Ali Tandilava
| cinsiyeti | erkek  |
|---|---|
| vatandaşlığı | Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu |
| ön adı | Ali |
| soyadı | Tandilava |
| doğum tarihi | 1913 |
| doğum yeri | Sarpi |
| ölüm tarihi | 1985 |
| ölüm yeri | Sarpi |
| mesleği | filolog, tarihçi |
Ali Tandilava (Gürcüce: ალი თანდილავა; d. 28 Kasım 1913,[1] Sarpi, Rus İmparatorluğu - 1985, Sarpi, Sovyetler Birliği), Lazlar ve Lazca ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Laz tarihçi ve filolog. En kapsamlı Lazca-Gürcüce sözlüğün yazarıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tandilava 1913'te yarısı Gürcistan yarısı Türkiye'ye bağlı olacak şekilde bölünecek Sarp köyünde dünyaya geldi. Köyde Gürcüce eğitim veren okul olmadığından dolayı 1925 yılına kadar Türkçe eğitim veren bir okulda öğrenim gördü. 1928'de yatılı eğitim görmek için Gürcistan'a taşındı. Tiflis Üniversitesi Doğu Kafkas Dilleri Fakültesi'nden 1941'de mezun oldu. 1942-1949 ve 1952'den emekli olduğu 1973'e kadar doğduğu köyde Gürcüce öğretmeni ve okul müdürü olarak çalıştı.
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Vanilişi ile birlikte kaleme aldığı ve Lazları ele alan "ლაზეთი" (Lazeti) adlı kitap 1964'te yayımlandı.[2] Bu kitap Hayri Hayrioğlu tarafından Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş ve 1992 yılında yayımlanmıştır.
Tandilava 1949 yılından öldüğü tarihe kadar Lazca-Gürcüce sözlük üzerinde çalıştı. 22.590 kelimeden oluşan ve her kelimenin cümle içinde kullanıldığı sözlük,[3] Merab Çuhua tarafından düzenlenerek 2009'da elektronik olarak yayımlandı.[4] Ali Tandilava'nın doğumunun 100. yılında, Merab Çuhua, Natela Kutelia, Lali Ezugbaia ve Lile Tandilava tarafından yayıma hazırlanan sözlük, "ლაზური ლექსიკონი" (Lazca Sözlük) adıyla yayımlandı.[5][6] Kitaba Ali Tandilava'nın çalışmalarının yanı sıra bazı folklorik-etnografik kitaplar ve Lazca ders kitaplarından derlenmiş kelimeler de eklendi.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "გამოxმაურება" (PDF). bsu.edu.ge. 2014. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ Muhammed Vanilişi - Ali Tandilava "ლაზეთი" (Lazeti), Tiflis, 1964, 170 sayfa
- ^ სარფი (PDF). Batum: ს.ს. „გამომცემლობა აჭარა“. 2015. s. 47. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ "დიდი ქართველი და ტომით ლაზი მოღვაწის ალი თანდილავას ლექსიკონის პრეზენტაცია გაიმართა". radioatinati.ge. 1 Eylül 2014. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ Ali Tandilava, "ლაზური ლექსიკონი" (Lazca Sözlük), Tiflis, 2013, 919 sayfa, ISBN 978-9941-427-39-8
- ^ "თსუ-ში დღეს "ლაზური ლექსიკონის" პრეზენტაცია გაიმართება". interpressnews.ge. 24 Aralık 2013. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ Ali İhsan Aksamaz (20 Kasım 2021). "Kapsamlı Lazca- Gürcüce Sözlük Yayınlandı". sonhaber.ch. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.