Adudüddevle
| Adudüddevle | |
|---|---|
| Kralların kralı (Farsça: Şâhanşâh) | |
 Adudüddevle'nin madalyonu | |
| Fars Emiri | |
| Hüküm süresi | 949–983 |
| Önce gelen | İmâdüddevle |
| Sonra gelen | Şerefüddevle |
| Kirman Emiri | |
| Hüküm süresi | 967–983 |
| Önce gelen | Müizzüddevle |
| Sonra gelen | Şerefüddevle |
| Irak ve Cezire Emiri | |
| Hüküm süresi | 978–983 |
| Önce gelen | İzzüddevle |
| Sonra gelen | Samsâmüddevle |
| Doğum | 24 Eylül 936 İsfahan |
| Ölüm | 26 Mart 983 Bağdat |
| Defin | Necef |
| Eş(ler)i | Sayyida bint Siyahgil |
| Çocuk(lar)ı | Şerefüddevle Samsâmüddevle Behâüddevle Şehnaz |
| Hanedan | Büveyhîler |
| Babası | Rüknüddevle |
| Annesi | Firuzanî soylusu |
| Dini | Şiilik |
Adudüddevle veya Fenna Hüsrev (tam olarak: Azud'üd-Devle fena Husrev-ibn-i Buveyh'id-Deylemi) Büveyhoğulları hükümdarı. Hanedanın isim babası olan Ebu Şüca' Büveyh dedesi, hanedanın Rey koluna hükmeden Rüknüddevle ise babası olur.
Fena Hüsrev'e Adudüddevle ismini dönemin Abbasi halifesi vermiştir. Hanedanın Fars koluna hükmeden ve veliaht bırakmayan amcası İmâdüddevle'nin 948-949 yılı civarındaki ölümü sonrası hanedanın bu kolunun hükümdarı olmuştur. Amcasının ölümüyle birlikte babası Ruknüddevle hanedanın baş hükümdarı konumuna gelmiş, babasının ölümü sonrası ise kendisi bu pozisyona yerleşmiş, zaman içinde üç kola sahip hükümdarlığı birleştirerek tek bir emirlik haline getirmiştir. 949-983 yılları arasında hüküm sürmüş olan Adudüddevle 983 yılında ölmüş ve Necef'e gömülmüştür.
Hüsrev, önemli fetihlerde bulundu. 967'de Umman, 968'de Kirman, 977'de Musul, 978'de Diyarbakır, 981'de Taberistan ve Cürcan'ı fethetti. Ölümünde Sistan, Sind ve Yemen onun hakimiyetini tanımış görünüyordu.
Emirliği birleştirmesi gibi siyasi başarılarının yanı sıra hükümdarlığı boyunca teknolojik ve bilimsel gelişmelere önem vermesi, dönemin kültürel ve bilimsel açıdan önemli ismini meclisinde ağırlamasıyla da tanınır.[1] Örneğin, baraj yaptırdığına dair atıflara rastlanırken, özellikle astronomi ve matematiğe ilgi duyduğu, hastaneler yaptırdığı bilinmektedir.[1][2] Bunun dışında hanedanlığın tarihini konu alan bir kitap yazdırmış, çeşitli kayda değer Şii alimleri de himayesine almıştır.[1]
Kaynakça ve notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Julie Scott Meisami, Paul Starkey, (Ed.) (1998). "Buyids". Encyclopedia of Arabic Literature. Taylor & Francis. ISBN 0415185718.
- ^ Garrison, Ervan G. (1998). A history of engineering and technology: artful methods. CRC Press. s. 102. ISBN 9780849398100.
