Ahmed Kemal Akünal
| Ahmed Kemal Akünal | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | Ahmed Kemal 30 Kasım 1873 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1942 (68-69 yaşlarında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Merdivenköy Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Şair, yazar, gazeteci, öğretmen |
| Milliyet | Türk |
Ahmed Kemal Akünal (30 Kasım 1873, İstanbul - 1942, İstanbul), Türk şair, yazar, gazeteci ve öğretmendir.[1][2][3]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1873'te İstanbul'da Beylerbeyi'ndeki konaklarında dünyaya geldi. Babası Ocakağasızâdelerden Miralay Ahmed Rasim Bey, annesi Hadice Fatma Kamer Hanım'dır. Ahmed Kemal Akünal, Darüşşafaka Lisesini birincilikle bitirdi. Bir süre Posta İdaresinde çalıştı. Daha sonra Darüşşafaka Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. II. Abdülhamid yönetimine başkaldırdığı gerekçesiyle birkaç kez tutuklandı. II. Abdulhamid'e Kurban Bayramı'nda yapılacak suikast gerçekleşmeyince kaçarak yurt dışına çıktı.[4] Atina'da İcma-i Ümmet (1901), Kahire'de Ubeydullah Efendi ile birlikte Doğru Söz (1906) gazetelerini çıkardı. Jön Türklerin fikriyatının etkili olduğu gazete, yayın hayatını onüç sayı devam ettirebilmiştir.[5] Dört dilde yayımlanan Hakayık-ı Şark gazetesinin Türkçe bölümünü yönetti ve başyazarlığını yaptı. Mısır'dan sonra, Bakü'ye yerleşti. Hüseyinzâde Ali Bey'in Füyuzat ve Oruç Oruçov'un Güneş gazetelerinde yazılar yazdı. Kafkasya'da Mekatib-i İslamiyye müdürlüğü görevinde bulundu. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a dönerek bir süre liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı. Bu kez hükûmet tarafından Bakü'ye gönderildi. 1911'de Bakü'de öğretmenlik ve yazarlık yaparken Rus hükümetince casusluk iddiasıyla tutuklandı.[6] Hariciye Nezareti'nin girişimleri sonucunda ülkeye döndü. Balkan Harbinde Gelenbevi Sultanisinde, Birinci Cihan Harbinde Ankara Sultanisinde edebiyat muallimliği yaptı, bu ikinci okula müdür oldu. Çığır ve Hak gazetelerinde yazdı. Milli Mücadele döneminde İstanbul mitinglerinde yaptığı konuşmalarla dikkat çekti. Beykoz Belediyesinde başkâtip olarak çalıştı. 1942 yılı Ekiminde Göztepede Şair Arşi sokağındaki evinde sirozdan öldü. Kabri Merdivenköy mezarlığındadır.[1][2][7]
.jpg)
Edebî faaliyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yazı, şiir ve öyküleri Maarif, Mektep, Mirsat, Sabah, Servet-i Fünûn dergilerinde yayımlandı. Şiirlerinde Servet-i Fünûn şairlerinin duyarlılığı hissedilir. Şiirlerinden bir kısmı Füyûzât-ı Kırâat (1909)[8] ve Vatan Çocuklarına Ninniler (1915) adıyla kitaplaştı. Mehmet Behçet Yazar'a yazdığı bir mektupta eserleri ile ilgili şu bilgileri vermiştir: "Türk’ün tarihi gibi hiçbir sükûn devresi geçirmeyen hayatımda ne kendimi ne de eserlerimi toplamak nasip olmadı. Yalnız Umumî Harp’te şimdiki pek değerli ve muvaffakiyetli Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü Aras'ın tenbih ve irşadiyle bir (Ninni) parçaları yazmıştım. Bunları Karagöz Kitabevi topladı ve (1331-1915) bastırdı, Kız mekteplerinde ezber ve inşat dersleri için kabul olundu. Zannederim ki, onun da bugün nüshası kalmamıştır."[9]
Azerbaycan Ahmed Kemal'i unutmamış, 1918 yılında Cumhuriyet kurulduktan sonra Bakü'ye giden Ruşen Eşref'e, Ahmed Kemal'in Azerbaycan Cumhuriyeti'ne yaptığı katkılar anlatılmış, dolaylı olarak teşekkür edilmiştir.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936). "Ahmed Kemal (Akünal)". Türk Şairleri (PDF). Cilt: 1. İstanbul: Bozkurt Basımevi. ss. 297-301. 24 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ a b Saadet Ergun (1944). "Akünal (Ahmed Kemal)". İstanbul Ansiklopedisi. Cilt 1. İstanbul: İstanbul Yayınevi. s. 565-566.
- ^ Özgül, M. Kayahan (2010). Son Jön Türk Kalesi: Ahmed Kemal Akünal. Kitabevi Yayınları.
- ^ Yalçın, Soner (7 Kasım 2010). "'Şairler hücresi' kimi öldürecekti". hurriyet.com.tr. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022.
- ^ "Doğru Söz". TBMM Kütüphanesi. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
- ^ "ახმედ ქემალ რასიმი [Ahmed Kemal Rasim]". Gürcistan Merkezi Devlet Tarih Arşivi, Fon 153, Bölüm 3, No 443. Gürcistan Devlet Arşivi. 20 Mart 1911. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2024.
- ^ "Ahmet Kemal Akünal". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. teis.yesevi.edu.tr. 22 Mayıs 2019. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ Azerbaycan Kitabı. Bibliografya (Azerice). 1. Cilt. Bakü. 1963. s. 69.
- ^ Yazar, Mehmet Behçet (1938). Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı. Kanaat Kitabevi Yay.
- ^ Genceli, Mehdi (20 Haziran 2020). "Azerbaycan'ın Kuruluşunda Aydınların Rolü". Açık Görüş, Fikir & Tartışma Platformu. Star Haber. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024.
