Aleksandre Kazbegi
| cinsiyeti | erkek  |
|---|---|
| vatandaşlığı | Rusya İmparatorluğu |
| ana dilindeki ismi | ალექსანდრე ყაზბეგი |
| doğum adı | ალექსანდრე ჩოფიკაშვილი |
| ön adı | Александр, Aleksandre |
| soyadı | Kazbegi |
| takma ad | მოჩხუბარიძე, მოხევე |
| doğum tarihi | 8 Ocak 1848, 20 Ocak 1848 |
| doğum yeri | Stepantsminda |
| ölüm tarihi | 22 Aralık 1893 |
| ölüm yeri | Tiflis |
| konuştuğu, yazdığı diller | Gürcüce |
| eserlerinin dilleri | Gürcüce |
| mesleği | yazar, oyun yazarı, şair, çevirmen, oyuncu |
| önemli eser | Q25542732, Baba Katili |
| etkilendiği | Prosper Mérimée, Honoré de Balzac |
Aleksandre Kazbegi (Gürcüce ალექსანდრე ყაზბეგი "aleksandre q'azbegi" 20 Ocak 1848, Stepantsminda, Gürcistan - 22 Kasım 1893, Tiflis), Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusudur. Yazar olarak “Akaki Moçhubaridze”, tiyatroda “Moheve” takma adlarını kullanmıştır. 1882'de yayımlanan Baba Katili adlı yapıtıyla tanınır. Kitap, Kafkaslar'ın Robin Hood'u Koba'yı anlatır. Daha sonra Stalin olarak anılan İoseb Cugaşvili, Aleksandre Kazbegi'nin bu önemli yapıtının kahramanından esinlererek Koba takma adını almıştır. Yazarın birkaç öyküsü ve Elguca adlı romanı Türkçe yayımlanmıştır.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aleksandre Kazbegi, yerel bir feodal olan Kazi-Beg Çopikaşvili'nin büyük torunuydu. Tiflis, Petersburg ve Moskova'da öğrenim gördü. Gürcistan’a dönünce Dağlıların arasında bir süre çobanlık yaptı ve hayatının en ilginç deneyimi olan bu iş daha sonra eserlerine de yansıdı. Ardından bir gazeteci olarak çalıştı. Eserleri, Çarlık rejimince gazete sansür edildiği için boş kalan sayfalarında tefrika edildi. Daha sonra romancı ve oyun yazarı olarak ünlendi. Tiflis'te öldü ve mezarı daha sonra memleketi Kazbegi'ye taşındı. Burada çocukluğunu geçirdiği eve yazarın anısına müzeye dönüştürüldü.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Aleksandre Kazbegi Rus ve Fransız edebiyatlarından etkilendi. Eserlerinin çoğunun 1880-85 arasında yazdı. Eliso („ელისო“; 1882), Baba Katili („მამის მკვლელი“ / "mamis mk'vleli"; 1882), Tsiko („ციკო“; 1883), Suçlu („განკიცხული“ / "gank'itsh'uli, 1884) adlı öyküleri ile Elguca („ელგუჯა"; 1881) ve Hevisberi Goça („ხევისბერი გოჩა“ / "h'evisberi goça"; 1884) adlı romanları en önemli eserleri sayılır.
Türkçe çevirileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Aleksandre Kazbegi'nin “Ateria” ve Eliso” adlı öyküleri Türkçeye çevrildi ve 1936'da Kafkas Hikâyeleri adlı kitapta yayımlandı. Elguca adlı romanı iki kez Türkçeye çevrildi. Niyazi Ahmet Banoğlu'nun çevirisi Bir Kafkas Romanı - Elguca (1941) ve Elguca: Kafkas Aşkı (1964), Ahmet Özkan'ın çevirisi Gürcü Yiğidi Elguca ile Çerkes Güzeli Mzağo (1973) adıyla yayımlandı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Aleksandre Kazbegi" - İsmail Yerguz 1 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Elguca ile Mzağo (Ahmet Özkan Melaşvili çevirisi) 1 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
