de Adana Müze Kompleksi'ne nakledidi.[5] Bu mozaikleri içeren Mozaik Teşhir Salonu 2018'de ziyarete açıldı.
Fabrikanın üretim ve sosyal alanlarının müzeye dönüştürülmesini içeren üçüncü etap tamamlanırken bu alanlarda tarım, sanayi ve kent müzelerinin kurulması için çalışmalar yürütüdü. Şehirdeki Sümerbank, Sasa, Marsa, Çukobirlik, Güney Sanayi gibi fabrikalara ilişkin bilgi ve belgeler, fabrika içerisinde çekilmiş fotoğraflar, fabrikada üretilmiş kumaş örnekleri, yaka kartları, çalışma belgeleri toplamak üzere çalışıldı.[6]
Üçüncü etapta hizmete açılan 42bin metrekarelik bölümde fabrikanın faaliyette olduğu dönemlere tanıklık etmiş gerçek nesnelerin yanısıra dijital sunumlar, canlandırmalar yer aldı. Tarım Müzesi için Çukurova'nın karpuz, pamuk, ayçiçeği, karakılçık buğdayı, narenciye, şeker kamışı gibi tarımsal ürünlerinin canlandırmalar hazırlandı. Kent Müzesi bölümünde kentleşme sürecinin önemli yapılarına ait maketler, kentin ticaret kültürü, çarşıları, eğitim tarihi, çeşitli meslek grupları canlandırmaları, günlük yaşamda kullanılan eşyalar ile Milli Mücadele'de Adana'nın yeri konu edildi. Sanayi Müzesi'nde pamuk üretiminin Adana sanayisinin gelişimine katkısı vurgulandı. Geçmiş yıllardan günümüze elbiselerin sergilendiği bir bölüm de yapıldı. Üçüncü etabın açılışı 2023'te gerçekleşti.[7] 2024'te Sinema, Edebiyat, Spor ve Müzik bölümü açıldı. Bu bölümde Adanalı oyuncular, müzisyenler, Adana’da çevrilen film ve diziler, kostümler, Adanalı sporcular, Adana hakkındaki edebiyat ürünleri ile ilgili objeler ve sunumlara yer verildi.
Bünyesindeki müzeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Adana Arkeoloji Müzesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1924 yılında kurulmuştur. 2017 yılından itibaren Millî Mensucat Fabrikası'ndaki müze kompleksi içerisinde faaliyet gösterir. Sergilenen başlıca eserler arasında Tarhunna heykeli, Anadolu hiyeroglif yazıtlı anıtı, Babil anıtı, Roma dönemine ait mermer insansı lahit ve Akhilleus lahdi ile Seyhan ilçesinde denizden çıkarılan bronz erkek heykeli yer almaktadır.
Mozaik Teşhir Salonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Misis Antik Kentinde bulunan Nuh’un Gemisi mozaiği ve diğer mozaikleri korumak üzere oluşturulan ve 1959'da ziyarete açılan Misis Mozaik Müzesi, Adana Arkeoloji Müzesi'ne bağlanıp ziyarete kapatılmış ve bünyesinde bulunan tüm eserler Adana Müze Kompleksi'ndeki Mozaik Teşhir Salonu'na taşınmıştır.
Adana Kent Müzesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Adana'nın ticaret kültürü, çarşıları, eğitim tarihi, günlük yaşamı ve Milli Mücadele'deki rolünü konu eden canlandırma, maket ve objelerin sergilendiği müzedir.
Adana Tarım Müzesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çukurova'nın karpuz, pamuk, ayçiçeği, karakılçık buğdayı, narenciye, şeker kamışı gibi tarımsal ürünlerinin canlandırmalarının yer aldığı müzedir.
Adana Sanayi Müzesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Milli Mensucat Fabrikası’ndaki iplik üretimi, ipliğin tekstile ve kıyafete dönüşümüne ilişkin objelerin ve canlandırmaların yer aldığı bir müzedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Adana Müze Kompleksi Açıldı". Arkeoloji ve Sanat. 18 Mayıs 2017. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Bekçi Murtaza'nın fabrikası kurtuldu". Hürriyet. 17 Eylül 2006. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Arkeoloji Müzesi ile Kent, Sanayi, Tarım ve Etnografya Müzeleri Bir Arada Olacak". www.agv.org.tr. 3 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Adana Yeni Arkeoloji Müzesi Hizmete Açıldı". Adana İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 2017. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ Önsoy, Demet (2021). "Anadolu'nun kültürel mirası mozaikler ve turizm". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Adana Sanayi Müzesi Duyuru / Mehmet Emin Arıcı". adabul. 2 Kasım 2022. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Adana Müze Kompleksi Tarım, Sanayi ve Kent Müzesi 3. Etabı Açıldı". engelsiz.ktb.gov.tr. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- Ek okuma
- Endüstriyel mirasın müzeye dönüşüm senaryosu: Adana Milli Mensucat Fabrikası TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2019