Ahaldaba Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Tepeköy, Şavşat |
| Koordinatlar | 41°18′08″K 42°19′01″D / 41.30222°K 42.31694°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Moloz taş, dolgu duvar |
Ahaldaba Kilisesi (Gürcüce: ახალდაბას ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Ahaldaba olan Tepeköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahaldaba (ახალდაბა), tarihsel olarak bir Gürcü köyüdür ve adı "yeni köy" anlamına gelir. Bu yerleşim, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Şavşeti bölgesinde Osmanlı idaresi tarafından kurulan Şavşat sancağının 1554 tarihindeki sancak beyi, önceden Gürcü tavadi olan İosebiti idi.[2] 1886 Rus nüfus sayımında, çevredeki eski Gürcü köylerinde Türkçe konuşulduğu halde Ahaldaba köyünün nüfusu Gürcü olarak kaydedilmiştir.[3] Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze bu durumu, Ahaldaba halkının Osmanlı döneminde bir süre Hristiyanlığı gizlice bir süre sürdürmesine ve çevredeki köylere göre daha geç Müslüman olmasıyla açıklamıştır.[4] Osmanlı dönemi öncesinden kalmış olan Ahaldaba Kilisesi, günümüzde yıkılmış haldedir.[5]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeköy'ün kuzey tarafında, köyün camisin yaklaşık 100 metre uzağında, yıkık haldeki Ahaldaba Kilisesi, tek nefli bir köy kilisesidir. Dolgu duvar tekniğinde moloz taşlarla inşa edilmiştir. Bu şekilde inşa edilmiş olan duvarların yüzey taşları tamamen sökülmüştür. Sökülmüş taşların yuvaları ve iç kısımda birkaç adet gri yüzey taşı kalmıştır. Kilisenin sunak apsisinin kuzey kısmı bugüne ulaşmıştır. Kilisenin kuzey yanına bitişik biçimde inşa edilmiş olan yapının da bir kısmı kalmıştır.[1][5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 33. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1432". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2023.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 285". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.
- ^ a b Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 158, ISBN 978-9941-478-17-8.